I SA/Wr 1256/14

Uzasadnienie

1. Postępowanie przed organami podatkowymi.

1.1. Zaskarżoną decyzją, Dyrektor Izby Celnej we W. utrzymał w mocy decyzję Naczelnika Urzędu Celnego w L. z dnia [...] listopada 2013 r., nr [...], odmawiającą skarżącej spółce stwierdzenia nadpłaty w podatku akcyzowym z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego wyrobów akcyzowych – oleju smarowego o kodzie CN 2710 19 81.

2. Postępowanie przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym.

2.1. W skardze na powyższe rozstrzygnięcie spółka zarzuciła między innymi naruszenie przepisów:

- art. 2 pkt 2, art. 4 ust. 1 pkt 5, art. 62 ust. 1 pkt 1 i załącznika nr 1 ustawy z dnia 23 stycznia 2004 r. o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 29, poz. 257 ze zm.) oraz obowiązujących aktualnie art. 2 pkt 1 i 9, art. 8 ust. 1 pkt 4, art. 86 ust. 1 pkt 2 i załącznika nr 1 do ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (tekst jedn. Dz. U. z 2011 r. Nr 108, poz. 262 ze zm.), poprzez ich błędne zastosowanie pomimo sprzeczności ww. regulacji z mającymi pierwszeństwo przepisami prawa unijnego;

- art. 3 ust. 3 w zw. z ust. 1 i 2 dyrektywy Rady 92/12/EWG z dnia 25 lutego 1992 r. w sprawie ogólnych warunków dotyczących wyrobów objętych podatkiem akcyzowym, ich przechowywania, przepływu oraz kontrolowania (Dz. Urz. UE z dnia 23 marca 1992 r. Nr L 76 s. 1 i nast. ze zm.) oraz aktualnie art. 1 ust. 3 lit. a) i akapit pierwszy w związku z ust. 1 i 2 Dyrektywy Rady 2008/118/WE z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie ogólnych zasad dotyczących podatku akcyzowego, uchylającej Dyrektywę 92/12/EWG (Dz. Urz. UE z dnia 14 stycznia 2009 r. Nr L 9, s. 12 i nast. ze zm.; dalej: nowa Dyrektywa Horyzontalna), w tym motywu piątego preambuły nowej Dyrektywy Horyzontalnej – poprzez ich błędną wykładnię i w konsekwencji przyjęcie, że nałożenie podatku akcyzowego na oleje smarowe oznaczone kodem CN 2710 19 81 wykorzystywane dla celów innych niż napędowe i grzewcze, według reguł właściwych dla ujednoliconego podatku akcyzowego nakładanego na konsumpcję produktów energetycznych jest dopuszczalne;

- art. 1 w zw. z art. 2 ust. 4 Dyrektywy Rady 2003/96/WE z dnia 27 października 2003 r. w sprawie restrukturyzacji wspólnotowych przepisów ramowych dotyczących opodatkowania wyrobów energetycznych i energii elektrycznej (Dz. Urz. UE z dnia 31 października 2003r. Nr L 283, s. 51 i nast. ze zm.; dalej: Dyrektywa Energetyczna), poprzez ich niezastosowanie i w konsekwencji błędne uznanie, że dopuszczalne jest stosowanie zasad i obostrzeń właściwych dla ujednoliconego systemu podatkowego dotyczącego wyrobów akcyzowych do nabycia oleju smarowego o kodzie 2710 19 81, przeznaczonego do celów innych niż paliwo silnikowe lub paliwo do ogrzewania, to jest do produktów energetycznych wyłączonych z zakresu działania Dyrektywy Energetycznej.

2.2. W odpowiedzi na skargę Dyrektor Izby Celnej we W. wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko zajęte w sprawie wraz z jego argumentacją.

2.3. W piśmie procesowym z dnia [...] maja 2014 r. strona podtrzymała zarzuty błędnej wykładni oraz niezgodności wskazanych w skardze przepisów krajowych z prawem unijnym, podkreślając, iż ustawodawca unijny celowo wyłączył określoną grupę produktów energetycznych z systemu zharmonizowanego podatku akcyzowego. Strona zwrócił także uwagę, iż jej wątpliwości podzielił Naczelny Sąd Administracyjny, który postanowieniem z dnia 5 marca 2013 r. sygn. akt I GSK 780/11, skierował do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE) pytanie prejudycjalne dotyczące wykładni przepisów prawa unijnego, które to przepisy zdaniem strony wykluczają możliwość opodatkowania nabycia wewnątrzwspólnotowego oleju smarowego o kodzie CN 2710 19 81.

3. Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu zważył, co następuje:

3.1. Postępowanie sądowe podlegało zawieszeniu z urzędu.

3.2. Zgodnie z art. 125 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.; dalej: p.p.s.a.), sąd może zawiesić postępowanie z urzędu, jeżeli rozstrzygnięcie sprawy zależy od wyniku innego toczącego się postępowania administracyjnego, sądowoadministracyjnego, sądowego lub przed Trybunałem Konstytucyjnym. Należy wskazać, że przepis art. 125 § 1 pkt 1 p.p.s.a. ma zastosowanie wówczas, gdy sąd orzekający nie jest władny samodzielnie rozstrzygnąć zagadnienia wstępnego, jakie wyłoniło się lub powstało w toku postępowania sądowego. Rozstrzygnięcie zagadnienia wstępnego musi być więc istotne z punktu widzenia realizacji celu postępowania sądowoadministracyjnego oraz powinno mieć bezpośredni wpływ na wynik tego postępowania (por. postanowienie NSA z dnia 11 grudnia 2012 r. sygn. akt II FZ 941/12, opubl. CBOSA).

W ocenie Sądu taka sytuacja zachodzi w niniejszej sprawie. Wskazać bowiem należy, iż postanowieniem z dnia 5 marca 2013 r. sygn. akt I GSK 780/11, opubl. CBOSA Naczelny Sąd Administracyjny skierował do TSUE pytanie prejudycjalne dotyczące wykładni przepisów prawa wspólnotowego o następującej treści: "Czy art. 3 ust. 3 Dyrektywy Rady 92/12/EWG z dnia 25 lutego 1992 r. w sprawie ogólnych warunków dotyczących wyrobów objętych podatkiem akcyzowym, ich przechowywania, przepływu oraz kontrolowania (Dz. Urz. UE L 76 z 23 marca 1992r., s. 1, ze zm.; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne – Rozdział 9, t. 1, s. 179) – oraz aktualnie odpowiednio art. 1 ust. 3 lit. a/ akapit pierwszy dyrektywy Rady 2008/118/WE z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie ogólnych zasad dotyczących podatku akcyzowego, uchylającej Dyrektywę 92/12/EWG (Dz. Urz. UE L 9 z 14 stycznia 2009 r., s. 12, ze zm.) – należy interpretować w ten sposób, że nie sprzeciwia się nałożeniu przez państwo członkowskie na oleje smarowe oznaczone kodem CN 2710 19 71 – 2710 19 99, wykorzystywane do celów innych niż napędowe i grzewcze, podatku akcyzowego, według reguł właściwych dla ujednoliconego podatku akcyzowego nakładanego na konsumpcję produktów energetycznych".

Wprawdzie na gruncie regulacji art. 125 § 1 pkt 1 p.p.s.a. jako przesłanki zawieszenia postępowania ustawodawca wprost nie wymienił postępowania przed TSUE, to niewątpliwie przepis ten obejmuje swoim zakresem również wspomniane postępowanie sądowe.

Wypada przypomnieć, że kwestia wpływu i mocy wiążącej poprzedniego wyroku prejudycjalnego TSUE ustalającego wykładnię prawa unijnego na rozstrzygnięcie przez sąd krajowy nowej podobnej sprawy, pomiędzy innymi stronami, gdzie kwestia prawa unijnego pozostaje "materialnie identyczna" pojawiła się wyraźnie po raz pierwszy w wyroku TSUE z dnia 27 marca 1963r. w sprawie 28-30/62 Da Costa en Schaake NV, Jacob Meijer NV, Hoechst-Holland NV przeciwko Administration fiscale néerlandaise, Zb. Orz. 1984, s. 61. Trybunał w rzeczonym wyroku nawiązał do "absolutnego obowiązku" nałożonego na sądy krajowe, od których wyroków nie ma środka odwoławczego, skierowania do niego pytania prejudycjalnego z mocy art. 234 ust. 3 Traktatu o ustanowieniu Wspólnoty Europejskiej (obecnie art. 267 Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej). Jednakże zauważył, że moc interpretacji zawartej w poprzednim orzeczeniu Trybunału może pozbawić to zobowiązanie celu i w ten sposób uczynić bezprzedmiotowym. Z taką sytuacją mamy do czynienia zwłaszcza wtedy, gdy podniesiona w pytaniu kwestia prawna jest materialnie identyczna z kwestią, która była już przedmiotem orzeczenia wstępnego w podobnej sprawie. Z powyższego wynika, że raz dokonana wykładnia pozwala sądom, obowiązanym do skierowania obligatoryjnego wniosku na podstawie art. 267 TFUE na odwołanie się do poprzedniego wyroku TSUE. Przeprowadzając rozumowanie a maiore ad minus należy zauważyć, że tym bardziej do wcześniejszej interpretacji TSUE powinny się też odwoływać niższe sądy krajowe, które nie mają obowiązku lecz uprawnienie zwracania się z pytaniem prejudycjalnym do TSUE (por. P. Dąbrowska, Skutki orzeczenia wstępnego Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, Warszawa 2006, s. 79). Z drugiej strony, formalnie, sąd krajowy nigdy nie jest pozbawiony możliwości skierowania pytania prejudycjalnego do TSUE, jeżeli uzna to za konieczne lecz musi przytoczyć nowy argument lub wskazać na nowe okoliczności (por. wyrok TSUE w sprawie Da Costa). Charakter obowiązku zadawania pytań prejudycjalnych wyjaśniono w wyroku TSUE z dnia 6 października 1982r. w sprawie 283/81 Srl CILFIT i Lanificio di Gavardo SpA przeciwko Ministero della sanità, ECLI:EU:C:1982:335. Obydwa ww. wyroki TSUE stworzyły doktrynę zwaną acte éclairé z której wynikają okoliczności w jakich sąd nie jest zobowiązany do przedłożenia pytania prejudycjalnego. Mowa tutaj o sytuacji, w której podniesiona kwestia jest materialnie identyczna z kwestią, która już była przedmiotem orzeczenia wstępnego w podobnej sprawie; poprzednie orzeczenie TSUE rozstrzygnęło już sporne zagadnienie prawne, niezależnie od natury postępowania, w którym rozstrzygnięcie nastąpiło; nawet jeżeli pytania, jakie pojawiły się w kolejnym postępowaniu przed sądem krajowym nie są takie same (wyrok TSUE w sprawie CILFIT, punkty 13-14). Z powyższego wynika, że wyrok wstępny zyskuje wagę precedensu. Jak podkreśla się w literaturze zdecydowanie jednak jest to konstrukcja prawna sui generis. Wyrok wstępny jest wiążący dla każdego sądu krajowego (zarówno sądów niższych, jak i sądów ostatniej instancji), pod warunkiem, że nie zwróci się on do TSUE z własnymi pytaniami. Sąd krajowy nie może natomiast przyjąć interpretacji odmiennej niż dokonana wcześniej przez Trybunał, bo wtedy przywłaszczyłby sobie wyłączną kompetencję TSUE do wykładni prawa unijnego. Co więcej o zamierzonej ogólnej mocy wiążącej orzeczeń wstępnych świadczy całokształt postępowania prejudycjalnego, jak też zasada pewności prawa i cel nadrzędny jakim jest jednolita interpretacja i stosowanie prawa unijnego od momentu jego ustanowienia. Skoro TSUE przedstawia wykładnię przepisów i zasad prawa unijnego to konsekwentnie moc wiążąca dokonanej wykładni odpowiada mocy wiążącej przepisów unijnych, które sądy krajowe muszą respektować (por. P. Dąbrowska, Skutki orzeczenia..., s. 82; 86-88). Konsekwencją przyznania orzeczeniom wstępnym waloru precedensu jest powstanie obowiązku po stronie sądów krajowych albo uznania i zastosowania treści wcześniejszego orzeczenia wstępnego TSUE albo wystosowania własnego pytania prejudycjalnego.

W niniejszej sprawie, po dokonaniu analizy jej stanu faktycznego i prawnego, Sąd powziął tożsame wątpliwości jakie zostały sformułowane przez Naczelny Sąd Administracyjny w przywołanym pytaniu prejudycjalnym. Mając jednak na uwadze ekonomikę postępowania uznał za niecelowe kierowanie pytania prejudycjalnego o takiej samej treści, na które TSUE ma udzielić odpowiedzi w wyniku opisanego postanowienia NSA.

W tych okolicznościach uzasadnionym jest zawieszenie postępowania przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym we Wrocławiu do czasu podjęcia rozstrzygnięcia przez TSUE, gdyż odpowiedź TSUE udzielona na pytanie NSA przedstawione w ww. postanowieniu będzie miała zasadnicze znaczenie dla oceny zagadnienia spornego występującego w niniejszej sprawie.

Z tych też względów, Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu na podstawie art. 125 § 1 pkt 1 p.p.s.a., orzekł jak w sentencji postanowienia.