II GZ 248/12

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w L. postanowieniem z dnia 23 maja 2012 r., sygn. akt III SA/Lu 208/12, odmówił wstrzymania wykonania decyzji Samorządowego Kolegium Odwoławczego w L. z dnia [...] lutego 2012 r., nr [...], w przedmiocie kary pieniężnej za zajęcie pasa drogowego.

Sąd pierwszej instancji orzekał w następującym stanie faktycznym:

Zaskarżoną decyzją Samorządowe Kolegium Odwoławcze w L. utrzymało w mocy decyzję wydaną z upoważnienia Prezydenta Miasta L. przez Zastępcę Dyrektora ds. Zarządzania i Utrzymania Zarządu Dróg i Mostów w L. z dnia [...] listopada 2011 r. w nakładającej na M. O. karę pieniężną w wysokości 44.100,00 zł za zajęcia pasa drogowego bez stosownego zezwolenia zarządcy drogi.

W skardze na powyższą decyzję SKO w L. M. O. wniosła o wstrzymanie jej wykonania, podnosząc, że nałożona kara jest karą bardzo wysoką, zaś jej wyegzekwowanie może spowodować trudne do odwrócenia skutki, między innymi utratę płynności finansowej, a w konsekwencji doprowadzić może do zakończenia prowadzonej przez nią działalności gospodarczej.

Postanowieniem z dnia 23 maja 2012 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w L. odmówił wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji, stwierdzając, że skarżąca nie wykazała zaistnienia ustawowych przesłanek wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji. W ocenie Sądu, wobec nieprzedstawienia przez M. O. dowodów świadczących o jej trudnej sytuacji finansowej, nie można wysunąć jednoznacznego wniosku, aby skarżąca na skutek wykonania zaskarżonej decyzji została całkowicie pozbawiona możliwości osiągania dochodu z prowadzonej działalności gospodarczej, a tym bardziej, aby zmuszona była do zakończenia prowadzonej dotychczas działalność. Dalej Sąd podniósł, że skarżąca na poparcie podnoszonych zagrożeń o charakterze majątkowym nie wskazała nawet, jakie konkretnie szkody i w jakim rozmiarze mogą pojawić się w związku z brakiem wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji; nie dołączyła te do wniosku żadnych dokumentów dotyczących jej sytuacji życiowej i majątkowej, a także nawet hipotetycznie nie wykazała możliwości wystąpienia trudnych do odwrócenia skutków.

M. O. złożyła zażalenie na powyższe postanowienie, wnosząc o jego zmianę i uwzględnienie wniosku o wstrzymanie wykonania ww. decyzji. Zaskarżonemu postanowieniu zarzucono naruszenie art. 61 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2012 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2012 r. poz. 270; dalej: p.p.s.a.) poprzez odmowę wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji i uznanie przez Sąd pierwszej instancji, że skarżąca nie wykazała zaistnienia przesłanek wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji.

W uzasadnieniu zażalenia M. O. podniosła, że nałożona na nią kara pieniężna jest karą bardzo wysoką, zaś jej wyegzekwowanie może zrodzić dotkliwe skutki dla jej działalności. Skarżąca wskazała, że prowadzi działalność gospodarczą w zakresie usług reklamowych dopiero od czerwca 2011 r., jest początkującym przedsiębiorcą, a kwota kary spowoduje utratę płynności finansowej prowadzonej przez nią działalności, a konsekwencji konieczność jej likwidacji w związku z niemożnością regulowania zobowiązań.

Do zażalenia skarżąca załączyła dokumenty świadczące o trudnej sytuacji finansowej jej firmy, tj. PIT-36, z którego wynika, że w roku 2011 jej przychód wyniósł 4.550,50 zł, natomiast koszty uzyskania przychodu 12.926,44 zł; poniosła więc stratę w wysokości 8.375,94 zł. Dalej skarżąca przedstawiła zestawienie przychodów oraz kosztów uzyskania przychodu w okresie od stycznia do maja 2012 r., z którego wynika, iż poniosła ona stratę w wysokości 14,447,11 zł, co w konsekwencji oznacza, że nie posiada środków pozwalających na zapłacenie nałożonej na nią kary.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

Przepis art. 61 § 3 p.p.s.a. precyzyjnie określa przesłanki dopuszczające wstrzymanie wykonania zaskarżonego aktu lub czynności. Sąd jest uprawniony do uwzględnienia wniosku, jeżeli zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków. Obowiązek przedstawienia okoliczności, które pozwolą sądowi na dokonanie oceny, czy spełnione są przesłanki uzasadniające wstrzymanie wykonania zaskarżonego aktu lub czynności, spoczywa wyłącznie na wnioskodawcy – w tej kwestii stanowisko orzecznictwa i doktryny jest zgodne i niezmienne (por. postanowienie NSA z dni 27 lutego 2012 r., sygn. akt II FZ 140/12, postanowienie NSA z dnia 25 sierpnia 2011 r., sygn. akt II OZ 692/11, postanowienie NSA z dnia 14 lipca 2010 r., sygn. akt I OSK 1116/10, postanowienie NSA z dnia 6 listopada II OZ 975/09, postanowienie NSA z dnia 8 kwietnia 2012 r., sygn. akt II GZ 132/12; B. Dauter, B. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Komentarz., Zakamycze 2005, s. 168, Tarno J.P., Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Komentarz, LexisNexis 2010, s. 207). Domagając się wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji, skarżący musi wykazać, że zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia tym aktem znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków, niewystarczające jest samo twierdzenie strony. Niezbędne jest wskazanie na konkretne okoliczności pozwalające dopiero żądać oceny, czy wstrzymanie zaskarżonego aktu lub czynności jest zasadne.

Wniosek skarżącej o wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji, zawarty w skardze z dnia [...] marca 2012 r., nie został w żaden sposób uprawdopodobniony ani poprzez przedstawienie sytuacji finansowej skarżącej, ani poprzez przedłożenie jakichkolwiek dokumentów wspierających wyrażone we wniosku ogólne stwierdzenie, że wykonanie decyzji spowoduje utratę płynności finansowej prowadzonej przez skarżącą działalności gospodarczej, a w konsekwencji jej likwidację w związku z niemożnością regulowania zobowiązań. Lakoniczność wniosku i jego gołosłowność zostały należycie ocenione przez Sąd pierwszej instancji jako nieuzasadniające w stopniu wystarczającym wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji. W zażaleniu skarżąca sama przyznała, że okoliczności uzasadniające jej żądanie nie zostały wystarczająco udowodnione w sporządzonej przez nią skardze, w związku z czym załączyła stosowny materiał dowodowy na etapie postępowania przed Naczelnym Sądem Administracyjnym.

Mając powyższe na uwadze, Naczelny Sąd Administracyjny stwierdza, że postanowienie Sądu pierwszej instancji, odmawiające na podstawie art. 61 § 3 p.p.s.a. wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji z powodu braku uzasadnienia wniosku w tym zakresie, należy uznać za zgodne z prawem. Nie można bowiem przyjąć, że w sytuacji gdy wnioskodawca nie uzasadnia we wniosku ani okoliczności wskazujących na niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków, to obowiązkiem sądu jest poszukiwanie tych okoliczności.

W tym miejscu należy podkreślić, że zażalenie jest jednym z dwóch środków odwoławczych od orzeczeń wojewódzkich sądów administracyjnych, co wynika z treści art. 194 p.p.s.a. Jego istotą jest kontrola legalności wymienionych w przepisach p.p.s.a. postanowień i zarządzeń wydanych w toku postępowania. Tym samym prawidłowe jego skonstruowanie sprowadza się do próby podważenia oceny dokonanej przez podmiot, który wydał dane postanowienie lub zarządzenie. Podniesienie zarzutu naruszenia prawa i jego argumentacja przemawiająca za oceną wnoszącego zażalenie, że owo naruszenie miało miejsce w jego sprawie, powinny zatem dotyczyć samego rozstrzygnięcia, na które wnosi się środek odwoławczy.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego zażalenie M. O. nie mogło odnieść skutku, bowiem skarżąca nie wykazała argumentacji świadczącej o naruszeniu prawa przez Sąd pierwszej instancji w zaskarżonym postanowieniu. Argumenty skarżącej należy uznać za spóźnione względem prowadzonego etapu postępowania, tj. postępowania odwoławczego przed Naczelnym Sądem Administracyjnym. Zażalenie nie jest środkiem służącym do uzupełniania złożonego w sprawie wniosku o wstrzymanie wykonania aktu administracyjnego w zakresie uzasadnienia, w sytuacji gdy strona w zażaleniu przedstawia nowe argumenty (okoliczności), które nieznane były Sądowi pierwszej instancji.

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę podziela ugruntowane stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego, zgodnie z którym nie można podnosić w zażaleniu argumentów, które miałyby wspierać bezpośrednio wniosek oddalony w pierwszej instancji postępowania sądowoadministracyjnego, gdyż kontrola rozstrzygnięcia, na które wniesiono zażalenie, nie polega na ponownym rozpatrzeniu wniosku, lecz na sprawdzeniu, czy zasadnie – zgodnie z prawem i wymogami racjonalności oraz doświadczenia życiowego – oceniono, że wniosek o takiej a nie innej treści nie może być spełniony. Możliwość podnoszenia dodatkowych argumentów za wnioskiem w postępowaniu odwoławczym oznaczałaby zaprzeczenie funkcji kontrolnej Naczelnego Sądu Administracyjnego, który byłby podmiotem ponownie oceniającym sam wniosek, a nie sposób jego rozstrzygnięcia w pierwszej instancji. Tym samym przekreślono by sens instytucji środka odwoławczego, co byłoby tożsame z naruszeniem przepisów p.p.s.a. konstytuujących ów środek (por. postanowienia NSA z dnia 13 maja 2010 r., sygn. akt II FZ 183/10, z dnia 23 września 2010 r., sygn. akt II FZ 464/10 oraz z dnia 14 lutego 2012 r., sygn. akt II OZ 62/12).

Jedynie na marginesie należy wskazać, że na podstawie art. 165 p.p.s.a. postanowienia niekończące postępowania w sprawie mogą być uchylane i zmieniane wskutek zmiany okoliczności sprawy, chociażby były zaskarżone, a nawet prawomocne. Cytowany przepis warunkuje możliwość uchylenia bądź zmiany postanowień niekończących postępowania w sprawie zmianą okoliczności sprawy, przez co należy rozumieć zarówno zmianę okoliczności faktycznych, jakie sąd przyjął za podstawę rozstrzygnięcia, jak i zmianę okoliczności prawnych, które uzasadniałyby wydanie postanowienia odmiennej treści niż to, które zostało wcześniej wydane. Zmiana okoliczności musi zostać również uprawdopodobniona przez stronę.

Mając powyższe na uwadze, Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 61 § 3 w związku z art. 193 p.p.s.a. postanowił jak w sentencji.