IV SA/Wr 198/14

Uzasadnienie

Postanowieniem z dnia 20 sierpnia 2013 r., sygn. akt IV SA/Wr 482/13 Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu odrzucił skargę R. S. na uchwałę Rady Powiatu W. z dnia [...]r., nr [...]w przedmiocie rozpatrzenia skargi na działalność Dyrektora Powiatowego Urzędu Pracy w W..

Powyższe postanowienie Sąd doręczył stronom w dniu 26 sierpnia 2013 r. Termin do wniesienia skargi kasacyjnej od tego postanowienia upływał w dniu 25 września 2013 r.

Skarżący nie skorzystał z prawa wywiedzenia skargi kasacyjnej od powyższego postanowienia. W dniu 2 września 2013 r. złożył do tutejszego Sądu skargę o wznowienie postępowania sądowoadministracyjnego w sprawie zakończonej wyżej wskazanym, nieprawomocnym postanowieniem Sądu z dnia 20 sierpnia 2013 r., sygn. akt IV SA/Wr 482/13.

Postanowieniem z dnia 28 listopada 2013 r., sygn. akt IV SA/Wr 632/13 tutejszy Sąd odrzucił skargę o wznowienie postępowania uzasadniając, że skarga ta została złożona zanim uprawomocniło się orzeczenie wydane w sprawie objętej skargą o wznowienie. Zdaniem Sądu logiczne jest, że bieg terminu do wniesienia skargi o wznowienie postępowania sądowego nie może rozpocząć się wcześniej niż w dacie uprawomocnienia się orzeczenia kończącego to postępowanie.

Pismem z dnia 11 grudnia 2013 r. skarżący wniósł skargę o wznowienie postępowania w sprawie sygn. akt IV SA/Wr 482/13 uzasadniając, że bez własnej winy nie brał udziału w postępowaniu.

Postanowieniem z dnia 29 stycznia 2014 ., sygn. akt IV SA/Wr 858/13 Sąd odrzucił skargę R. S. o wznowienie postępowania albowiem skarga ta została wniesiona z przekroczeniem ustawowego terminu do jej wniesienia.

W piśmie z dnia 10 lutego 2014 r. R. S. nie zgodził się z wydanym w dniu 29 stycznia 2014 r. postanowieniem Sądu. Zarzucił, że nie otrzymał pisma wyrażającego stanowisko organu odnośnie jego skargi. Podniósł, że zapewnienie każdemu dostępu do dotyczących go dokumentów jest jedną z podstawowych zasad współczesnego państwa prawa. Zgodnie z art. 51 ust. 3 Konstytucji RP każdy ma prawo dostępu do dokumentów i zbiorów danych, co potwierdza art. 73 k.p.a. Wskazał też, że zgodnie z art. 10 § 1 k.p.a. organ administracji publicznej obowiązany jest zapewnić stronom czynny udział w każdym stadium postępowania a przed wydaniem decyzji umożliwić im wypowiedzenie się do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań.

Zarządzeniem Sędziego z dnia 17 lutego 2014 r. wezwano skarżącego do wyjaśnienia charakteru powyższego pisma, a mianowicie czy jest to skarga kasacyjna na postanowienie Sądu z dnia 29 stycznia 2014 r. o odrzuceniu skargi o wznowienie postępowania, czy też pismo o innym charakterze, jeśli tak wezwano do podania, w jakim, w terminie 7 dni, pod rygorem odrzucenia skargi.

W odpowiedzi skarżący nadesłał pismo z dnia 28 lutego 2014 r., w którym wskazał, że jego pismo z dnia 10 lutego 2014 r. należy uznać za wniosek o wznowienie postępowania sądowo-administracyjnego w sprawie jego skargi z dnia 5 lipca 2013 r. Swój wniosek uzasadnił tym, że jako strona bez własnej winy nie brał udziału w postępowaniu i wskazał przepis art. 145 ust. 1 pkt 4 k.p.a.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga o wznowienie postępowania sądowego jest nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia, zmierzającym do uchylenia lub zmiany prawomocnego orzeczenia kończącego postępowanie sądowoadministracyjne. Wznowienie postępowania polega na ponownym rozpoznaniu i rozstrzygnięciu sprawy zakończonej prawomocnym orzeczeniem, w przypadku zaistnienia ustawowej podstawy wznowienia. Przy czym badanie merytorycznej zasadności skargi o wznowienie postępowania sądowo-administracyjnego musi poprzedzać sprawdzenie jej wymogów formalnych, w tym terminowości wniesienia takiej skargi i powołanych w niej podstaw wznowienia. W pierwszej kolejności skarga o wznowienie postępowania sądowego podlega badaniu przez Sąd pod kątem dopuszczalności o dwojakim charakterze, a mianowicie dopuszczalności samej skargi i dopuszczalności wznowienia postępowania. Przy czym o dopuszczalności skargi o wznowienie postępowania sądowoadministracyjnego decyduje zachowanie ustawowego terminu oraz oparcie skargi na ustawowych podstawach wymienionych w przepisach ustawy regulującej postępowanie przed sądami administracyjnymi. Podstawy żądania wznowienia postępowania wymienione zostały w przepisach art. 271, art. 272 § 1 i art. 273 § 1,2 i 3 p.p.s.a.. Natomiast badanie dopuszczalności wznowienia obejmuje ocenę zasadności skargi. Zgodnie z art. 271 p.p.s.a. można żądać wznowienia postępowania z powodu nieważności:

1) jeżeli w składzie sądu uczestniczyła osoba nieuprawniona albo jeżeli orzekał sędzia wyłączony z mocy ustawy, a strona przed uprawomocnieniem się orzeczenia nie mogła domagać się wyłączenia;

2) jeżeli strona nie miała zdolności sądowej lub procesowej albo nie była należycie reprezentowana lub jeżeli wskutek naruszenia przepisów prawa była pozbawiona możności działania; nie można jednak żądać wznowienia, jeżeli przed uprawomocnieniem się orzeczenia niemożność działania ustała lub brak reprezentacji był podniesiony w drodze zarzutu albo strona potwierdziła dokonane czynności procesowe.

W myśl art. 272 § 1 p.p.s.a., można żądać wznowienia postępowania również w przypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umową międzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego zostało wydane orzeczenie, przy czym w takiej sytuacji skargę o wznowienie postępowania wnosi się w terminie jednego miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego (§ 2).

Stosownie do art. 273 § 1 p.p.s.a., można żądać wznowienia na tej podstawie, że: 1) orzeczenie zostało oparte na dokumencie podrobionym lub przerobionym albo na skazującym wyroku karnym, następnie uchylonym; 2) orzeczenie zostało uzyskane za pomocą przestępstwa. Ponadto można żądać wznowienia w razie późniejszego wykrycia takich okoliczności faktycznych lub środków dowodowych, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których strona nie mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu (§ 2). Można też żądać wznowienia w razie późniejszego wykrycia prawomocnego orzeczenia dotyczącego tej samej sprawy.

W tym przypadku przedmiotem rozpoznania przez sąd jest nie tylko zaskarżone orzeczenie, lecz są również z urzędu inne prawomocne orzeczenia dotyczące tej samej sprawy (§ 3).

Do skargi o wznowienie postępowania stosuje się - na mocy art. 276 p.p.s.a. - odpowiednio przepisy o postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, jeżeli inaczej nie stanowią przepisy o wznowieniu, uregulowane w dziale VII.

Od strony formalnej, skarga o wznowienie postępowania powinna odpowiadać wymaganiom pisma w postępowaniu sądowym (art. 46 w zw. z art. 276 p.p.s.a.), a ponadto zawierać - stosownie do art. 279 p.p.s.a. - oznaczenie zaskarżonego orzeczenia, podstawę wznowienia i jej uzasadnienie, okoliczności stwierdzające zachowanie terminu do wniesienia skargi oraz żądanie uchylenia lub zmiany zaskarżonego orzeczenia. Podanie podstawy wznowienia następuje przez powołanie i wyraźne określenie, które z podstaw wymienionych w art. 271-273 p.p.s.a. uzasadniają wznowienie postępowania w danej sprawie. Natomiast, uzasadnienie podstawy wznowienia winno polegać na dokładnym określeniu zarówno okoliczności wskazujących na istnienie powołanej podstawy wznowienia, jak i (przy przyczynach restytucyjnych) wpływu na rozstrzygnięcie, jaki wywiera istnienie tych okoliczności (tak: H. Knysiak-Molczyk [w:] T. Woś, H. Knysiak-Molczyk, M. Romańska, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2012 r., s. 1160-61). Zgodnie z art. 277 p.p.s.a. skargę o wznowienie postępowania należy wnieść w terminie trzymiesięcznym. Termin ten liczy się od dnia, w którym strona dowiedziała się o podstawie wznowienia, a gdy podstawą jest pozbawienie możności działania lub brak należytej reprezentacji - od dnia, w którym o orzeczeniu dowiedziała się strona, jej organ lub jej przedstawiciel ustawowy. Natomiast, w sytuacjach określonych w art. 272 § 1 i § 3 p.p.s.a., skargę winno się wnieść w terminie trzech miesięcy od dnia wejścia w życie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego lub doręczenia stronie lub jej pełnomocnikowi rozstrzygnięcia organu międzynarodowego.

Przechodząc zatem do badania dopuszczalności przedmiotowej skargi o wznowienie postepowania zauważyć należy, że w badanej sprawie skargę o wznowienie postępowania sądowoadministracyjnego zakończonego prawomocnym postanowieniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 20 sierpnia 2013 r. wydanego w sprawie o sygn. akt IV SA/Wr 482/13 oparto na podstawie określonej w art. 145 § 1 pkt 4 k.p.a. (strona bez własnej winy nie brała udziału w postepowaniu). Postanowienie z dnia 20 sierpnia 2013 r., sygn.. akt IV SA/Wr 482/13 doręczono skarżącemu w dniu 26 sierpnia 2013 r., zaś wspomniane postanowienie uzyskało walor prawomocności w dniu 26 września 2013 r.

Stosownie do art. 280 p.p.s.a., sąd bada na posiedzeniu niejawnym, czy skarga jest wniesiona w terminie i czy opiera się na ustawowej podstawie wznowienia. W braku jednego z tych wymagań sąd wniosek odrzuci, w przeciwnym razie wyznaczy rozprawę (§ 1). Na żądanie sądu zgłaszający skargę o wznowienie postępowania obowiązany jest uprawdopodobnić okoliczności stwierdzające zachowanie terminu lub dopuszczalność wznowienia (§ 2).

Mając powyższe na uwadze przedmiotem badania sądu w realiach niniejszej sprawy była okoliczność, czy skarga o wznowienie postępowania sądowego została wniesiona w terminie i czy opiera się na ustawowej podstawie wznowienia. Dokonując zatem wyłącznie pod takim kątem oceny przedmiotowej skargi sąd stwierdził, że trudno mówić o dochowaniu terminu do złożenia skargi o wznowienie postępowania sądowego, skoro trzymiesięczny termin wskazany w art.277 p.p.s.a. liczy się od dnia, w którym strona dowiedziała się o ustawowej podstawie wznowienia, której w niniejszej sprawie brakuje. Wskazać w tym miejscu należy, że skarga o wznowienie postępowania sądowo-administracyjnego podlega odrzuceniu nie tylko wtedy, gdy powołana w niej postawa wznowienia została sformułowana w sposób dający się podciągnąć pod przewidzianą w ustawie podstawę, ale także wówczas gdy w rzeczywistości podstawa taka nie występuje (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 maja 2007 r., III CSK 56/07).

Skarżący jako podstawę wznowienia postępowania wskazał przepis art. 154 ust. 1 pkt 4 k.p.a. podnosząc, że jako strona bez własnej winy nie brał udziału w postępowaniu.

W ocenie Sądu analiza treści złożonej skargi o wznowienie, jak również sytuacja procesowa jaka miała miejsce w sprawie o sygn. akt IV SA/Wr 482/13 nie pozwalają na przyjecie zaistnienia ustawowej podstawy wznowienia, o której mowa w przytoczonych wyżej przepisach p.p.s.a. W sprawie niniejszej mamy natomiast do czynienia z typowym przykładem formalnego powołania ustawowej podstawy wznowienia bez przywołania jakichkolwiek okoliczności mających świadczyć na czym polegało uchybienie Sądu w sprawie o sygn. akt IV SA/Wr 482/13 . Nadto skarżący, zamiast we wniosku o wznowienie postępowania w sprawie o powołanej wyżej sygnaturze wskazać przepis dotyczący wznowienia postępowania sądowoadministracyjnego, uregulowanego ustawą p.p.s.a. powołał jedną z przesłanek wznowienia postępowania administracyjnego (art. 145 ust. 1 pkt 4 k.p.a.).

W tej sytuacji przyjąć trzeba, że skarga pomimo wskazania podstawy wznowienia, faktycznie nie została na niej oparta, co uzasadnia jej odrzucenie na postawie art. 281 p.p.s.a. Podobny pogląd wyraził Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 28 października 1999 r. II UKN 174/99 (OSNP 2001/4/133), z którego wynika, iż sformułowanie podstawy wznowienia w sposób odpowiadający przepisom art. 401-404 k.p.c. nie oznacza oparcia skargi na ustawowej podstawie wznowienia, jeżeli już z samego jej uzasadnienia wynika, że podnoszona podstawa nie zachodzi. Taka skarga jako nie oparta na ustawowej podstawie wznowienia podlega odrzuceniu (art. 410 § 1 k.p.c.).

Skoro w niniejszej sprawie brak jest ustawowej podstawy wznowienia , to Sąd nie był zobligowany rozpoznać na nowo sprawę na rozprawie w granicach zakreślonych podstawą wznowienia.

W związku z powyższym, na podstawie art. 280 § 1 p.p.s.a., należało orzec, jak w sentencji postanowienia.