I SA/Wa 2211/11

Uzasadnienie

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w [...] decyzją z dnia [...] września 2011 r. nr [...] (sprostowaną postanowieniem z dnia [...] listopada 2011 r. nr [...], po rozpatrzeniu odwołania A. J., utrzymało w mocy decyzję Burmistrza Miasta i Gminy [...] z dnia [...] maja 2011 r. nr [...] odmawiającą przyznania zasiłku celowego na leki i leczenie w styczniu 2011 r.

Z uzasadnienia zaskarżonej decyzji wynika, że Burmistrz Miasta i Gminy [...] decyzją z dnia [...] maja 2011 r. odmówił przyznania A. J. zasiłku celowego na leki i leczenie. W uzasadnieniu organ wskazał, że wnioskodawczyni prowadzi wspólne gospodarstwo domowe z konkubentem B. W., z którym wychowuje troje dzieci w wieku 3, 5 i 8 lat. Dochód rodziny nie przekracza kryterium dochodowego określonego w art. 8 ustawy o pomocy społecznej. Zarówno wnioskodawczym, jak i jej konkubent są osobami w wieku produkcyjnym i oboje są zdolni do pracy. Przy czym B. W. od października 2004 r. nie pracuje i nie wykazuje żadnej aktywności przy poszukiwaniu pracy. Od dnia [...] lutego 2011 r. B. W. ma orzeczony lekki stopień niepełnosprawności. Jednakże nie podejmuje on działań zmierzających do podjęcia pracy. Wnioskodawczyni z kolei z powodu problemów z kręgosłupem, na które się uskarża, została skierowana na zabiegi rehabilitacyjne w listopadzie i grudniu 2010 r. Organ podkreślił, że w dniu składania wniosku o przyznanie pomocy rodzina nie przedstawiła żadnych dokumentów potwierdzających poniesione koszty leczenia. W dniu 27 kwietnia 2011 r. wnioskodawczym przedłożyła bilety za przejazdy między miejscem zamieszkania a miejscem rehabilitacji oraz trzy niezrealizowane recepty, wystawione w dniu 20 kwietnia 2011 r. W ocenie organu I Instancji rodzina A. J., przy racjonalnym gospodarowaniu posiadanymi środkami, może ponieść samodzielnie koszty związane z leczeniem.

Nie zgadzając się z tym rozstrzygnięciem A. J. wniosła odwołanie. W jego uzasadnieniu podniesiono, że wbrew stanowisku przyjętemu w decyzjach, B. W. nie jest w stanie podjąć każdej pracy z uwagi na stan zdrowia oraz sytuację w rodzinie, bowiem to właśnie na nim spoczywa obowiązek opieki nad dziećmi, w szczególności zaś nad najmłodszym dzieckiem, które nie zostało przyjęte do przedszkola. Odwołująca się wskazała także, że każdorazowo zwracając się do Ośrodka Pomocy Społecznej o przyznanie środków na leczenie prosi o udzielenie pomocy, a nie o zwrot poniesionych wydatków, bowiem ze względu na koszt leków zmuszona jest do rezygnacji z ich zakupu. Podkreślono, że wszystkie dotychczasowe decyzje Ośrodka zmuszają B. W. do podjęcia pracy za cenę własnego zdrowia i odpowiedzialności karnej oraz stanowią atak na jego prawa i wolności.

Po rozpatrzeniu złożonego odwołania organ II instancji stwierdził, że nie może ono zostać uwzględnione. W uzasadnieniu zajętego stanowiska organ odwoławczy przywołał treść art. 2 ust. 1, art. 3 ust. 1 i ust. 4 i art. 39 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 64, poz. 593, ze zm.) wraz z powołaniem właściwego orzecznictwa i wyjaśnił, że świadczeniem z pomocy społecznej jest między innymi zasiłek celowy, przyznawany w celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej. W szczególności zasiłek celowy może być przyznany na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu. Takie sformułowanie oznacza, że decyzja o przyznaniu zasiłku celowego mieści się w sferze uznania administracyjnego. Obejmuje ono prawo organu do oceny hierarchii zgłaszanych potrzeb, które należy ustalać w kontekście ogólnej liczby osób ubiegających się o pomoc oraz zgłoszonych przez nich żądań, a także wysokości środków finansowych przeznaczonych na świadczenia z zakresu pomocy społecznej. Sam fakt spełnienia ustawowych kryteriów nie oznacza automatycznego przyznania osobie zainteresowanej zasiłku celowego i to w wysokości zgodnej z jej oczekiwaniami. Z przepisów regulujących tryb przyznania zasiłku celowego wynika, że udzielając świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej organ kieruje się ogólną zasadą dostosowywania rodzaju, formy i rozmiaru świadczeń do okoliczności konkretnej sprawy, jak również uwzględnienia potrzeb osób korzystających z pomocy, jeżeli potrzeby te odpowiadają celom i możliwością pomocy społecznej.

W rozpoznawanej sprawie organ I instancji ustalił, że rodzina A. J. osiąga dochody nieprzekraczające kryterium dochodowego, wynoszącego dla pięcioosobowej rodziny [...] zł. Oznacza to, że co do zasady uprawniona jest ona do korzystania z pomocy społecznej. Analizując jednak możliwość przyznania wnioskowanych środków na leczenie organ wziął również pod uwagę inne okoliczności sprawy, czyli przede wszystkim działania podejmowane przez członków rodziny na rzecz poprawy swojej sytuacji materialnej. Organ wskazał również na orzecznictwo sądów administracyjnych, z którego wynika, że przepis art. 4 ustawy o pomocy społecznej nakłada na osoby korzystające z pomocy społecznej obowiązek współdziałania z organami pomocy społecznej w rozwiązywaniu swojej trudnej sytuacji życiowej. Obowiązek ten stanowi następstwo zasady subsydiarności wyrażonej w art. 2 ust. 1 tej ustawy, który stanowi, że pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężenie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Konstrukcja tej zasady wskazuje, że organy pomocy społecznej nie wyręczają obywatela z obowiązku utrzymywania się w trudnej życiowo sytuacji, ale wymagają od niego aktywności w pokonywaniu niepomyślności życiowych. Dlatego też osoby, które wnoszą o przyznanie im świadczeń z pomocy społecznej na zaspokojenie własnych potrzeb, mają obowiązek współdziałania z pracownikiem socjalnym w rozwiązywaniu swej trudnej sytuacji, pod rygorem odmowy przyznania świadczenia. W myśl bowiem art. 11 ust. 2 powołanej ustawy brak współdziałania osoby lub rodziny z pracownikiem socjalnym w rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej, odmowa zawarcia kontraktu socjalnego, niedotrzymywanie jego postanowień, nieuzasadniona odmowa podjęcia zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przez osobę bezrobotną mogą stanowić podstawę do odmowy przyznania świadczenia. Wobec niniejszego Kolegium wskazało, że rodzina A. J. nie wywiązuje się z podjętych zobowiązań, w szczególności zaś negatywną postawę prezentuje B. W., członek jej rodziny, który nie podejmuje prób zatrudnienia się, tłumacząc to swoim stanem zdrowia. Jednocześnie sytuacja zdrowotna B. W. nie uniemożliwia mu podjęcia pracy, co wynika z dokumentów, w tym m.in. z orzeczenia Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności, w którym nie zostały zawarte wskazania dotyczące konieczności odpowiedniego zatrudnienia, przeciwnie orzeczenie zawiera informację, że może on pracować w ramach otwartego rynku pracy. Powyższe potwierdza również znajdująca się w aktach dokumentacja medyczna. W odwołaniu zarzuca się pracownikom Ośrodka Pomocy Społecznej, jakoby zmuszali B. W. do podjęcia nielegalnej pracy za cenę jego zdrowia, rozumiejąc obowiązek aktywizacji zawodowej osób ubiegających się o pomoc, nałożony na Ośrodek, jako zamach na swoje prawa i wolności.

Organ odwoławczy wyjaśnił, że środki przeznaczone na pomoc społeczną pochodzą z budżetu państwa i państwo ma obowiązek takiego dystrybuowania ograniczonych środków na pomoc społeczną, która służy wspomożeniu osób będących w trudnej sytuacji życiowej, ale równocześnie ma szansę przynieść trwałą zmianę w postaci usamodzielnienia ekonomicznego osób i rodzin korzystających z tej pomocy. Na poparcie tego stanowiska organ odwoławczy przywołał wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 lutego 2011 r. sygn. akt I OSK 1771/10. Kolegium zwróciło uwagę na fakt, że wnioskodawczyni w dacie złożenia wniosku nie przedłożyła jakichkolwiek dokumentów, poświadczających faktyczne wydatkowanie środków na leczenie. Przy ponownym rozpatrywaniu sprawy wnioskodawczyni przedłożyła na wezwanie organu bilety autobusowe PKS na kursy z G. do K. w grudniu 2010 r. - styczniu 2011 r., paragony z apteki pochodzące z listopada 2010 r. - lutego 2011 r. oraz 3 kserokopie recept, które zgodnie z treścią odwołania wycenione zostały na [...] zł. Organ odwoławczy podkreślił jednak, że przedstawione kserokopie recept nie dotyczą okresu, za jaki rozpatrywany był wniosek A. J. o pomoc, tj. styczeń 2011 r., w związku z czym nie mogły być one uwzględnione w przedmiotowej decyzji, a mogły stanowić przedmiot odrębnego wniosku. Odmowa pomocy finansowej nie dotyczy zatem recept wystawionych w dniu [...] kwietnia 2011 r.

Mając powyższe na uwadze organ odwoławczy utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję Burmistrza Miasta i Gminy [...] z dnia [...] maja 2011 r. odmawiającą przyznania zasiłku celowego na leki i leczenie w styczniu 2011 r.

Na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] września 2011 r. skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie złożyła A. J. W uzasadnieniu skargi skarżąca opisała swoją trudną sytuację rodzinna i finansową. Podniosła, że jej rodzinie brakuje środków niezbędnych do życia. Jednocześnie zakwestionowała uzasadnienie ustaleń poczynionych przez organ w zaskarżonej decyzji.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze wniosło o jej oddalenie, podtrzymując argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Przede wszystkim wyjaśnić należy, że sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem. Oznacza to, że w zakresie dokonywanej kontroli Sąd bada, czy organ administracji orzekając w sprawie nie naruszył prawa w stopniu mogącym mieć wpływ na wynik sprawy. Należy dodać, że zgodnie z treścią art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (j.t. z 2012 r. Dz. U. poz. 270) Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Zgodnie z treścią art. 119 pkt 2 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi sprawa może być rozpoznana w trybie uproszczonym, jeżeli strona zgłosi wniosek o jej skierowanie do rozpoznania w tym trybie, a żadna z pozostałych stron w terminie czternastu dni od zawiadomienia o złożeniu wniosku nie zażąda przeprowadzenia rozprawy. Taka sytuacja miała miejsce w przedmiotowej sprawie.

Przede wszystkim wyjaśnić należy, że skarżone decyzje wydane zostały po ponownym rozpatrzeniu sprawy, która na skutek decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w [...] z dnia [...] marca 2011 r. nr [...], którą to decyzją organ II instancji uchylił decyzję Burmistrza Miasta i Gminy [...] z dnia [...] stycznia 2011 r. odmawiającą przyznania zasiłku celowego na pokrycie części lub całości kosztów leków i leczenia, wróciła do rozpatrzenia przez organ I instancji.

Stan faktyczny w sprawie nie jest sporny. Sporna jest jedynie kwestia oceny przyczyn powstałej trudnej sytuacji skarżącej oraz możliwych sposobów rozwiązania powstałych problemów. W tej sytuacji Sąd akceptując ustalenia faktyczne dokonane przez organy orzekające dokonał kontroli wydanych decyzji pod względem ich zgodności z prawem.

Postępowanie administracyjne w przedmiotowej sprawie prowadzone było na podstawie przepisów ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (j.t. z 2009 r. Dz. U. Nr 175, poz. 1362, ze zm.). Zgodnie z treścią art. 2 ust. 1 przywołanej ustawy, pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Artykuł 39 ust. 1 i 2 stanowi, że w celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej może być przyznany zasiłek celowy. Zasiłek celowy może być przyznany w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu. Użyte w tym przepisie słowo "może" oznacza, że przyznanie zasiłku celowego ma charakter uznaniowy, a to powoduje, jak słusznie zauważył w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji organ, że nawet przy zaistnieniu ustawowych przesłanek do jego otrzymania nie każda osoba musi go otrzymać. Należy podkreślić, że zarówno samo przyznanie, jak i wysokość ewentualnie przyznanego świadczenia zależą od uznania organu wydającego decyzję. Orzekając w ramach uznania administracyjnego organ nie podejmuje decyzji w sposób całkowicie dowolny, jest bowiem związany przepisami Kodeksu postępowania administracyjnego, w szczególności art. 7, art. 77 § 1 i art. 80, jak również przepisami ustawy o pomocy społecznej. Jednocześnie z uwagi na fakt, że decyzja dotycząca zasiłku celowego nie jest decyzją tzw. "związaną", spełnienie przez stronę ubiegającą się o przyznanie pomocy ustawowo określonych przesłanek nie obliguje organu do wydania rozstrzygnięcia pozytywnego dla strony. Przyznanie stronie pomocy pieniężnej (jej rodzaj, wysokość oraz okres, na który ma być przyznana) uzależnione jest nie tylko od sytuacji materialnej strony i jej żądań, bowiem rozpatrując wniosek o przyznanie zasiłku celowego organ pomocy społecznej musi także kierować się ogólnymi zasadami wyrażonymi w art. 3 ust. 3 i ust. 4 powołanej ustawy, to znaczy koniecznością dostosowywania rodzaju, formy i rozmiaru świadczeń do okoliczności konkretnej sprawy, jak również uwzględniania potrzeb osób korzystających z pomocy, jeżeli potrzeby te odpowiadają celom i mieszczą się w możliwościach pomocy społecznej. Rozstrzygając sprawę przyznania zasiłku celowego organ powinien brać również pod uwagę przepis art. 4 powołanej ustawy o pomocy społecznej, który nakłada na osoby i rodziny korzystające z pomocy społecznej obowiązek współdziałania w rozwiązywaniu ich trudnej sytuacji życiowej, co z kolei oznacza podjęcie aktywności w określonym kierunku, przez którą należy rozumieć działanie np. w celu znalezienia sobie stałego lub dorywczego zarobkowego źródła utrzymania. Brak takiego współdziałania, odmowa zawarcia kontraktu socjalnego, niedotrzymywanie jego postanowień, nieuzasadniona odmowa podjęcia zatrudnienia, innej pracy zarobkowej przez osobę bezrobotną lub wykonywania prac społecznie użytecznych, mogą stanowić podstawę do odmowy przyznania świadczenia, uchylenia decyzji o przyznaniu świadczenia lub wstrzymania świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej (art. 11 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej). Jeżeli zatem osoba pobierająca świadczenia z opieki społecznej nie wykonuje tego obowiązku, nie występuje podstawowa przesłanka udzielenia pomocy takiej osobie ze środków publicznych. Konstrukcja tej zasady wskazuje, że organy pomocy społecznej nie wyręczają obywatela z obowiązku utrzymywania się w trudnej życiowo sytuacji, ale wymagają od niego aktywności w pokonywaniu niepomyślności życiowych (Ł. Borkowski, R. Krajewski, S. Szymański: Komentarz do ustawy o pomocy społecznej wraz ze zbiorem przepisów wykonawczych, Kutno 2006, s. 10). Organy pomocy społecznej są zobowiązane jedynie do współuczestnictwa w podejmowanych samodzielnie przez potrzebującego środkach zaradczych. Brak aktywności ze strony zainteresowanego pomocą uprawnia organ do powstrzymania się od udzielenia takiej pomocy. Podkreślić należy, że pomoc przyznawana na gruncie ustawy o pomocy społecznej - bez względu na jej rodzaj - ma charakter jedynie przejściowy, czasowy i zakłada wykształcenie odpowiednich podstaw u osób z niej korzystających, w celu pokonania życiowych trudności. Nie ma ona w żadnym wypadku zamieniać się w stałe i jedyne źródło utrzymania dla osób o nią występujących. Zatem obowiązek współdziałania osób pobierających takie świadczenia z jednostkami i pracownikami pomocy społecznej jest niezwykle istotny i dlatego też został wielokrotnie zaakcentowany w ustawie. Przepisy powołanej ustawy dokładnie nie wskazują sposobu jego realizacji, co przesądza o pozostawieniu kwestii oceny postawy wnioskodawców w tym zakresie organom pomocowym. Jednocześnie przez współdziałanie osoby ubiegającej się o pomoc należy rozumieć gotowość do podjęcia współpracy z pracownikiem socjalnym oraz skorzystanie z uzasadnionych propozycji pracownika socjalnego pomagających osobie przezwyciężyć trudne sytuacje życiowe w jakich się znalazła w celu "wyjścia" wnioskodawcy z systemu pomocy społecznej i umożliwienia mu samodzielnego i odpowiedzialnego życia w społeczeństwie. W ocenie Sądu egzekucja od osoby pobierających świadczenia z pomocy społecznej obowiązku współdziałania jest istotna również z tego powodu, że pomoc ta nie może się sprowadzać do prostego rozdawnictwa świadczeń i wykształcania nieprawidłowych nawyków. W związku z tym uzasadnione jest stwierdzenie, że bierna bądź roszczeniowa postawa podmiotów objętych pomocą społeczną może spowodować odmowę przyznania świadczenia bądź wstrzymania wypłaty świadczenia, o czym mowa w przepisach art. 11 i art. 106 ustawy o pomocy społecznej. Z przywołanych przepisów wynika bowiem bezsprzecznie, że organy pomocowe zobligowane są do wszechstronnej analizy i oceny postawy osoby korzystającej ze środków pomocy społecznej pod kątem istnienia po jej stronie woli współdziałania w rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej, a także pozostałych przesłanek wymienionych w przywołanym przepisie, których wystąpienie pozwala na odmowę przyznania bądź wstrzymanie świadczeń. Wobec tego na organach obu instancji spoczywa obowiązek przeanalizowania w tym aspekcie postępowania osoby domagającej się świadczenia na podstawie ustawy o pomocy społecznej.

W rozpoznawanej sprawie stan faktyczny sprawy potwierdza słuszność twierdzenia organów prowadzących postępowanie, że dochód rodziny skarżącej nie przekracza kryterium dochodowego określonego w art. 8 ustawy o pomocy społecznej. Jednocześnie rodzina wnioskodawczyni A. J. pomimo korzystania z pomocy społecznej nie wywiązuje się z podjętych zobowiązań, w tym z ustaleń dotyczących leczenia się przez wnioskodawczynię. Konkubent wnioskodawczyni, który również, jako członek rodziny, korzysta ze środków pomocy społecznej, nie podejmuje żadnych działań zmierzających do zmiany istniejącej, trudnej sytuacji rodziny. B. W. nie podejmuje prób zatrudnienia się, tłumacząc to swoim stanem zdrowia, w sytuacji, gdy stan ten nie uniemożliwia mu podjęcia pracy, co potwierdza treść orzeczenia Powiatowego Zespołu ds. Orzekania o Niepełnosprawności. Z treści tego dokumentu wynika, że może on pracować w ramach otwartego rynku pracy. Taka negatywna postawa członka rodziny skarżącej powoduje, że Ośrodek Pomocy Społecznej nie może skutecznie realizować swojego głównego zadania, czyli doprowadzenia do usamodzielnienia się rodziny skarżącej i wyjścia z sytuacji, w której niezbędne jest finansowe wsparcie tej rodziny ze środków budżetu państwa, a które to zadanie w tym przypadku zrealizowane być może poprzez aktywizację zawodową. Uzasadniona jest zatem obawa organów orzekających, że w rodzinie skarżącej brak jest świadomości, że obowiązek utrzymania rodziny obciąża przede wszystkim jej zdolnych do pracy członków, czyli skarżącą i B. W., nie zaś Skarb Państwa. Środki pomocy społecznej mogą być wykorzystane jedynie do wspierania rodziny, która czasowo znalazła się w trudnej sytuacji, a nie stanowić jej stałego źródła utrzymania. Udokumentowany stan zdrowia konkubenta skarżącej nie uzasadnia braku działania zmierzającego do uzyskania własnych środków utrzymania. Lekki stopień niepełnosprawności nie uniemożliwia bowiem podjęcia pracy, która stanowiłaby jedno ze źródeł utrzymania rodziny skarżącej. Bierne oczekiwanie, że potrzeby życiowe zostaną w całości sfinansowane ze środków Państwa w postaci świadczeń z pomocy społecznej są całkowicie bezpodstawne i pozbawione podstaw prawnych. Stoją one również w całkowitej sprzeczności z podstawowymi, ustawowymi zasadami udzielania tej pomocy osobom potrzebującym.

Ponadto wnosząc o pomoc na leki i leczenie w miesiącu styczniu 2011 r. skarżąca nie przedłożyła dowodów (faktur i rachunków) świadczących o poniesionych w styczniu 2011 r. wydatkach na leki lub leczenie. Do takich nie można bowiem zaliczyć, przedstawionych na wezwanie organu, biletów autobusowych PKS na kursy z G. do K. z miesiąca grudnia 2010 r., czy paragonów z aptek pochodzących z listopada 2010 r. i lutego 2011 r., które nie dotyczą okresu, za jaki rozpatrywany był wniosek A. J. o pomoc, tj. stycznia 2011 r. Z tego samego powodu nie mogły być również wzięte pod uwagę recepty wystawione [...] kwietnia 2011 r. Z załączonych przez skarżącą do wniosku dowodów wydatków za miesiąc styczeń 2011 r. pozostają zatem do rozpatrzenia bilety autobusowe PKS na kursy z G. do K. z dnia [...], [...] i [...] stycznia 2011 r., każdy na kwotę po 4,50 zł. oraz paragon z apteki z dnia [...] stycznia 2011 r. na kwotę [...] zł. W sumie wysokość udokumentowanych przez skarżącą wydatków na leki i leczenie (rehabilitację) w miesiącu styczniu 2011 r. wyniosła [...] zł. Zgodzić należy się ze stanowiskiem organów, że taka kwota poniesionych przez rodzinę udokumentowanych wydatków na leki nie wymagała współfinansowania ze środków opieki społecznej. Przypomnieć raz jeszcze należy, że rozstrzygnięcie w przedmiocie przyznania zasiłku celowego podejmowane jest przez organy w ramach uznania administracyjnego. Obejmuje ono prawo organu do oceny hierarchii zgłaszanych potrzeb, które należy ustalać w kontekście ogólnej liczby osób ubiegających się o pomoc oraz zgłoszonych przez nich żądań, a także wysokości środków finansowych przeznaczonych na świadczenia z zakresu pomocy społecznej. Sam fakt zatem spełnienia ustawowych kryteriów nie oznacza automatycznego przyznania osobie zainteresowanej zasiłku celowego i to w wysokości zgodnej z jej oczekiwaniami. Z przepisów regulujących tryb przyznania zasiłku celowego wynika, że udzielając świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej organ kieruje się ogólną zasadą dostosowywania rodzaju, formy i rozmiaru świadczeń do okoliczności konkretnej sprawy, jak również uwzględnienia potrzeb osób korzystających z pomocy, jeżeli potrzeby te odpowiadają celom i możliwością pomocy społecznej. Trzeba przypomnieć, że w wyroku z dnia 20 listopada 2001 r., sygn. akt SK 15/01 (OTK 8/01, poz. 252) Trybunał Konstytucyjny wyraźnie stwierdził, że cechą wyróżniającą pomoc społeczną, w porównaniu do innych systemów świadczeniowych, jest brak po stronie obywateli roszczenia prawnego do świadczenia pomocy. Należy również pamiętać, że celem pomocy społecznej nie jest stałe zastępowanie osobistej aktywności osób w zakresie dostarczania rodzinie środków utrzymania. Pomoc społeczna nie może polegać na stałym zapewnieniu środków utrzymania i ma jedynie subsydiarny charakter w stosunku do aktywności samego zainteresowanego.

W tej sytuacji, biorąc pod uwagę bierna i całkowicie biorczą postawę rodziny skarżącej, a przede wszystkim brak udokumentowania wydatków poniesionych przez skarżąca w miesiącu styczniu 2011 r. na leki i leczenie, o refundację których skarżąca wystąpiła, Sąd orzekający uznał, że zaskarżona decyzja oraz poprzedzająca ją decyzja organu I instancji są zgodne z prawem. Organy obu instancji w sposób dostateczny wyjaśniły powody, które legły u podstaw odmowy przyznania skarżącej wnioskowanej pomocy. Motywy natomiast, którymi kierowały się organy, mieszczą się w celach i zadaniach pomocy społecznej oraz zasadach przyznawania zasiłków celowych (w tym w ramach przysługującego organom uznania administracyjnego), przewidzianych przez przepisy ustawy o pomocy społecznej. Rozpoznając sprawę organy orzekające nie uchybiły również zasadom postępowania administracyjnego. W sposób wyczerpujący przedstawiły w uzasadnieniu wydanych decyzji swoje racje oraz motywy podjętych rozstrzygnięć.

Organy orzekające nie uchybiły zasadom postępowania administracyjnego i w sposób wyczerpujący przedstawiły w uzasadnieniu wydanych decyzji swoje racje oraz motywy podjętego rozstrzygnięcia.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (j.t. z 2012 r. Dz. U. poz. 270) orzekł jak w sentencji.