II OZ 446/14

Uzasadnienie

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 15 stycznia 2014 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie umorzył postępowanie sądowe ze skargi B. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Krakowie z dnia [...] sierpnia 2013 r. na skutek tego, że organ uwzględnił skargę, zasądził od organu na rzecz skarżącej 7217 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania oraz nakazał ściągnięcie od organu na rzecz Skarbu Państwa-Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie 24497 zł, na podstawie art. 223 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), dalej "P.p.s.a.", tytułem wpisu od skargi, którego nie uiściła skarżąca.

W uzasadnieniu postanowienia Sąd stwierdził, że organ uwzględnił skargę na podstawie art. 54 § 3 P.p.s.a. decyzją z dnia 16 października 2013 r., przed przekazaniem skargi Sądowi i skarżąca nie była wzywana do uiszczenia wpisu od skargi. Skoro jednak w takiej sytuacji, organ obciąża obowiązek zwrotu kosztów postępowania stosownie do art. 200 § 1 P.p.s.a., to również organ obowiązany jest do poniesienie wpisu od skargi, którego nie uiściła skarżąca, na podstawie art. 223 § 2 P.p.s.a. Gdyby bowiem skarżąca uiściła wpis, kwota wpisu podlegałaby wliczeniu do kwoty zasądzonej od organu na rzecz skarżącej jako realizacja obowiązku zwrotu kosztów postępowania.

Zażalenie na to postanowienie wniosło Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Krakowie zaskarżając to postanowienie w części nakazującej ściągnięcie od organu 24497 zł tytułem nieuiszczonego wpisu. Zdaniem organu rozstrzygnięcie to narusza przepis art. 223 § 2 P.p.s.a., ponieważ Sąd nie wzywał skarżącej do uiszczenia wpisu. Skoro Sąd pierwszej instancji przyjął, iż nie ma podstaw do wezwania skarżącej do uiszczenia wpisu, to tym samym nie ma podstaw do nakazania ściągnięcia tego wpisu od organu na podstawie art. 223 § 2 P.p.s.a.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie jest oparte na usprawiedliwionych podstawach, ponieważ Sąd pierwszej instancji dokonał wadliwej wykładni art. 223 § 2 P.p.s.a.

Z art. 223 § 2 P.p.s.a. wynika, że w orzeczeniu kończącym postępowanie w danej instancji sąd nakazuje ściągnąć należną opłatę, jeżeli nie została uiszczona. Zasadnicze znaczenie w tym przepisie ma to, że nakazanie ściągnięcia opłaty może dotyczyć należnej opłaty. Należną opłatą jest taka opłata, która powinna być uiszczona, a więc taka opłata, której uiszczenie przewiduje przepis prawa. Sąd pierwszej instancji ograniczył się do stwierdzenia, że skoro od skargi pobiera się wpis, to jest to opłata należna i w razie, gdy nie została uiszczona podlega ściągnięciu na podstawie art. 223 § 2 P.p.s.a. Stanowisko to nie jest prawidłowe, ponieważ nie uwzględnia tego, że ustawa przewiduje przypadki, gdy od skargi nie pobiera się wpisu, a wówczas nie można przyjąć, że wpis od skargi, który nie został uiszczony jest należną opłatą. Rozstrzygające znaczenie ma to, czy skarżący, który wnosi pismo nazwane skargą ma obowiązek uiszczenia wpisu, czy warunkiem skutecznego wniesienia skargi jest uiszczenie wpisu. Tylko w przypadku, gdy skarżący ma obowiązek uiszczenia wpisu i uiszczenie wpisu jest warunkiem skutecznego wniesienia skargi, można mówić, że wpis jest należną opłatą.

Skarżący nie ma obowiązku uiszczenia wpisu od skargi, jeżeli jest ustawowo zwolniony od kosztów sądowych albo zostało skarżącemu przyznane prawo pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych, obejmujące zwolnienie od wpisu od skargi (art. 239 P.p.s.a.). W takim przypadku nie ma podstaw do przyjęcia, że nie został uiszczony należy wpis i nakazania ściągnięcia tego wpisu od organu.

W przypadku uwzględnienia skargi przez organ na podstawie art. 54 § 3 P.p.s.a., przed przekazaniem skargi sądowi, skarżący również nie ma obowiązku uiszczenia wpisu. Przepis ten daje bowiem podstawę do rozpoznania skargi przez organ i jej uwzględnienia, przy czym nie jest to uzależnione od uiszczenia przez skarżącego jakiejkolwiek opłaty. Nie jest możliwe do zaakceptowania takie rozumowanie, że po uwzględnieniu skargi przez organ i przekazaniu sprawy sądowi, sąd powinien wezwać skarżącego do uiszczenia wpisu. Po pierwsze, skarga została już uwzględniona, a więc cel skargi został osiągnięty, bez angażowania sądu. Po drugie, nie jest możliwe w takim przypadku odrzucenie skargi z powodu nieuiszczenia wpisu przez skarżącego, skoro skarga została już uwzględniona. Oznacza to, ze w takiej sprawie nie ma podstaw do przyjęcia, że od takiej skargi pobiera się wpis, na podstawie art. 230 § 1 i 2 P.p.s.a., który zobowiązany jest uiścić skarżący na podstawie art. 214 § 1 P.p.s.a. Wpis od skargi, którego nie miał obowiązku uiścić skarżący nie jest opłatą należną w rozumieniu art. 223 § 2 P.p.s.a.

Reasumują, należy przyjąć, że w sytuacji, gdy organ uwzględnił skargę na podstawie art. 54 § 3 P.p.s.a. przed przekazaniem skargi sądowi i wpis od skargi nie został uiszczony przez skarżącego, sąd w postanowieniu o umorzeniu postępowania nie może nakazać ściągnięcia wpisu od organu na podstawie art. 223 § 2 P.p.s.a.

Z przytoczonych względów zaskarżone postanowienie w części nakazującej ściągnięcie od organu wpisu w kwocie 24 497 zł zostało wydane z naruszeniem art. 223 § 2 P.p.s.a., co uzasadnia uwzględnienie zażalenia i uchylenie zaskarżonego postanowienia w tej części na podstawie art. 185 § 1 w związku z art. 197 § 2 P.p.s.a.

Naczelny Sąd Administracyjny uchylił postanowienie w części zaskarżonej, albowiem wniosek o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości jest bez znaczenia prawnego w sytuacji, gdy organ w zażaleniu jednoznacznie wskazał, że zaskarża postanowienie w określonej części.