I SA/Wa 1442/14

Uzasadnienie

W dniu 23 kwietnia 2014 r. (data stempla pocztowego) Województwo [...] wniosło do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na decyzję Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia [...] marca 2014 r., nr [...]. Decyzją tą Minister utrzymał w mocy decyzję Wojewody [...] z dnia [...] listopada 2013 r., nr [...], ustalającą odszkodowanie w wysokości [...] zł na rzecz J. M. za przejęcie z mocy prawa na rzecz Województwa [...] nieruchomości położonej w gminie [...], obrębie [...], oznaczonej jako działka nr [...] o pow. [...] m2, przeznaczonej pod rozbudowę drogi wojewódzkiej nr [...] na odcinku [...] – [...] w miejscowościach szczegółowo opisanych w decyzji, oraz o zobowiązaniu Zarządu Dróg Wojewódzkich w [...], działającego w imieniu Zarządu Województwa [...] do wypłaty ustalonego odszkodowania w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja Wojewody [...] z dnia [...] stycznia 2013 r., nr [...] o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stanie się ostateczna.

W skardze Województwo [...] wniosło o wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji. W uzasadnieniu podniesiono, że w sprawie zachodzi zarówno niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody skarżącemu, jak i spowodowanie trudnych do odwrócenia skutków, poprzez wypłatę odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość na rzecz osoby, która może nie być legitymowana do jego otrzymania, bowiem nie jest właścicielem nieruchomości objętej decyzją ZRID uprawnionym do jego otrzymania. Wykonanie zaskarżonej decyzji poprzez wypłatę odszkodowania nią określonego skutkować może, w sytuacji uchylenia decyzji przez Sąd, powstaniem sytuacji uniemożliwiającej zwrot przez osoby wskazane w decyzji, wypłaconej wcześniej kwoty z powołaniem się na zarzut choćby z art. 409 KC tj. wygaśnięcia obowiązku zwrotu wobec braku wzbogacenia na dzień żądania zwrotu przez skarżącego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje.

Katalog przesłanek warunkujących wstrzymanie przez sąd administracyjny wykonania aktu lub czynności określony został w art. 61 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270) i ma on charakter zamknięty.

Stosownie do treści tego przepisu, po przekazaniu sądowi skargi sąd może na wniosek skarżącego wydać postanowienie o wstrzymaniu wykonania w całości lub w części aktu lub czynności, jeżeli zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków, z wyjątkiem przepisów prawa miejscowego, które weszły w życie, chyba że ustawa szczególna wyłącza wstrzymanie ich wykonania. Odmowa wstrzymania wykonania aktu lub czynności przez organ nie pozbawia skarżącego złożenia wniosku do sądu. Dotyczy to także aktów wydanych lub podjętych we wszystkich postępowaniach prowadzonych w granicach tej samej sprawy.

Z treści powołanego przepisu wynika, że konieczną przesłanką wstrzymania wykonania decyzji jest wykazanie niebezpieczeństwa wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków. Obowiązek wykazania tych okoliczności spoczywa na stronie skarżącej. Przy czym podkreślić trzeba, że orzeczenie dotyczące wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji ma charakter fakultatywny, o czym świadczy użyty w powyższym przepisie zwrot "sąd może". Oznacza to, że Sąd może, lecz nie musi wstrzymać wykonania zaskarżonego aktu lub czynności, nawet, jeżeli stwierdzi, iż w danej sprawie występują przesłanki określone w art. 61 § 3 powołanej ustawy.

Wstrzymanie wykonania decyzji ma zatem charakter wyjątkowy. W orzecznictwie sądowoadministracyjnym podkreśla się, że chodzi o taką szkodę, która nie będzie mogła być wynagrodzona przez późniejszy zwrot spełnionego i wyegzekwowanego świadczenia, ani też nie będzie możliwe przywrócenie rzeczy do pierwotnego stanu. W szczególności będzie to miało miejsce w takich wypadkach, gdy grozi utrata przedmiotu świadczenia, który w skutek swych właściwości nie może być zastąpiony innym przedmiotem, a jego wartość pieniężna nie przedstawiałaby znaczenia dla skarżącego lub gdyby zachodziło niebezpieczeństwo poniesienia starty na życiu i zdrowiu (postanowienie NSA z dnia 15 grudnia 2004 r., sygn. akt GZ 127/04 oraz z dnia 20 grudnia 2004 r., sygn. akt GZ 138/04).

Zdaniem Sądu w rozpoznawanej sprawie wniosek skarżącego o wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji ustalającej odszkodowanie za przejęcie z mocy prawa na rzecz Województwa [...] nieruchomości i zobowiązującej Zarząd Województwa [...] do wypłaty ustalonego odszkodowania, nie może zostać uwzględniony, bowiem powołane przez stronę argumenty nie przemawiają za istnieniem okoliczności uzasadniających wstrzymanie wykonania wskazanego wyżej aktu. Za całkowicie bezzasadne uznać należy podnoszone twierdzenia dotyczące niemożności zwrotu wypłaconej kwoty odszkodowania, w przypadku ewentualnego uchylenia decyzji przez Sąd. Wbrew podnoszonym argumentom zauważyć trzeba, że odszkodowanie jest świadczeniem pieniężnym, które może zostać w każdym czasie zwrócone lub wyegzekwowane, przez co będzie możliwe przywrócenie stanu poprzedniego poprzez jego zwrot. Nie można zatem mówić o trudnych do odwrócenia skutkach wykonania zaskarżonej decyzji, a ściślej decyzji organu pierwszej instancji. Skarżący nie wykazał z czego wywodzi realne niebezpieczeństwo świadczące o tym, że podmiot uprawniony do odszkodowania wymieniony w decyzji pierwszoinstancyjnej (w przypadku wadliwego określenia osoby wierzyciela, czego na tym etapie sprawy Sąd nie ocenia) nie zwróciłby dobrowolnie kwoty wypłaconego odszkodowania.

Zdaniem Sądu, trudno też uznać, że wypłata ustalonej w decyzji pierwszoinstancyjnej kwoty odszkodowania wiązałaby się z niebezpieczeństwem wyrządzenia jednostce samorządu terytorialnego najwyższego szczebla znacznej szkody majątkowej.

W tej sytuacji Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie na mocy art. 61 § 3 i § 5 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi postanowił, jak w sentencji.