I SA/Ke 307/12

Uzasadnienie

A. B. dalej zwanym skarżącym, skargą z 1 czerwca 2012r. zaskarżył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w K. z [...] r., nr [...] stwierdzające wniesienie z uchybieniem terminu odwołania do decyzji Naczelnika Urzędu Skarbowego w J. z [...]., nr [...]

W uzasadnieniu wniosku skarżący wskazał, że obecnie nie pracuje, w dniu [...]r. zaprzestał prowadzenia działalności gospodarczej. Skarżący pozostaje w gospodarstwie domowym wraz z żoną i dwojgiem dzieci w wieku 8 i 4 lat. Jedno z dzieci jest niepełnosprawne i pozostaje pod stałą opieką poradni specjalistycznych. Jako posiadany majątek skarżący wykazał mieszkanie wielkości [...]m², samochód renault Master z [...]r. oraz samochód Volkswagen Passat z [...]r. Skarżący oświadcza, że pomiędzy nim, a jego małżonką istnieje ustrój rozdzielności majątkowej. Źródłem utrzymania rodziny skarżącego jest dochód uzyskiwany przez żonę z działalności gospodarczej w wysokości [...]zł miesięcznie. Ponadto jako miesięczne dochody skarżący wykazał także zasiłki rodzinny i pielęgnacyjny , świadczenie pielęgnacyjne oraz dodatek rehabilitacyjny w łącznej wysokości [...]zł miesięcznie. W dalszej części uzasadnienia złożonego wniosku skarżący wskazał, że na mocy wyroku Sądu Rejonowego w J. z dnia [...] zobowiązany jest do naprawienia szkody na rzecz C. S.A w kwocie [...]zł oraz na rzecz D. S.A w kwocie [...]zł.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach, zważył co następuje:

Wniosek nie zasługuje na uwzględnienie.

Instytucja zwolnienia od kosztów sądowych stanowi w istocie pomoc państwa dla osób, które z uwagi na ich trudną sytuację materialną nie mogą uiścić kosztów bez wywołania uszczerbku w koniecznych kosztach utrzymania siebie i rodziny. Ubiegający się o taką pomoc winien więc w każdym wypadku poczynić oszczędności we własnych wydatkach, do granic zabezpieczenia koniecznych kosztów utrzymania siebie i rodziny. Dopiero gdyby poczynione w ten sposób oszczędności okazały się niewystarczające - może zwrócić się o pomoc państwa.

Stosownie do regulacji art. 246 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270) zwanej dalej ustawą p.p.s.a. przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej następuje w zakresie całkowitym, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania (pkt 1) oraz w zakresie częściowym, gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny (pkt 2). Analizując natomiast przesłanki przyznania prawa pomocy, pamiętać trzeba o zasadzie wynikającej z art. 199 ustawy p.p.s.a., według której strony ponoszą koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie. Przyznanie zatem prawa pomocy, jako odstępstwo od tej zasady, będące przerzuceniem kosztów ze strony na ogół społeczeństwa, może być zastosowane jedynie w przypadkach wyjątkowych, kiedy strona wykaże w sposób jednoznaczny spełnienie przesłanek określonych w art. 246 ustawy p.p.s.a.

Udzielenie stronie prawa pomocy w postępowaniu przed sądem administracyjnym jest więc formą jej dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno się sprowadzać do wypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście, obiektywnie niemożliwe i jest stosowane w stosunku do osób charakteryzujących się ubóstwem – przykładowo do takich osób można zaliczyć osoby ze względu na okoliczności życiowe pozbawione całkowicie środków do życia.

Bezspornie do żadnej z wyżej wymienionych grup społecznych skarżący nie należy, bowiem wykazał że posiada zarówno majątek ruchomy – dwa samochody jak i nieruchomy – mieszkanie, ponadto jego rodzina dysponuje miesięcznym dochodem z działalności gospodarczej prowadzonej przez żonę oraz zasiłków, dodatków i świadczenia pielęgnacyjnego.

Argumentem za przyznaniem prawa pomocy w zakresie zwolnienia od kosztów sądowych nie może być również fakt zobowiązania skarżącego wyrokiem sądu do naprawienia szkody na rzecz towarzystw ubezpieczeniowych. Obowiązek naprawienia szkody przez skarżącego ma oczywiście wpływ na sytuację majątkową strony, nie stanowi jednak przesłanki, która przesądziłaby o zwolnieniu skarżącego od kosztów sądowych i okoliczność ta nie przesądza o braku możliwości poniesienia kosztów postępowania. Dla oceny zasadności wniosku o przyznanie prawa pomocy nie tyle istotna jest wysokość deklarowanych przez stronę wydatków, co kwota wydatków uznawanych za niezbędne do zaspokojenia podstawowych potrzeb rodziny i zapewnienia jej prawidłowego funkcjonowania. Tymczasem wskazane zobowiązanie nie uzasadnia twierdzenia, że jest to wydatek, którego ponoszeniu należy przyznać pierwszeństwo przed wydatkami związanymi z udziałem w postępowaniu przed sądem administracyjnym.

Nadmienić należy również, że skarżący nie wykorzystuje swoich możliwości zarobkowych. W złożonym wniosku wskazał, że obecnie nie pracuje, a od dnia [...]r. zaprzestał prowadzenia działalności gospodarczej, przy czym, jest osobą młodą (32 lata) i winien rozważyć podjęcie pracy zarobkowej, w przypadku trudności w znalezieniu pracy stałej istnieją możliwości podjęcia pracy sezonowej, czy dorywczej - co zapewne poprawiłoby budżet rodziny.

Ponadto mając na uwadze, iż w sprawie niniejszej wysokość wpisu sądowego od wniesionej skargi, zgodnie z § 2 pkt 1 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 16 grudnia 2003r. w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisów w postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 221 poz. 2193 ze zm.) winna wynieść 100zł i porównując ją do posiadanego majątku skarżącego oraz miesięcznych dochodów rodziny skarżącego, uznać należy, że nie zasługuje na wiarę twierdzenie skarżącego o braku możliwości uiszczenia wpisu od wniesionej skargi.

Mając zatem na uwadze powołane wyżej okoliczności negatywnie ocenić należy próbę przeniesienia na Skarb Państwa kosztów postępowania sądowego (na obecnym etapie postępowania wpisu od skargi) w sytuacji, gdy rodzina skarżącego posiada dochody oraz majątek, którego wysokość wielokrotnie przewyższa kwotę wpisu od skargi w przedmiotowej sprawie (100zł)i w ocenie orzekającego pozwala na wygospodarowanie środków na jego uiszczenie.

Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 245 § 1 w zw. z art. 246 § 1 pkt 2 p.p.s.a. i art. 252 § 3 p.p.s.a. orzeczono jak w sentencji.