II SA/Bk 397/12

Uzasadnienie

Zaskarżonym postanowieniem P. Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w B. z dnia [...] kwietnia 2012 r. nr [...], na podstawie art. 134 w zw. z art. 123 § 1 oraz art. 126 kpa, stwierdzono niedopuszczalność zażalenia w sprawie przekazania sprawy według właściwości.

U podstaw podjętego rozstrzygnięcia legły następujące ustalenia.

W dniu 5 marca 2012 r. J. M. złożył do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Z. skargę dotycząca "sposobu wykonywania tzw. rejonów na oddziałach mieszkalnych B/2 i w łaźniach w zakładzie karnym w Cz. oraz nadal działającej niezgodnie z zasadami sanitarnymi fryzjerni".

Postanowieniem z dnia [...] marca 2012 r. Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Z. działając na podstawie art. 231 w zw. z art. 229 pkt 7 kpa w zw. z art. 12 ust. 1 i ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o służbie więziennej (Dz. U. nr 79, poz. 523) w zw. z § 2 pkt 2 zarządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 sierpnia 2010 r. w sprawie siedzib, terytorialnego zasięgu i szczegółowego zakresu działania dyrektorów okręgowych Służby więziennej oraz struktury organizacyjnej okręgowych inspektoratów Służby więziennej (Dz. Urz. Min. Spraw. nr 8, poz. 16) oraz na podstawie art. 110 i 115 kkw., postanowił uznać się niewłaściwym do prowadzenia postępowania w niniejszej sprawie i przekazać według właściwości skargę osadzonego do Dyrektora Okręgowego Inspektoratu Służby Więziennej

w B. W uzasadnieniu organ stwierdził, że z treści złożonej skargi wynika, iż osadzony kwestionuje przestrzeganie prawa w zakresie higieny i bezpieczeństwa dla osadzonych w zakładzie karnym w Cz. w tym, tak zwanych rejonów, niespełnionych norm sanitarnych we fryzjerni. Za zapewnienie zaś bezpieczeństwa i właściwych (zgodnych z kkw i regulaminami wewnętrznymi) warunków odpowiedzialna jest administracja zakładu karnego, a organem wyższego stopnia w rozumieniu przepisów o skargach z kpa jest organ nadzoru, w tym przypadku Dyrektor Okręgowy Służby Więziennej. Końcowo organ podkreślił, że tylko organy służby więziennej lub sędzia penitencjarny mogą dokonywać oceny warunków w zakresie stanu przestrzegania ww. regulacji prawnych określających prawa osadzonych.

Na powyższe postanowienie J. M. złożył zażalenie do Państwowego P. Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w B. i podniósł, że organ I instancji nie trafnie ocenił jego skargę jako skargę na brak przestrzegania prawa w zakresie higieny i bezpieczeństwa dla osadzonych w zakładzie karnym, podczas gdy jego skarga dotyczy nieprzestrzegania zasad sanitarnych przez osadzonych w zakładzie karnym, którzy są zmuszani do ich łamania czym narażają się na utratę zdrowia. W jego ocenie tylko organ inspekcji sanitarnej może zakazać takich "praktyk", dyrektor okręgowego inspektoratu służby więziennej nie ma wykwalifikowanych w tym kierunku pracowników i w związku z tym nie jest władny do rozpatrzenia skargi. Jednocześnie pismem z dnia 21 marca 2012 r. J. M. powtórzył swoje zarzuty dotyczące nieprawidłowości w funkcjonowaniu zakładu karnego. Na skutek tego pisma Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Z. w dniu [...] marca 2012 r. przeprowadził kontrolę Zakładu Karnego w Cz. Z protokołu kontroli wynika, że nie stwierdzono nieprawidłowości w zakresie zarzutów zawartych w skardze z dnia 21 marca 2012 r.

Natomiast organ odwoławczy rozpoznając powyższe zażalenie uznał je za niedopuszczalne, o czym orzekł w postanowieniu z dnia [...] kwietnia 2012 r. Organ podał, że na postanowienie wydane w przedmiocie przekazania skargi w trybie art. 231 kpa nie służy zażalenie.

Nie godząc się z tym stanowiskiem, J. M. wywiódł skargę do tutejszego Sądu podnosząc, że kwestionowane postanowienie zostało wydane po to aby ukryć nieprofesjonalność i nierzetelność pracowników Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Z. Zdaniem skarżącego w postępowaniu tego organu brak jest logiki i konsekwencji. Z jednej bowiem strony organ ten uznaje się za niewłaściwy do rozpoznania skargi z drugiej strony złożenie zażalenia spowodowało przeprowadzenie przez ten organ kontroli w zakładzie karnym.

W odpowiedzi na skargę organ odwoławczy podtrzymał dotychczasowe stanowisko prezentowane w sprawie i wniósł o jej odrzucenie ewentualnie oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku zważył, co następuje.

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem kontroli Sądu w sprawie niniejszej jest postanowienie o stwierdzeniu niedopuszczalności zażalenia wydane na podstawie art. 134 kpa. Powyższe rozstrzygnięcie zapadło we wstępnym postępowaniu organu odwoławczego, w którym organ podejmuje czynności mające na celu ustalenie, czy odwołanie (tu zażalenie) jest dopuszczalne oraz czy zostało wniesione z zachowaniem terminu. Organ odwoławczy badając dopuszczalność odwołania, nie może zatem wejść w ocenę zasadności odwołania. Podkreśla to NSA w wyroku z dnia 24 lutego 1992 r., I SA 1318/91 (ONSA 1992, Nr 3-4, poz. 80) stwierdzając, iż "wniosku o niedopuszczalności odwołania (art. 134 kpa) organ nie może wyprowadzić z oceny zarzutów podniesionych w odwołaniu".

Omawiane postanowienie ma zatem charakter wyłącznie procesowy i nie rozstrzyga sprawy merytorycznie. Warunkiem bowiem przystąpienia do oceny merytorycznej zarzutów zażalenia jest pozytywne zakończenie postępowania wstępnego przed organem odwoławczym, czyli stwierdzenie dopuszczalności zażalenia.

Tymczasem w konkretnym przypadku pierwsza faza badania wniesionego zażalenia zakończyła się negatywnie. Nie przystąpiono zatem do merytorycznego rozpoznania sprawy. W konsekwencji powyższego i kognicja Sądu ograniczyła się do oceny zgodności z prawem rozstrzygnięcia w przedmiocie niedopuszczalności zażalenia, to jest oceny czy w konkretnej sprawie faktycznie zaistniały przyczyny formalne do stwierdzenia niedopuszczalności wniesionego zażalenia. Sąd będąc związany przedmiotem zaskarżenia nie mógł zatem badać zasadności zarzutów materialnych dotyczących sprawy.

W literaturze przedmiotu wskazuje się, iż niedopuszczalność odwołania (czy też jak w niniejszej sprawie zażalenia) może wynikać z przyczyn o charakterze przedmiotowym, jak również i podmiotowych. Niedopuszczalność odwołania

z przyczyn przedmiotowych obejmuje przypadki braku przedmiotu zaskarżenia oraz przypadki wyłączenia przez przepisy prawne możliwości zaskarżenia rozstrzygnięcia w toku instancji. Niedopuszczalność zaś odwołania z przyczyn podmiotowych obejmuje sytuacje wniesienia odwołania przez jednostkę niemającą legitymacji do wniesienia tego środka odwołania, a zatem gdy odwołanie wniosła osoba trzecia lub podmiot na prawach strony, który nie brał udziału w postępowaniu przed organem

I instancji albo też wniesienia odwołania przez stronę niemającą zdolności do czynności prawnej (B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, wyd. 9, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2008, str. 609).

Mając na względzie powyższe uznać należy, iż organ odwoławczy prawidłowo przyjął, iż w konkretnym przypadku mamy do czynienia z niedopuszczalnością zażalenia z przyczyn przedmiotowych - wyłączenia przez przepisy prawne możliwości zaskarżenia rozstrzygnięcia w toku instancji.

Analiza akt sprawy prowadzi do wniosku, iż postępowanie przed organem

I instancji toczyło się na podstawie przepisów działu VIII ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. nr 98, poz. 1071 ze zm.). Wskazane przepisy zawierają odmienne procedury niż przepisy o ogólnym postępowaniu administracyjnym albowiem skierowane są na szybką reakcję właściwego organu na skargę obywatela. W razie wniesienia skargi do organu niewłaściwego organ ten w myśl art. 231 kpa obowiązany jest przekazać ją zgodnie z właściwością i zawiadomić o tym skarżącego. Przekazanie skargi według właściwości nie wymaga formy postanowienia i nie służy na nie środek zaskarżenia.

Skoro żaden przepis nie przewiduje formy postanowienia dla przekazania skargi według właściwości i nie podlega ono zaskarżeniu w drodze zażalenia, uznać należy, iż P. Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny w B. prawidłowo stwierdził niedopuszczalność wniesionego zażalenia. Nie ulega bowiem wątpliwości, iż konsekwencją wniesienia zażalenia na rozstrzygnięcie, na które nie służy stronie środek odwoławczy jest uznanie go za niedopuszczalne (por. wyrok WSA w Warszawie z dnia 14 września 2007 r. VI SA/Wa 946/07, Lex 439053). W świetle powyższego marginalnie podnieść należy, że wydanie postanowienia o przekazaniu skargi było zbędne. Niemniej jednak w ocenie Sądu uchybienie to nie miało wpływu na treść rozstrzygnięcia, albowiem było tylko wadliwie użytą formą czynności przekazania skargi.

Odnosząc się do wniosku organu o odrzucenie skargi z uwagi na jej przedmiot, podnieść należy, że rozpoznawana przez Sąd skarga dotyczyła postanowienia

o niedopuszczalności zażalenia wydanego na podstawie art. 134 kpa. Z tego też powodu stanowisko organu, iż w konkretnym przypadku mamy do czynienia ze skargą na działanie lub czynności podejmowane przez organ w trybie postępowania skargowego i dlatego skarga powinna być odrzucona, nie znajduje uzasadnienia.

Końcowo pouczyć należy skarżącego, że jeżeli jego zdaniem postępowanie w sprawie nieprawidłowości dotyczących funkcjonowania zakładu karnego powinno być prowadzone przez państwowy organ inspekcji sanitarnej a nie odpowiedni organ służby więziennej to przysługuje mu skarga na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania.

Mając powyższe na względzie zaskarżone postanowienie odpowiada prawu, dlatego też skarga podlegała oddaleniu na podstawie art. 151 ustawy – Prawo

o postępowaniu przed sądami administracyjnymi z dnia 30 sierpnia 2002 r. (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270), o czym orzeczono jak na wstępie. O wysokości kosztów nieopłaconej pomocy prawnej, przyznanych ustanowionemu z urzędu adwokatowi, Sąd orzekł na podstawie przepisu art. 250 ww. ustawy oraz przepisów § 2 ust. 3 i § 18 ust. 1 pkt 1 lit. c rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. nr 163, poz. 1348 ze zm.). Obejmują one opłatę ze czynności adwokata w kwocie 240 zł powiększoną o należny podatek od towarów i usług, wyliczony według 23% stawki w kwocie 55,20 zł.