II SA/Wa 1984/13

Uzasadnienie

Skierowaniem Centralnego Wojskowego Ośrodka [...] z [...] kwietnia 2013 r. S. J. (dalej jako skarżący) został skierowany do Rejonowej Wojskowej Komisji Lekarskiej w [...] w celu określenia stanu zdrowia przed zwolnieniem z zawodowej służby wojskowej.

Orzeczeniem nr [...] Rejonowa Wojskowa Komisja Lekarska w [...], działając na podstawie art. 5 ust. 1, 6 i 7 ustawy z 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 593 ze zm.) oraz § 16, 21 ust. 1 i 2 i § 24 ust. 1 rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 8 stycznia 2010 r. w sprawie orzekania o zdolności do zawodowej służby wojskowej oraz właściwości i trybu postępowania wojskowych komisji lekarskich w tych sprawach (Dz. U. Nr 15, poz. 80 ze zm.) oraz § 5 i 7 rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z 24 sierpnia 2012 r. w sprawie wojskowych komisji lekarskich oraz określenia ich siedzib, zasięgu działania i właściwości (Dz. U. z 2012 r., poz. 1013), rozpoznała u skarżącego lewostronne przytępienie słuchu graniczące z głuchotą (§ 21 pkt 3), wadę wzroku Voutr = 0,5 cc + 0,5 Dsph = 0,5 (§ 13 pkt 2) oraz hipercholesterolemię niewielkiego stopnia (§ 60 pkt 1). Zaliczyła go do kategorii Z – Zał. 1 Grupa II – zdolny do zawodowej służby wojskowej. Jednocześnie oceniła, ze stwierdzone schorzenia nie pozostają w związku ze służbą wojskową. W zakresie określenia inwalidztwa nie zaliczyła go do żadnej grupy inwalidztwa i stwierdziła, że jest zdolny do pracy, do zawodowej służby wojskowej i samodzielnej egzystencji.

W odwołaniu od powyższego orzeczenia skarżący zakwestionował przyjęcie przez RWKL, iż nie występuje związek stwierdzonych schorzeń ze służbą wojskową, zauważając, że przy przyjęciu do wojska był zdrowy i miał kategorię A1. Domagał się uznania schorzenia wymienionego w pkt. 1 rozpoznania za pozostające w związku ze służbą wojskową.

Orzeczeniem nr [...] z [...] sierpnia 2013 r. Centralna Wojskowa Komisja Lekarska w [...], działając na podstawie § 12 pkt 1 i § 27, 29 i 30 ww. rozporządzenia z 8 stycznia 2010 r., utrzymała w mocy zaskarżone orzeczenie, zwracając uwagę, że wydaje orzeczenia w oparciu o przepisy obecnie obowiązujące. Komisja zauważyła jednak, że poprzednio obowiązujące przepisy w podobny sposób regulowały tryb orzekania WKL. Wskazała także, że istniały wówczas Wojskowe Stacje Sanitarno-Higieniczne, wykonujące badania czynników szkodliwych. Komisja wyjaśniła nadto, że zgodnie z wytycznymi Przewodniczącego CWKL, opracowanymi w oparciu o przepisy medycyny pracy, zawodowe uszkodzenie słuchu rozpoznaje się w przypadku stwierdzenia ubytku słuchu typu odbiorczego u osób przewlekle narażonych na poziom hałasu uznany za stwarzający ryzyko utraty słuchu (poziom hałasu ponad 95 dB ponad 8 godzin dziennie i przez 10 lat). Ubytek słuchu może wystąpić także wskutek urazu akustycznego, jednakże w dostępnej dokumentacji brak danych by skarżący doznał tego rodzaju urazu. Komisja zauważyła także, że w dokumentacji orzeczniczej znajduje się kserokopia skierowania skarżącego na badania okresowe w 2008 r., w którym w opisie czynników szkodliwych wykluczono występowanie hałasu na stanowiskach służby skarżącego.

W skardze na powyższe orzeczenie, skierowanej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, skarżący polemizuje z orzeczeniami CWKL i RWKL, kwestionując fakt nieustalenia związku ze służbą wojskową lewostronnego przytępienia słuchu graniczącego z głuchotą. Zarzuca, iż Komisja nie wzięła pod uwagę warunków służby, w których odbywał służbę i szkolenia w jednostkach wojskowych przed wprowadzeniem przepisów w 2003 r.

W odpowiedzi na skargę CWKL wniosła o oddalenie skargi w części dotyczącej zdolności do pełnienia zawodowej służby wojskowej i o odrzucenie skargi w części dotyczącej związku ustalonych schorzeń ze służbą wojskową.

Organ podał, że stwierdzone u skarżącego schorzenie słuchu nie powoduje niezdolności do służby. Wskazał również, że od orzeczeń wojskowych komisji lekarskich wydanych w sprawie związku schorzeń ze służbą wojskową stwierdzonych u żołnierza nie przysługuje skarga do sądu administracyjnego, albowiem poddawane są one kontroli w ramach odwołań od decyzji o świadczeniach odszkodowawczych, rentowych lub zaopatrzenia emerytalnego i uzasadnia wniosek o odrzucenie skargi w tej części.

Na rozprawie 4 czerwca 2014 r. skarżący wyjaśnił, że jego skarga obejmuje tylko tę część orzeczenia, która odnosi się do ustalenia związku stwierdzonych schorzeń z czynną służbą wojskową.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Skarga na orzeczenie Centralnej Wojskowej Komisji Lekarskiej z [...] sierpnia 2013 r., utrzymujące w mocy orzeczenie Rejonowej Wojskowej Komisji Lekarskiej w [...] z [...] czerwca 2013 r. w zakresie dotyczącym związku stwierdzonych schorzeń ze służbą wojskową jest niedopuszczalna i podlega odrzuceniu na podstawie art. 58 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst. jedn. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm., dalej jako P.p.s.a.), bowiem sprawa będąca przedmiotem zaskarżenia nie należy do właściwości sądu administracyjnego.

Naczelny Sąd Administracyjny w tezach wyroku z 9 marca 2005 r., sygn. OSK 1203/04 (dostępne w internetowej bazie orzeczeń sądów administracyjnych – http://orzeczenia.nsa.gov.pl) wskazał, że wojskowe komisje lekarskie orzekają w dwóch reżimach prawnych, stąd orzeczenia tych komisji dzielą się na dwie grupy.

Pierwsza grupa orzeczeń wojskowych komisji lekarskich obejmuje kwestię zaliczenia danej osoby do określonej kategorii zdolności do służby wojskowej, jak i samej zdolności do służby wojskowej. Orzeczenia wojskowych komisji lekarskich w tych sprawach są wiążące dla organów rozstrzygających o powołaniu danej osoby do służby wojskowej lub o zwolnieniu z tej służby. Od takich orzeczeń służy skarga do sądu administracyjnego, gdyż orzeczenia te mają charakter decyzji rozstrzygających istotę sprawy - zdolność do służby wojskowej.

Natomiast drugą grupę orzeczeń wojskowych komisji lekarskich stanowią orzeczenia ustalające schorzenia danej osoby, ich związek ze służbą wojskową dla celów odszkodowawczych lub rentowych albo zaopatrzenia emerytalnego. Podstawę takich orzeczeń stanowią w obecnym stanie prawnym przepisy ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 593 ze zm.), ustawa z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 648 ze zm.), ustawa z dnia 11 kwietnia 2003 r. o świadczeniach odszkodowawczych przysługujących w razie wypadków i chorób pozostających w związku ze służbą wojskową (Dz. U. z 2014 r., poz. 213), czy wreszcie ustawa z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych i ich rodzin (Dz. U. z 2013 r., poz. 666 ze zm.).

Te orzeczenia poddawane są kontroli przez sądy powszechne w ramach rozpoznawanych odwołań od decyzji o świadczeniach odszkodowawczych, rentowych lub z zaopatrzenia emerytalnego. Dzieje się tak dlatego, że decyzje administracyjne w tych sprawach wydawane są nie przez wojskowe komisje lekarskie, lecz przez inne organy (wojskowy organ emerytalny lub ZUS). Orzeczenia wojskowych komisji lekarskich w tych postępowaniach mają natomiast wyłącznie charakter orzeczenia wstępnego jako jedna z przesłanek rozstrzygnięcia sprawy i nie podlegają odrębnemu zaskarżeniu do sądu administracyjnego.

Biorąc zatem pod uwagę te dwa reżimy prawne wskazać należy, iż od orzeczeń wojskowych komisji lekarskich w zakresie dotyczącym ustalenia schorzeń danej osoby oraz ich związku ze służbą wojskową dla celów odszkodowawczych, rentowych lub zaopatrzenia emerytalnego, skarga do sądu administracyjnego nie przysługuje.

Potwierdzeniem powyższego stanowiska jest utrwalony w orzecznictwie administracyjnym pogląd, że sąd administracyjny nie jest właściwy w sprawie skargi na orzeczenie wojskowej komisji lekarskiej w przedmiocie związku choroby (inwalidztwa) ze służbą wojskową (vide: uchwała Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego z 27 października 1999 r., sygn. akt III ZP 9/99, OSNP 2000/5/167). Takie stanowisko zajął również Naczelny Sąd Administracyjny w postanowieniu składu Siedmiu Sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego z 6 listopada 2000 r., sygn. akt OSA 1/00 (ONSA 2001/2/47) w odniesieniu do orzeczenia w zakresie dotyczącym oceny stanu zdrowia żołnierza i związku ze służbą wojskową stwierdzonych schorzeń dla m. in. celów zaopatrzenia emerytalnego (rentowego), stwierdzając, że w tych sprawach skarga nie przysługuje. Na tle przytoczonego stanu prawnego stanowisko to jest nadal aktualne, co potwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w powołanym wyżej wyroku z 9 marca 2005 r., sygn. akt OSK 1203/04.

W niniejszej sprawie, skarżący został pouczony w skarżonym orzeczeniu, że skarga nie przysługuje w zakresie ustalenia grupy inwalidztwa i jego związku lub braku związku ze służbą wojskową oraz związku lub braku związku chorób i schorzeń ze służbą wojskową, lecz mimo tego pouczenia zaskarżył orzeczenie Centralnej Wojskowej Komisji Lekarskiej, w zakresie ustalenia związku schorzenia ze służbą wojskową. Na tę kategorię orzeczeń Komisji, jak już wyżej wskazano, skarga do sądu administracyjnego nie przysługuje, a zatem Sąd stwierdził niedopuszczalność skargi w tym zakresie.

Mając powyższe względy na uwadze Sąd, na podstawie art. 58 § 1 pkt 1 P.p.s.a., orzekł jak w sentencji orzeczenia.