• I SA/Wa 966/12 - Wyrok Wo...
  28.03.2024

I SA/Wa 966/12

Wyrok
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie
2012-11-20

Nietezowane

Artykuły przypisane do orzeczenia

Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.

Skład sądu

Dorota Apostolidis /przewodniczący/
Marek Leszczyński /sprawozdawca/
Przemysław Żmich

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Dorota Apostolidis Sędziowie: WSA Przemysław Żmich WSA Marek Leszczyński (spr.) Protokolant starszy sekretarz sądowy Artur Dobrowolski po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 listopada 2012 r. sprawy ze skargi M. R. na decyzję Ministra Skarbu Państwa z dnia [...] kwietnia 2012 r. nr [...] w przedmiocie odmowy potwierdzenia prawa do rekompensaty za nieruchomość pozostawioną poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej oddala skargę.

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...] kwietnia 2012 r. nr [...] Minister Skarbu Państwa utrzymał w mocy decyzję Wojewody [...] z dnia [...] lutego 2012 r. nr [...] odmawiającą potwierdzenia M. R. prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia przez S. C. nieruchomości położonej w miejscowości B., województwo [...].

Decyzja Ministra Skarbu Państwa wydana została przy następujących ustaleniach stanu faktycznego i ocenie prawnej sprawy.

Wnioskiem z dnia [...] lipca 2010 r., złożonym w [...] Urzędzie Wojewódzkim w W. Wydział Nieruchomości i Rolnictwa, M. R., działając przez pełnomocnika S. L., wniosła o wydanie decyzji potwierdzającej prawo do rekompensaty z tytułu pozostawienia przez S. C. oraz przez Z. J. nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej, w związku z wojną rozpoczętą w 1939 r.

Postanowieniem z dnia [...] grudnia 2010 r. nr [...] Wojewoda [...] poinformował Wojewodę [...] o przekazaniu powyższego wniosku z dnia [...] lipca 2010 r. o wydanie decyzji potwierdzającej prawo do rekompensaty z tytułu pozostawienia przez S. C. nieruchomości w miejscowości B., województwo [...], twierdząc jednocześnie, że został złożony wraz z wnioskiem o przywrócenie terminu do złożenia wniosku.

Decyzją z dnia [...] lutego 2012 r. nr [...], Wojewoda [...] orzekł o odmowie potwierdzenia M. R. prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia przez S. C. nieruchomości położonej poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej w miejscowości B., województwo [...]. W uzasadnieniu decyzji organ wojewódzki stwierdził, że strona złożyła wniosek o potwierdzenie prawa do rekompensaty za "mienie zabużańskie" po upływie terminu wskazanego w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 8 lipca 2005r. o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 169, poz. 1418 ze zm.) powoływana dalej jako: "ustawa zabużańska", zgodnie z którym wniosek osoby ubiegającej się o potwierdzenie tego prawa należy złożyć nie później niż do dnia 31 grudnia 2008 r. Wojewoda stwierdził, że termin ten ma charakter materialnoprawny i jego uchybienie powoduje wygaśnięcie roszczeń o potwierdzenie prawa do rekompensaty. Jednocześnie podniósł, że termin ten nie może zostać przywrócony, nawet w sytuacji uprawdopodobnienia przez osobę zainteresowaną braku swojej winy.

Od powyższej decyzji M. R. złożyła odwołanie z dnia [...] lutego 2012 r., w którym wniosła o potwierdzenie prawa do rekompensaty.

W następstwie jego rozpoznania Minister Skarbu Państwa decyzją z dnia [...] kwietnia 2012 r. nr [...] utrzymał w mocy decyzję Wojewody [...] z dnia [...] lutego 2012 r. W uzasadnieniu organ podniósł, że po analizie akt sprawy ustalił, iż w dniu [...] lipca 2010 r. do [...] Urzędu Wojewódzkiego wpłynął wniosek M. R. złożony w jej imieniu przez pełnomocnika – S. L. o wydanie decyzji potwierdzającej prawo do rekompensaty z tytułu pozostawienia przez S. C. oraz przez Z. J. nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej. Następnie postanowieniem z dnia [...] grudnia 2010 r. Nr [...] Wojewoda [...] przekazał wniosek dotyczący nieruchomości pozostawionej przez S. C. według właściwości Wojewodzie [...]. Jednocześnie stwierdził, że w dniu [...] maja 2007 r. M. R. złożyła do [...] Urzędu Wojewódzkiego dwa oświadczenia: o miejscach zamieszkania na obecnym terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz o dotychczasowym stanie realizacji prawa do rekompensaty. Nie złożyła natomiast formalnego wniosku o wydanie decyzji.

W ocenie Ministra w oświadczeniu z dnia [...] maja 2007 r. o miejscach zamieszkania na obecnym terytorium Rzeczypospolitej Polskiej M. R. wskazała Z. J. jako właściciela pozostawionej nieruchomości. Zatem ww. oświadczenie nie może zostać przyjęte jako dowód w sprawie dotyczącej potwierdzenia prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości przez S. C., a tym bardziej nie może zostać potraktowane jako wniosek o potwierdzenie prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia przez S. C. nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej. Jednocześnie podniósł, że w aktach sprawy brak jest wniosku o potwierdzenie prawa do rekompensaty złożonego w terminie ustawowym, a w/w oświadczenia dotyczą sprawy prowadzonej przed Wojewodą [...], gdzie jako właściciel mienia wskazana jest Z. J.

Konkludując, Minister stwierdził, że w przedmiotowej sprawie wniosek o potwierdzenie prawa do rekompensaty został złożony w dniu [...] lipca 2010 r., a więc po terminie określonym w art. 5 ust. 1 ustawy zabużańskiej (tj. do dnia 31 grudnia 2008 r.). Zatem zasadnie Wojewoda, zgodnie z art. 7 ust. 2 stanowiącym, iż w przypadku niespełnienia wymogów, o których mowa w art. 2, art. 3 i art. 5 ust. 1 powołanej ustawy, wydał decyzję o odmowie potwierdzenia prawa do rekompensaty.

Minister wskazał jednocześnie, że termin zawarty w art. 5 ust. 1 ustawy zabużańskiej, jako termin prawa administracyjnego materialnego jest nieprzywracalny, a zatem złożenie wniosku o potwierdzenie prawa do rekompensaty za "mienie zabużańskie" po jego upływie, musi każdorazowo skutkować decyzją organu wojewódzkiego o odmowie potwierdzenia wnioskodawcy prawa do rekompensaty.

Na powyższą decyzję Ministra Skarbu Państwa z dnia [...] kwietnia 2012 r. skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie złożyła M. R. wnosząc o jej uchylenie. W uzasadnieniu skargi podniosła, że w dniu [...] maja 2007 r. zgłosiła się do Urzędu [...] w celu złożenia wniosku o potwierdzenie prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia przez swoją rodzinę nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej w B. k/[...]. Stwierdziła, że B. należała do rodziny matki, dlatego podała nazwisko swojej babki Z. J. Podczas postępowania spadkowego prowadzonego przed Sądem Rejonowym w Z. sygn. akt [...] dowiedziała się, że B. w roku 1938 podzielona została na podstawie testamentu między dwie córki tj. Z. J. oraz S. C. Stwierdziła, że swoje następstwo prawne potwierdziła złożonym w Urzędzie [...] w dniu [...] lipca 2010 r. postanowieniem z dnia [...] maja 2010 r. wydanym przez Sąd Rejonowy w Z.

Jednocześnie wyraziła ubolewanie, że mimo, iż przez wiele lat jej rodzina była represjonowana i pozbawiona praw, co uniemożliwiło im dochodzenie swoich praw własnościowych, to Minister wydał decyzję krzywdzącą pozbawiając ją prawa do ochrony własności potwierdzonej postanowieniem Sądu Rejonowego w Z. z dnia [...] maja 2010 r. sygn. akt [...].

W odpowiedzi na skargę organ podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko i wniósł o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył co następuje.

Skarga jest nieuzasadniona.

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), sąd administracyjny sprawuje kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem. Oznacza to, że w zakresie dokonywanej kontroli Sąd zobowiązany jest zbadać, czy organy administracji orzekając w sprawie nie naruszyły prawa zarówno materialnego, jak i przepisów postępowania administracyjnego, według stanu faktycznego i prawnego obowiązującego w dacie wydania tej decyzji. Zatem kontrola sądowoadministracyjna sprowadza się do zbadania, czy organy, wydając zaskarżony akt, nie naruszyły przepisów prawa w stopniu mogącym mieć wpływ na wynik sprawy. Ocena dokonywana jest według stanu faktycznego i prawnego na dzień wydania aktu, na podstawie materiału dowodowego zebranego w toku postępowania administracyjnego. Ponadto zgodnie z treścią art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270), sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Dokonując oceny zaskarżonej decyzji i zebranego w postępowaniu administracyjnym materiału dowodowego Sąd uznał, że skarga nie zasługuje na uwzględnienie, ponieważ zaskarżona decyzja oraz decyzja ją poprzedzająca nie naruszają prawa.

Materialnoprawną podstawą zaskarżonej decyzji były przepisy ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. - o realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2005 r. Nr 169, poz. 1418 ze zm.; dalej: "ustawa zabużańska"). Ustawa ta określa zasady realizacji prawa do rekompensaty z tytułu pozostawienia nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej w wyniku wypędzenia z byłego terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego opuszczenia w związku z wojną rozpoczętą w 1939 r., dokonanego na podstawie wymienionych w niej tzw. układów republikańskich (art. 1 ust.1) bądź umowy granicznej z 15 lutego 1951 r. (art. 1 ust. 1a). Przepisy tej ustawy stosuje się także do osób, które na skutek innych okoliczności związanych z wojną rozpoczętą w 1939 r., były zmuszone opuścić byłe terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (art. 1 ust. 2 ).

Prawo do rekompensaty w świetle przepisów obecnie obowiązującej ustawy przysługuje właścicielowi nieruchomości pozostawionych poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli spełnia on łącznie następujące wymogi: był w dniu 1 września 1939 r. obywatelem polskim, zamieszkiwał w tym dniu na byłym terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz opuścił je z przyczyn, o których mowa w art. 1 (w wyniku wypędzenia z tego terytorium lub jego opuszczenia w związku z wojną rozpoczętą w 1939 r. dokonanego na podstawie wymienionych w ustawie tzw. układów republikańskich, w związku z regulacją granicy wschodniej, na podstawie umowy granicznej pomiędzy Rzeczypospolitą Polską a ZSRR z 15 lutego 1951 r., a także z innych przyczyn związanych z wojną) i posiada obywatelstwo polskie (art. 2). W przypadku jego śmierci, prawo to, w myśl art. 3 ust. 2 ustawy, przysługuje wszystkim spadkobiercom albo niektórym z nich, wskazanym przez pozostałych spadkobierców, jeżeli spełniają wymóg określony w art. 2 pkt 2 (posiadają obywatelstwo polskie). Niespełnienie natomiast wymogów, o których mowa m.in. w art. 2, stosownie do art. 7 pkt 2 powołanej ustawy obliguje wojewodę do wydania decyzji o odmowie potwierdzenia prawa do rekompensaty.

Zważyć również należy, że postępowanie w tym przedmiocie wszczynane jest na wniosek strony (por. art. 5 ust. 1 ustawy), a ciężar udowodnienia spełnienia przesłanek nabycia prawa do rekompensaty spoczywa na jednostce ubiegającej się o to prawo (por. wyrok NSA z 22.03.2011 r., sygn. akt I OSK 742/10, Lex nr 990282). To ona, zgodnie z art. 6 powołanej ustawy, winna dołączyć do wniosku dowody, które świadczą o pozostawieniu nieruchomości poza obecnymi granicami Rzeczypospolitej Polskiej z przyczyn, o których mowa w art. 1, oraz o rodzaju i powierzchni tych nieruchomości. Dowodami tymi mogą być w szczególności: urzędowy opis mienia, orzeczenie wydane przez Państwowy Urząd Repatriacyjny, dokumenty urzędowe, w tym sądowe, a także dokumenty pozyskane z archiwów państwowych (...) lub innych państw (art. 6 ust. 4 ustawy). W przypadku braku dokumentów zawierających urzędowy opis mienia lub orzeczenia wydanego przez Państwowy Urząd Repatriacyjny, dowodami mogą być oświadczenia dwóch świadków. Jednakże aby oświadczenia te mogły stanowić dowód w sprawie muszą one zostać złożone w odpowiedniej formie, a sami świadkowie muszą spełniać ustalone przez ustawodawcę wymagania. Tak więc, stosownie do art. 6 ust. 5 pkt 1 i 2 ustawy zabużańskiej muszą one zostać złożone, pod rygorem odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia, przed notariuszem, organem prowadzącym postępowanie lub w polskiej placówce konsularnej w kraju zamieszkania świadka, natomiast świadek musi być osobą, która zamieszkiwała w miejscowości, w której znajduje się pozostawiona nieruchomość lub w miejscowości sąsiedniej, a także nie może być w stosunku do dawnego właściciela (jego spadkobiercy) osobą bliską - w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. - o gospodarce nieruchomościami.

Podstawą odmowy uwzględnienia wniosku M. R. przez organy orzekające w sprawie było stwierdzenie, że wniosek o ustalenie prawa do rekompensaty za nieruchomości pozostawione przez S. C. złożony został w dniu [...].07.2010 roku, czyli po upływie terminu określonego w art. 5 ust. 1 ustawy zabużańskiej – chodzi o datę 31.12.2008 roku.

W ocenie Sądu, wypada zgodzić się ze stanowiskiem obu organów, że w dniu [...].05.2007 roku wnioskodawczyni złożyła oświadczenia o miejscu zamieszkania i o dotychczasowym stanie realizacji prawa do rekompensaty – k. 12 akt. We wnioskach tych jako właściciela pozostawionej nieruchomości wskazywano jedynie Z. J., nic nie wspominając o S. C. Wprawdzie początkowo organ I instancji stanął na stanowisku, że oświadczeń tych nie można potraktować jako wniosku o potwierdzenie prawa do rekompensaty nie tylko w stosunku do S. C., ale również w stosunku do Z. J., jednakże decyzją z dnia [...].03.2011 roku Minister Skarbu Państwa uchylił postanowienie Wojewody [...] w przedmiocie odmowy przywrócenia terminu do ustalenia prawa do rekompensaty po Z. J. i nakazał zbadać, czy oświadczenia z roku 2007 są wnioskiem o potwierdzenie prawa do rekompensaty i czy został on złożony w ustawowym terminie. Ostatecznie, jak wynika z pisma Wojewody [...] z dnia [...].09.2011 roku, toczy się postępowanie z wniosku M. R. o ustalene prawa do rekompensaty za nieruchomości pozostawione przez Z. J. – k. 18 akt. Oznacza to zatem, że organy stanęły na stanowisku, że oświadczenia z roku 2007 należy potraktować jako wniosek o ustalenie prawa do rekompensaty za nieruchomości pozostawione tylko przez Z. J., nie zaś przez S. C.

W ocenie Sądu, rację mają oba organy, które przyjęły, że z oświadczeń złożonych w roku 2007 nijak nie można wywieźć, że był to również wniosek o ustalenie prawa do rekompensaty także po S. C. Nie pojawiło się w nich bowiem żadne odniesienie do tej osoby, ani do nieruchomości przez nią pozostawionych. Jak wskazała bowiem sama wnioskodawczyni, w oświadczeniach tych wskazała tylko nazwisko Z. J., bo była przekonana, ze to tylko ona była właścicielem pozostawionych nieruchomości. Wprawdzie w oświadczeniach tych jest sformułowanie, że chodzi o nieruchomości pozostawione w miejscowości B., ale - jak przyznała wnioskodawczyni - o fakcie, że jest ona uprawniona do ubiegania się ustalenia prawa do rekompensaty za mienie pozostawione także przez S. C. dowiedziała się dopiero z postanowienia Sądu Rejonowego w Z. z dnia [...].05.2010 roku, z którego wynika, że M. R. odziedziczyła po Z. J. i S.C.

Zdaniem więc Sądu, brak jest podstaw do przyjęcia, ze oświadczenia (wniosek) z dnia [...].05.2007 roku dotyczył również ustalenia prawa do rekompensaty za nieruchomości pozostawione także przez S. C.. Skoro tak, to wniosek w tym przedmiocie złożony w dniu [...].07.2010 roku uznany musi być jako złożony po terminie. Termin ten, jak już wskazywano powyżej, z mocy art. 5 ust. 1 ustawy zabużańskiej upłynął z dniem 31.12.2008 roku. Nie podlega on bowiem ani przesunięciu, ani przywróceniu. Organy słusznie zatem uznały, że wobec jego przekroczenia, wniosek w tym zakresie podlegał oddaleniu.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie wskazanych przepisów oraz art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r., poz. 270), orzeczono jak w sentencji wyroku.

Szukaj: Filtry
Ładowanie ...