• II GZ 208/14 - Postanowie...
  29.03.2024

II GZ 208/14

Postanowienie
Naczelny Sąd Administracyjny
2014-05-20

Nietezowane

Artykuły przypisane do orzeczenia

Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.

Skład sądu

Anna Robotowska /przewodniczący sprawozdawca/

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Anna Robotowska po rozpoznaniu w dniu 20 maja 2014 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej zażalenia [...] na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 25 marca 2014 r. sygn. akt V SA/Wa 1390/13 w zakresie odmowy przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym ustanowienie pełnomocnika w sprawie ze skargi [...] na postanowienie Ministra Finansów z dnia [...] marca 2013 r. nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania w sprawie skargi na czynności egzekucyjne postanawia: oddalić zażalenie.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie postanowieniem z dnia 25 marca 2014 r. po rozpoznaniu wniosku o przyznanie prawa pomocy w zakresie ustanowienia adwokata, radcy prawnego w sprawie ze skargi [...] na postanowienie Ministra Finansów z dnia [...] marca 2013 r. w przedmiocie umorzenia postępowania w sprawie skargi na czynności egzekucyjne, odmówił przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym poprzez ustanowienie adwokata, radcy prawnego.

Sąd pierwszej instancji po dokonaniu analizy okoliczności podanych przez skarżącego uznał, iż nie zachodzą przesłanki przemawiające za uwzględnieniem jego wniosku, ponieważ wnioskodawca nie wykazał braku dostatecznych środków na pokrycie pełnych kosztów postępowania.

Sąd wskazał, że skarżący posiada wraz z małżonką stałe źródło dochodów w postaci świadczeń emerytalnych w łącznej wysokości ponad 2500 zł oraz uzyskuje dochody z najmu mieszkania w wysokości 732 złotych miesięcznie. WSA w Warszawie podniósł również, że wysokość stałych kosztów utrzymania domu, wydatków na leki i żywność została określona przez skarżącego na kwotę 1662 zł, podczas gdy suma miesięcznych dochodów skarżącego wynosi 3232 zł.

W ocenie Sądu pierwszej instancji przyznania prawa pomocy we wnioskowanym zakresie nie uzasadniało również powołane przez skarżącego postanowienie Sądu Apelacyjnego Wydział I Cywilny w Gdańsku z dnia [...] maja 2013r., którym to zwolniono skarżącego od kosztów sądowych w części, tj. do opłaty od pozwu do kwoty 8.000 zł, lecz jednocześnie uznano, że powodowie są w stanie uiścić opłatę od pozwu ponad tę kwotę.

[...] złożył zażalenie na powyższe postanowienie, wnosząc o jego uchylenie i przyznanie prawa pomocy poprzez ustanowienie adwokata lub radcy prawnego. W uzasadnieniu zażalenia skarżący przywołał dane przedstawione w piśmie przesłanym do WSA w Gdańsku w związku z wezwaniem z dnia 25 listopada 2013 r., z których wynika, że przychód skarżącego wynosi 2497,49 zł a wydatki wynoszą 2477,31 zł. W związku z tym, w ocenie skarżącego, przyznanie pełnomocnika z urzędu będzie korzystne dla obrony praw skarżącego przed WSA w Warszawie w sposób sprawiedliwy i szybki.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

Instytucja prawa pomocy w postępowaniu sądowoadministracyjnym, która ma gwarantować możliwość realizacji konstytucyjnego prawa do sądu, wyrażonego w art. 45 ust. 1 Konstytucji RP, stanowi odstępstwo od zasady ponoszenia kosztów postępowania przez strony.

W związku z tym, że w przypadku przyznania prawa pomocy koszty postępowania sądowego pokrywane są z budżetu państwa, korzystanie z tej instytucji powinno mieć miejsce jedynie w wypadkach uzasadnionych szczególnymi okolicznościami, gdy wnioskodawca rzeczywiście nie posiada żadnych lub wystarczających możliwości sfinansowania kosztów postępowania, a przez to nie może zrealizować przysługującego mu prawa do sądu (tak też m.in. NSA w postanowieniu z dnia 13 listopada 2013 r., sygn. akt II GZ 621/13).

Zgodnie z art. 246 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j, Dz. U. z 2012r., poz. 270 ze zm. dalej cyt. jako p.p.s.a.) przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej, następuje w zakresie częściowym - gdy wykaże, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania. Z brzmienia powołanego przepisu jednoznacznie wynika, że ciężar dowodu w zakresie przesłanek warunkujących zwolnienie od kosztów sądowych obciąża stronę, która powinna wykazać okoliczności stanowiące podstawę żądania.

Przenosząc powyższe uwagi na grunt niniejszej sprawy należy stwierdzić, że Sąd pierwszej instancji właściwie ocenił wniosek skarżącego. Dokonał wnikliwej analizy jego sytuacji majątkowej oraz prawidłowo przedstawił przesłanki, którymi kierował się przy podejmowaniu rozstrzygnięcia.

Należy wskazać, iż w przypadku, gdy skarżący wraz z żoną prowadzi wspólne gospodarstwo domowe, nie można - badając jego sytuację materialną - ograniczać się jedynie do sytuacji majątkowej i dochodów samego skarżącego. Należy wówczas uwzględnić sytuację majątkową i dochody wszystkich domowników prowadzących wspólne gospodarstwo domowe. Przepisy prawa rodzinnego nakładają na małżonków i członków najbliższej rodziny obowiązki w zakresie udzielania pomocy i wsparcia finansowego członków rodziny. Stosownie do art. 27 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 788 ze zm.; dalej: k.r.o.), małżonkowie są obowiązani, każdy według swych sił oraz swych możliwości zarobkowych i majątkowych przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli. Zgodnie z art. 23 k.r.o. małżonkowie są zobowiązani do wzajemnej pomocy oraz do współdziałania dla dobra rodziny. Z obowiązku tego nie zwalnia drugiego małżonka nawet istnienie rozdzielności majątkowej. Rozdzielność majątkowa małżeńska w świetle przepisów prawa rodzinnego odnosi się, jak sama nazwa wskazuje, do majątków małżonków, natomiast nie do ich wzajemnych obowiązków. Rozdzielność majątkowa ustanowiona w drodze umowy może dotyczyć kwestii zobowiązań każdego z małżonków wobec osób trzecich, a także kwestii samodzielnego dysponowania i zarządzania swoimi majątkami. Zatem powołanie się skarżącego we wniosku o przyznanie prawa pomocy na rozdzielność majątkową, pozostaje bez znaczenia dla oceny tego wniosku, jak słusznie zauważył to Sąd pierwszej instancji.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, Sąd pierwszej instancji trafnie stwierdził, że skarżący nie zasługuje na dofinansowanie z budżetu państwa. Sąd bowiem dogłębnie, skrupulatnie i rzeczowo, opierając się na wyczerpującej dokumentacji przedłożonej w sprawie, przeanalizował sytuację skarżącego oraz jego żony i na tej podstawie podjął prawidłowe rozstrzygnięcie.

Podzielając argumentację Sądu pierwszej instancji wskazać należy, że skoro skarżący wraz z żoną mają stałe dochody w łącznej wysokości 3232 zł a wydatki nie przekraczają tej kwoty, to w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego przyznanie skarżącemu prawa pomocy w postaci ustanowienia adwokata lub radcy prawnego, nie znajduje usprawiedliwienia.

Odnosząc się do wskazanego w zażaleniu Postanowienia Sądu Apelacyjnego z dnia [...] lutego 2014 r. przyznającego powodowi pełnomocnika z urzędu, należy wskazać, że okoliczność przyznania prawa pomocy w innej sprawie sądowej nie może sama w sobie stanowić argumentu uzasadniającego podobne rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie. Przy rozpoznawaniu wniosku o przyznanie prawa pomocy rozstrzygnięcia sądu w innych sprawach sądowych może pełnić jedynie funkcję argumentu pomocniczego, bowiem wojewódzki sąd administracyjny jest zobowiązany do rozstrzygnięcia na podstawie oceny rzeczywistego stanu majątkowego i możliwości płatniczych oraz stanu rodzinnego wnioskodawcy, które powinny być przedstawione we wniosku lub wynikać z dokumentów, do przedłożenia których strona został zobowiązana w wezwaniu.

Należy podkreślić, iż w przypadku zmiany okoliczności i wystąpieniu nowych okoliczności w sprawie (np. pogorszenia zdrowia, zwiększenia wydatków niezbędnych do życia) strona może ponownie wystąpić z nowym wnioskiem o przyznanie prawa pomocy.

Z przyczyn wyżej wskazanych Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 w zw. z art. 197 § 2 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, orzekł jak w sentencji postanowienia.

Szukaj: Filtry
Ładowanie ...