II GZ 377/12

Uzasadnienie

Postanowieniem objętym zażaleniem Wojewódzki Sąd Administracyjny w G. odrzucił sprzeciw J. J. od postanowienia odmawiającego przyznania mu prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym zwolnienie od kosztów sądowych w sprawie ze skargi J. J. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w K. z dnia [...] lipca 2011 r. w przedmiocie ulg w spłacaniu należności pieniężnych, do których nie stosuje się przepisów Ordynacji podatkowej.

Przedstawiając stan sprawy Sąd I instancji wskazał, że postanowieniem z dnia 27 czerwca 2012 r. referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w G. odmówił skarżącemu J. J. przyznania prawa pomocy. Przesyłka zawierająca odpis powyższego postanowienia wraz z uzasadnieniem oraz pismem zawierającym pouczenie o możliwości wniesienia sprzeciwu została dwukrotnie awizowana, tj. w dniach 2 lipca 2012 r. i 10 lipca 2012 r. a następnie w dniu 18 lipca 2012 r. zwrócona do Sądu jako niepodjęta w terminie. Zarządzeniem Przewodniczącego Wydziału I z dnia 24 lipca 2012 r. przesyłkę tę uznano za doręczoną w dniu 16 lipca 2012 r.

W dniu 23 lipca 2012 r. skarżący złożył pismo, w treści którego oświadczył, że "wnosi zażalenie na Postanowienie Sądu w przedmiocie odmowy przyznania prawa pomocy". Pismo to nie zostało przez skarżącego własnoręcznie podpisane. Również załączone do tego pisma dwa jego egzemplarze nie zostały opatrzone podpisem skarżącego.

Na podstawie zarządzenia Zastępcy Przewodniczącego Wydziału z dnia 26 lipca 2012 r. poinformowano skarżącego, że jego pismo nadane w dniu 23 lipca 2012 r. uznane zostało za sprzeciw od postanowienia referendarza sądowego z dnia 27 czerwca 2012 r. o odmowie przyznania prawa pomocy, a nie za "zażalenie na Postanowienie Sądu", jak wskazał w treści tego pisma. Jednocześnie na podstawie wskazanego wyżej zarządzenia wezwano skarżącego do uzupełnienia braku formalnego sprzeciwu poprzez własnoręczne jego podpisanie w siedzibie Sądu albo nadesłanie własnoręcznie podpisanego sprzeciwu w terminie 7 dni pod rygorem odrzucenia sprzeciwu. Wskazano przy tym skarżącemu, że do Sądu wpłynęły 3 egzemplarze pisma, przy czym pod każdym pismem podpis został odtworzony mechanicznie (komputerowo). Przesyłka zawierająca powyższe wezwanie została doręczona skarżącemu w dniu 16 sierpnia 2012 r.

Do chwili wydania zaskarżonego postanowienia skarżący nie udzielił odpowiedzi na wezwanie.

Wobec powyższego Wojewódzki Sąd Administracyjny w G. przyjmując, że termin uzupełnienia braku sprzeciwu upłynął bezskutecznie z dniem 23 sierpnia 2012 r. odrzucił sprzeciw powołując w podstawie art. 259 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270), dalej jako: p.p.s.a.

Zażalenie na powyższe postanowienie wniósł J. J. wnosząc o jego uchylenie albo zmianę. Wnoszący zażalenie nie zgodził się z twierdzeniem, że sprzeciw nie został podpisany, a podpis został odtworzony maszynowo. Stwierdził, że podpisał przesłane pismo, w związku z tym uznał, że odrzucony sprzeciw nie miał braków formalnych.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie podlega oddaleniu.

Jak wynika z treści art. 259 § 1 zd. 1 p.p.s.a. od zarządzeń i postanowień, o których mowa w art. 258 § 2 pkt 6-8, strona albo adwokat, radca prawny, doradca podatkowy lub rzecznik patentowy mogą wnieść do właściwego wojewódzkiego sądu administracyjnego sprzeciw w terminie siedmiu dni od dnia doręczenia zarządzenia lub postanowienia. Z art. 46 § 1 pkt 4 p.p.s.a. Sąd I instancji prawidłowo wywnioskował, że tak jak każde pismo strony, również sprzeciw powinien zawierać podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika. Podpis powinien być własnoręczny, z wyjątkiem przypadków, o których mowa w art. 46 § 4 p.p.s.a. (tak: NSA w postanowieniu z dnia 6 września 2012 r., sygn. akt I OZ 637/12), z których żaden w tej sprawie nie występuje.

Wymóg własnoręcznego podpisu pisma procesowego został utrwalony w orzecznictwie. Wskazał na to m.in. NSA w postanowieniu z dnia 10 listopada 2006 r., sygn. akt II FSK 1144/05, w którym stwierdził, że podpis powinien być własnoręczny ("podpis strony"), a nie np. mechanicznie odtworzony. Podpisem strony jest bowiem podpis w rozumieniu art. 78 k.c., który operuje pojęciem "własnoręcznego podpisu". Podpisem jest znak ręczny określonej osoby, noszący indywidualne i powtarzalne cechy, pozwalające odróżnić go od innych i umożliwiające identyfikację osoby podpisującego oraz zbadanie autentyczności podpisu (Hanna Knysiak-Molczyk [w:] T. Woś, H. Knysiak-Molczyk, M. Romańska, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2005, str. 204-205). Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 maja 1997 r., sygn. akt II CKN 153/97 (LEX nr 55391) uznał, że przy podpisie chodzi o udokumentowanie nie tylko brzmienia nazwiska, ale także i charakteru pisma, by w ten sposób ułatwić orientację w rozpoznaniu osoby. Jest to zatem wymóg niezbędny dla bezpieczeństwa obrotu.

Z powyższego jednoznacznie wynika, że podpis złożony na piśmie procesowym musi być własnoręczny i tylko wtedy spełnia wymagania przewidziane w art. 46 § 1 pkt 4 p.p.s.a.

Jednocześnie nie sposób przyjąć, jak tego chce skarżący, że podpis zamieszczony na wniesionym przez niego w dniu 23 lipca 2012 r. (k. 75 akt WSA) piśmie procesowym, jest "własnoręczny". Jest to niewątpliwie podpis maszynowy, nienoszący jakichkolwiek cech indywidualnego charakteru pisma. Co należy pokreślić, zarówno oryginał spornego pisma jak i załączone opisy nie noszą śladu innego podpisu, jak tylko podpis maszynowy, stąd również niezasadne jest twierdzenie zażalenia o wniesionym do WSA piśmie (określonym przez Sąd I instancji jako sprzeciw) wraz z załącznikami będącymi kserokopiami – odpisami podpisanego przez skarżącego sprzeciwu. Wobec tego w rozpoznawanej sprawie Sąd I instancji prawidłowo wezwał skarżącego do usunięcia braku sprzeciwu poprzez własnoręczne jego podpisanie w siedzibie Sądu albo nadesłanie własnoręcznie podpisanego sprzeciwu w terminie 7 dni pod rygorem jego odrzucenia, a następnie, wobec bezskutecznego upłynięcia terminu do uzupełnienia omawianego braku, na podstawie art. 259 § 2 p.p.s.a. odrzucił sprzeciw J. J.

Z tych wszystkich względów, Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 w zw. z art. 197 § 2 p.p.s.a. orzekł jak w sentencji postanowienia.