I SA/Rz 171/14

Uzasadnienie

Sygn. I SA/Rz 171/14

U Z A S A D N I E N I E

"A" sp. z o.o. (dalej: skarżąca/ spółka) wniosła w sprawie opisanej w sentencji niniejszego postanowienia o zwolnienie od kosztów sądowych. Z oświadczenia o stanie majątkowym wynika, że jej kapitał zakładowy wynosi 4.000.000 zł, wartość będących w jej dyspozycji środków trwałych 5.841.741,70 zł, za ostatni rok obrotowy odnotowała stratę w wysokości 4.341.561,56 zł, a salda jej rachunków bankowych na dzień złożenia wniosku o przyznanie prawa pomocy wynosiły 0 zł. Spółka podkreśliła, że w chwili obecnej nie posiada żadnych środków finansowych, które pozwoliłyby jej na pokrycie kosztów opłaty od skargi i innych kosztów sądowych, decyzjami administracyjnymi spółka została pozbawiona całego swojego majątku; zamknięte zostały salony gier należące do spółki i zabezpieczone automaty łącznie ze znajdującą się w nich gotówką. Spółka odnotowuje stratę i nie posiada środków finansowych na zapłacenie wpisu od skargi.

Skarżąca wezwana do złożenia dodatkowego oświadczenia dot. stanu majątkowego i możliwości płatniczych przedłożyła kserokopie: sprawozdania finansowego za 2012 rok, tytułów wykonawczych wystawionych w postępowaniu egzekucyjnym za zaległości podatkowe w podatku od gier. Spółka wyjaśniła również, że nie może przedstawić wyciągów bankowych, ponieważ bank wypowiedział spółce umowy, z majątku spółki prowadzonych jest kilkadziesiąt postępowań egzekucyjnych. Spółka posiada zobowiązania wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, kontrahentów, urzędów skarbowych i innych podmiotów na kwotę co najmniej kilku milionów złotych. Spółka jak podała "nie zawiesiła działalności gospodarczej" (dokumenty i wyjaśnienia w aktach sprawy o sygn. I SA/Rz 165/14).

Rozpoznając wniosek zważono, co następuje:

Na wstępie zaznaczyć należy, że wniosek skarżącej spółki o przyznanie prawa pomocy rozpatrywany był z uwzględnieniem konieczności ponoszenia kosztów sądowych we wszystkich sprawach, w których wniesiono skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie na decyzje w przedmiocie podatku od gier za poszczególne okresy, w tj. w sprawach o sygn. I SA/Rz 165 do 185/14.

Zgodnie z art. 246 § 2 pkt 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.) – zwana dalej P.p.s.a., osobie prawnej, a także innej jednostce organizacyjnej nie posiadającej osobowości prawnej, prawo pomocy może być przyznane w zakresie częściowym - tj., takim o jaki wnioskowała skarżąca spółka- gdy wykaże ona, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania. Zwrócić w tym miejscu należy uwagę, że rozstrzygnięcie w zakresie prawa pomocy ma charakter uznaniowy, co oznacza, że nawet jeżeli zostałaby spełniona przesłanka braku dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania, rozpoznający wniosek nie musi się przychylić do zgłoszonego żądania, a jedynie może przyznać przywilej w postaci prawa pomocy jeżeli uzna, że zachodzi taka potrzeba. Przepisy przenoszą na stronę (wnioskodawcę) obowiązek wykazania wyżej wymienionych przesłanek. Mieć na uwadze należy również, że osoba prawna obowiązana jest wykazać nie tylko, że nie posiada niezbędnych środków na pokrycie kosztów postępowania sądowego, ale również, że podjęła wszelkie niezbędne kroki, aby zdobyć fundusze na pokrycie wydatków związanych z postępowaniem (zob. postanowienie NSA z 15 kwietnia 2008 r. , sygn. II OZ 318/08, system LEX nr 479111).

W ocenie rozpoznającego wniosek referendarza, w świetle przedstawionych przez spółkę okoliczności oraz przedłożonych dokumentów, nie można przyjąć, że skarżąca nie jest w stanie ponieść koniecznych kosztów sądowych. Przede wszystkim spółka wybiórczo potraktowała wezwanie do uzupełnienia informacji i dokumentów odnośnie swojej sytuacji finansowej; nie przedstawiła deklaracji VAT-7 dla podatku od towarów i usług za ostatnie sześć miesięcy, zeznania podatkowego CIT-8 za 2013 r., aktualnego bilansu spółki, tj. za 2013 r., ewidencji środków trwałych, rachunku zysków i strat, nie wyjaśniła czy z umowy spółki wynika obowiązek dokonywania przez wspólników dopłat. Wymienione dokumenty stanowią podstawę do oceny sytuacji spółki w kontekście przesłanek przyznania prawa pomocy, przy czym powinny one obejmować okres bezpośrednio poprzedzający zainicjowane postępowanie sądowe lub jego trwanie.

Tymczasem skarżąca spółka nadesłała dokumenty odnoszące się do jej sytuacji we wcześniejszym okresie, tj. w 2012 r. Dane za ten okres nie wskazują na trudności finansowe spółki. Według sprawozdania finansowego wygenerowany zysk spółki mimo zamknięcia dwóch salonów w 2012 r. ciągle rósł (31.383.836,75 zł – k. 52 akt sądowych), przychody netto za 2012 r. wyniosły 209.445.238,25 zł (k. 61), wartość środków trwałych wynosiła 5.841.741,70 zł (w tym: budynki, lokale i obiekty inżynierii lądowej i wodnej-1.316.268,79 zł, urządzenia techniczne i maszyny – 362.066,01 zł, środki transportu – 10.908,21 zł, inne środki trwałe – 4.152.498,69 zł). Według dokumentów spółki na koniec 2012 r. środki pieniężne w kasie i na rachunkach wynosiły 2.312.592,45 zł (k. 59).

Na wezwanie spółka wykazała jedynie zobowiązania cywilne, przedstawiła zawiadomienia o zajęciu wierzytelności z rachunku bankowego, tytuły wykonawcze wystawione przez dyrektorów różnych Izb Celnych. Natomiast co już zasygnalizowano powyżej, istotne dla oceny zasadności wniosku o przyznanie prawa pomocy dokumenty i informacje dotyczące stanu majątkowego oraz aktualnej sytuacji finansowej spółki, pomimo wezwania referendarza, nie zostały przedłożone. Wbrew treści pisma przewodniego spółki nadesłanego na wezwanie o wyjaśnienia, nie zostały dołączone do pisma deklaracje VAT-7 spółki. To te dokumenty odzwierciedlałyby bieżącą sytuację finansową spółki.

Co do argumentu generowania straty, to strata podatkowa nie oznacza utraty możliwości płatniczych. Powstaje wskutek nadwyżki kosztów uzyskania nad przychodem, skutkując brakiem dochodu do opodatkowania, tj. brakiem obowiązku zapłaty podatku dochodowego i w żadnym wypadku nie stanowi automatycznie o braku środków.

Reasumując, zobowiązania publicznoprawne, związane z przedmiotem działalności gospodarczej, nie są zjawiskiem nadzwyczajnym i nie ma podstaw do traktowania skarżącej spółki w szczególny sposób w stosunku do innych podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Należy zaznaczyć również to, że postępowanie o przyznanie prawa pomocy jest postępowaniem incydentalnym i jako takie nie może być prowadzone w oderwaniu od okoliczności występujących w sprawie. Profil działalności spółki absolutnie nie jest ukierunkowany na zaspokojenie jakichkolwiek potrzeb społecznych, dlatego przyznanie prawa pomocy w sytuacji jaka została przedstawiona przez spółkę musi zostać dokładnie zweryfikowane, zaś to uniemożliwiła sama skarżąca nie nadsyłając koniecznych do tego dokumentów, o które została wezwana. W niniejszej sprawie należy mieć na względzie przede wszystkim to, że podmiotem zwracającym się o udzielenie preferencji w postaci zwolnienia od kosztów sądowych jest spółka prawa handlowego – spółka kapitałowa. Kodeks spółek handlowych przewiduje rozwiązania, za pomocą których podmiot ten, jeśli nie jest w stanie uzyskać z zewnątrz niezbędnych do działalności środków finansowych, może skorzystać z pewnych instytucji; mianowicie dopłat wspólników na rzecz spółki czy też podwyższenia kapitału zakładowego. Kroków takich spółka nie wykazała. Działalność osób prawnych opiera się na samodzielności i w oparciu o własny majątek. Skarżąca jest pełnoprawnym uczestnikiem obrotu gospodarczego, ze wszystkimi wynikającymi z tego faktu uprawnieniami i obowiązkami. Z przedłożonego odpisu z Krajowego Rejestru Sądowego nie wynika informacja o toczącym się postępowaniu likwidacyjnym, układowym lub naprawczym. Spółka prowadzi bieżącą działalność gospodarczą jak wyjaśnił prezes jej zarządu (k.47), generuje przychody. W takiej sytuacji uprawnione jest domniemanie, że utrzymywana działalność gospodarcza jest opłacalna, nawet jeśli przedsiębiorca przejściowo ma kłopoty finansowe i jego dotychczasowe przychody uległy obniżeniu. W przeciwnym przypadku jedynym racjonalnym działaniem byłaby likwidacja działalności ewentualnie ogłoszenie upadłości podmiotu. Prawo pomocy jest instytucją wyjątkową i znajdującą zastosowanie tylko w takich sytuacjach, w których podmiot z powodów od siebie niezależnych nie mógł zgromadzić środków koniecznych do prowadzenia postępowania. W rozpoznawanej zaś sprawie nie ma żadnego uzasadnienia przyjęcie, że to budżet państwa, a tym samym podatnicy, powinni finansować spór sądowy takiego podmiotu jakim jest spółka. Nie może być premiowana bierność i niepodejmowanie kroków mających zapewnić środki finansowe na potrzeby związane z toczącym się postępowaniem. Od członków zarządu spółki należy wymagać podjęcia inicjatywy w celu zgromadzenia środków pieniężnych niezbędnych do obrony jej interesów przed sądem administracyjnym. Koszty sądowe powinny być ponoszone na równi z innymi niezbędnymi wydatkami, jako związane z funkcjonowaniem spółki. Ograniczenia natury finansowej nie powinny zamykać stronie drogi do sądu, jednak jej zagwarantowanie nie oznacza bezwarunkowego prawa strony do uzyskania bezpłatnej pomocy.

Według rozpoznającego wniosek, w niniejszej sprawie okoliczności, o których mowa w art. 246 § 2 pkt 2 P.p.s.a. nie zachodzą.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 246 § 2 pkt 2 P.p.s.a., orzeczono jak w sentencji.