I SA/Sz 502/12

Uzasadnienie

D K. P, D. R Spółka jawna z siedzibą w K. wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie skargę na wyżej opisaną decyzję.

Zarządzeniem Przewodniczącego Wydziału I wezwano stronę do uiszczenia wpisu od skargi w kwocie [...]zł.

W związku z w/w skargą Spółka złożyła wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych.

Uzasadniając wniosek Spółka wskazała na prowadzony od 2008 r. spór z organami podatkowymi dotyczący opodatkowania podatkiem akcyzowym wewnątrzwspólnotowego nabycia olejów smarowych, który zakończył się pozytywnym dla Spółki orzeczeniem Naczelnego Sądu Administracyjnego. Spółka wskazała na zainicjowane przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Szczecinie 32 sprawy ze skarg Spółki na decyzje odmawiające stwierdzenia nadpłaty w podatku akcyzowym. Spółka jako uzasadnienie wniosku o przyznanie prawa pomocy podała okoliczność uiszczenia należnego podatku akcyzowego za poszczególne miesiące roku 2007 i 2008; poniesienie dodatkowych kosztów wpisu sądowego stanowi dodatkowe obciążenie finansowe dla Spółki. Z uwagi na spadek obrotów "na olejach smarowych" oraz obciążenie aktywów Spółki podatkiem akcyzowym, sytuacja Spółki jest, jak wskazano we wniosku, trudna.

We wniosku podano, że Spółka prowadzi działalność handlową; posiada środki trwałe o wartości [...]zł, wypracowała ostatnio roczny zysk o wartości [...]zł. We wniosku wskazano na trzy rachunki bankowe ze stanem konta: [...]zł, [...]zł, [...]zł.

W odpowiedzi na wezwanie referendarza sądowego Spółka przedłożyła następujące dokumenty, które zostały załączone do akt sprawy I SA/Sz 476/12:

1) ewidencję stanu środków pieniężnych za marzec, kwiecień, maj 2012 r. z wykazanym stanem posiadanych środków na koniec miesiąca w kwocie odpowiednio: [...]zł, [...]zł, [...]zł;

2) rachunek wyników Spółki za okres od 1 stycznia 2012 r. do 31 maja 2012 r. z zyskiem netto [...]zł;

3) bilans aktualny Spółki za okres od 1 stycznia 2012 r. do 31 maja 2012 r. , za okres od 1 stycznia 2012 r. do 31 marca 2012 r. oraz od 1 stycznia 2012 r. do 30 kwietnia 2012 r.,

4) bilans Spółki za okres od 1 stycznia 2011 r. do 31 grudnia 2011 r.;

5) rachunek zysków i strat za okres od 1 stycznia 2011 r. do 31 grudnia 2011 r.;

6) zeznanie wspólników o wysokości osiągniętego dochodu w 2011 roku (PIT 36L) z wykazanym dochodem Spółki 173.086 zł ( przychód [...]zł, koszty uzyskania przychodów [...]zł) oraz dochodami wspólników w wysokości po [...]zł;

7) deklaracje VAT-7 za marzec, kwiecień, maj 2012 r. z wykazanym obrotem odpowiednio: [...] zł, [...] zł, [...]zł, wraz z ewidencją VAT;

8) wyciągi z trzech rachunków bankowych Spółki za maj 2012 r. i czerwiec 2012 r.:

- z Banku [...]z saldem końcowym na dzień 21 czerwca 2012 r. w kwocie ujemnej [...]zł (linia kredytowa),

- z [...] Banku S.A. z saldem końcowym na dzień 15 czerwca 2012 r. w kwocie [...]zł,

- z Banku [...] z saldem końcowym na dzień 21 czerwca 2012 r. w kwocie [...]zł,

- [...]: rachunek wyodrębnionych wpływów – ZFŚS z saldem końcowym na dzień 31 maja 2012 r. w kwocie [...]zł oraz rachunek bieżący z saldem końcowym na dzień 21 czerwca 2012 r. w kwocie [...]zł;

9) dokumenty i oświadczenia dotyczące sytuacji rodzinno - majątkowej wspólnika skarżącej Spółki D R, z których wynika, że prowadzi on wspólne gospodarstwo domowe z synem, nie posiada nieruchomości (domu, mieszkania), posiada dwie działki rolne o pow. 1,74 ha (własność) oraz o pow. 0,09 ha (współwłasność), nie posiada zgromadzonych zasobów pieniężnych ani wartościowych przedmiotów, opłaca alimenty na rzecz dzieci w łącznej kwocie 1700 zł miesięcznie, w 2011 r. uzyskał z działalności gospodarczej dochód w wysokości [...]zł ([...]zł miesięcznie), za rok 2011 r. nie otrzymał dywidendy (przeznaczonej na kapitał zapasowy Spółki), spłaca kredyt konsumpcyjny zaciągnięty w 2008 r. w kwocie [...]zł w miesięcznych ratach po [...]zł;

10) dokumenty i oświadczenia dotyczące sytuacji rodzinno - majątkowej wspólnika Spółki K P, z których wynika, że prowadzi on wspólne gospodarstwo domowe z żoną i dwiema córkami, posiada nieruchomość – dom o pow. 130 m kw., posiada prawo wieczystego użytkowania zabudowanej działki o pow. 350 m kw., posiada rachunek bankowy, którego saldo końcowe na dzień 21 czerwca 2012 r. wynosiło [...]zł, ponadto wspólnik w 2011 r. z działalności gospodarczej uzyskał dochód w wysokości [...]zł ([...]zł miesięcznie), za rok 2011 r. nie otrzymał dywidendy (przeznaczonej na kapitał zapasowy Spółki), dochody małżonki z wynagrodzenia za pracę wynoszą [...]zł miesięcznie, spłaca kredyt konsumpcyjny zaciągnięty w 2012 r. w kwocie [...]zł w miesięcznych ratach średnio w kwotach ok. [...]zł;

11) kopie wyciągu z ewidencji wyrobów akcyzowych, z której wynika, że Spółka w okresie od lutego 2012 r. do 23 maja 2012 r. nabyła [...] l wyrobów akcyzowych a łączna kwota należnej akcyzy z tego tytułu wyniosła [...]zł;

12) kopie dwóch deklaracji AKC-u złożonych w rozliczeniu podatku akcyzowego: z dnia [...]r., w której zadeklarowano z tytułu nabycia wewnątrzwspólnotowego wyrobów akcyzowych podatek akcyzowy do zapłaty w kwocie [...]zł, oraz z dnia 8 czerwca 2012 r., w której zadeklarowano podatek akcyzowy w kwocie [...]zł.

Rozpoznając wniosek należało zważyć, co następuje.

Stosownie do art. 246 § 2 pkt 2 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r. poz. 270), dalej: p.p.s.a., osobie prawnej, a także innej jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, prawo pomocy może być przyznane w zakresie częściowym - gdy wykaże, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania.

Jak wskazuje się w piśmiennictwie i orzecznictwie, osoba prawna zobowiązana jest wykazać, że nie ma adekwatnych środków na poniesienie kosztów postępowania, ale także, że nie ma ich, mimo iż podjęła wszelkie niezbędne środki, aby zdobyć fundusze na pokrycie tych wydatków (J.P. Tarno: Prawo o postępowaniu przez sądami administracyjnymi. Wyd. 2, Warszawa 2006, s. 504, za postanowieniem NSA z 28 września 2011 r. sygn. akt I FZ 267/11).

Strona występująca na drogę postępowania sądowego winna mieć świadomość obowiązku ponoszenia kosztów tego postępowania i wnosząc o zwolnienie od tego obowiązku uprawdopodobnić w sposób wiarygodny i rzetelny, że zachodzą przesłanki do uwzględnienia wniosku. Jedynym kryterium oceny wniosku o przyznanie prawa pomocy jest bowiem kryterium finansowe ( por. postanowienie NSA z 27 września 2011 r. sygn. akt II GZ 434/11 oraz z 19 stycznia 2010 r., sygn. akt I GZ 1/10, opubl. orzeczenia.nsa.gov.pl).

Podnieść też należy, że opłaty sądowe, do których zalicza się także wpis, stanowią rodzaj danin publicznych. Zwolnienia od ponoszenia tego rodzaju danin stanowi odstępstwo od konstytucyjnego obowiązku ich powszechnego i równego ponoszenia, wynikającego z art. 84 Konstytucji RP. Dlatego też mogą być stosowane w sytuacjach wyjątkowych, gdy istnieją uzasadnione powody do przerzucenia ciężaru dotyczącego danej osoby na współobywateli (por.: M. Niezgódka – Medek [w:] B. Dauter, B. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka – Medek: Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Zakamycze 2005, s. 594).

Zdaniem referendarza, strona skarżąca nie wykazała, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania.

Zasadność wniosku referendarz sądowy/Sąd rozpatruje w dwóch aspektach – z uwzględnieniem z jednej strony wysokości obciążeń, jakie strona musi ponieść w postępowaniu, z drugiej strony wysokości środków, którymi ona dysponuje lub powinna dysponować.

Na wstępie wskazać należy, że na skarżącej Spółce ciąży aktualnie obowiązek uiszczenia wpisów od skarg w zainicjowanych 32 postępowaniach przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Szczecinie, t.j. w sprawach o sygn. I SA/Sz 476 - I SA/Sz 507/12, w łącznej kwocie [...]zł.

Oceniając przedłożone dokumenty i oświadczenia należy stwierdzić, że wartość środków jakimi Spółka dysponowała w ostatnim okresie, w porównaniu z wysokością należnych opłat sądowych, czyni zgłoszony przez nią wniosek nieusprawiedliwionym.

Spółka prowadzi działalność gospodarczą znacznych rozmiarów. W 2011 r. Spółka uzyskała przychody w kwocie [...]zł. Z deklaracji VAT-7 wynika, że miesięczne obroty kształtują się na poziomie powyżej [...]zł. Spółka posiada znaczny majątek, aktywa trwałe o wartości [...]zł, aktywa obrotowe w kwocie [...]zł (w tym materiały o wartości [...]zł, towary o wartości [...]zł), należności krótkoterminowe w wysokości [...]zł. Spółka na koniec maja 2012 r. posiadała środki pieniężne w kasie w wysokości [...]zł oraz środki pieniężne w bankach na kwotę [...] zł. W okresie od stycznia do maja 2012 r. wypracowała zysk o wartości [...]zł.

Na skarżącej nie ciążą zobowiązania długoterminowe, w tym nie jest zadłużona z tytułu długoterminowych kredytów i pożyczek. Zobowiązania krótkoterminowe wynoszą [...]zł w tym z tytułu kredytów i pożyczek w kwocie [...] zł. Z tytułu dostaw i usług jej zobowiązania krótkoterminowe wynoszą [...] zł.

W tym miejscu zauważyć należy, że w świetle ugruntowanego orzecznictwa, nie znajduje żadnego uzasadnienia traktowanie innych zobowiązań (prywatnoprawnych jak i publicznoprawnych) z pierwszeństwem przed powinnością poniesienia kosztów sądowych. Na zasadność wniosku nie może też wpływać okoliczność uiszczenia przez Spółkę podatku akcyzowego za poszczególne okresy 2007-2008, będącego przedmiotem niniejszej sprawy.

Ponadto z dokonanych ustaleń wynika, że Spółka oczekuje na należności krótkoterminowe w wysokości [...]zł. Według bilansu skarżąca na bieżąco reguluje wynagrodzenia pracowników.

Analiza przedstawionych dokumentów prowadzi do wniosku, że sytuacja Spółki nie jest zła. Na bieżąco reguluje zobowiązania i nie wykazała problemów z dochodzeniem należności od kontrahentów, czy innych podmiotów. Nie ma długoterminowych zobowiązań.

Spółka w złożonym wniosku nie wykazała zatem niemożności wygospodarowania środków finansowych na opłacenie wpisu sądowego ze środków finansowych, którymi dysponuje, tym bardziej, że kwota wpisu sądowego w tej sprawie wynosi [...] zł.

Mając zatem na uwadze stan posiadanych przez Spółkę środków pieniężnych (w kasie) na koniec maja 2012 r. ([...]zł), w banku ([...]zł), wysokość oczekiwanych należności od innych podmiotów ([...]zł) oraz wartość środków trwałych ([...]zł), należy stwierdzić, że w niniejszym przypadku brak jest podstaw do przyznania jej prawa pomocy we wnioskowanym zakresie, bowiem nie znajduje to uzasadnienia w jej sytuacji finansowej i majątkowej.

W orzecznictwie podkreśla się (por. postanowienie NSA 19 listopada 2004 r. , sygn. akt FZ 463/04), że osoba dysponująca wciąż majątkiem, którego wartość wielokrotnie przewyższa wysokość wpisu, nie mieści się w hipotezie art. 246 § 2 pkt 2 p.p.s.a.

Wobec stwierdzenia, że Spółka jest w stanie uiścić należne wpisy sądowe w kwocie [...]zł, analiza sytuacji finansowej wspólników spółki jawnej okazała się zbędna.

Dlatego, mając na uwadze powyższe, na podstawie przepisu art. 246 § 2 pkt 2 ustawy, należało orzec jak w sentencji.