I OSK 2725/12

Uzasadnienie

Postanowieniem z dnia 23 sierpnia 2012 r., sygn. akt IV SA/Wa 958/12 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, po rozpoznaniu skargi P.M.i J.K.o na decyzję Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 marca 2012 r. nr GZsp-057-624-312/11 w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji, odrzucił skargę J.K..

Z uzasadnienia zaskarżonego postanowienia wynika, że zaskarżoną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie decyzją z dnia 26 marca 2012 r. nr [...]Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi uchylił decyzję Wojewody Zachodniopomorskiego z dnia 12 kwietnia 2002 r. nr [...]stwierdzającą nieważność decyzji Naczelnika Miasta i Gminy w Dębnie z dnia 8 maja 1975 o przejęciu na własność Państwa gospodarstwa rolnego z zabudowaniami, położonego we wsi [...], w części dotyczącej przejęcia na własność Państwa działki siedliskowej o powierzchni 0,14 ha w udziale do ½ części.

Postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji z dnia 8 maja 1975 r. zostało wszczęte z wniosku H.M. i P.M. z dnia 24 marca 2000 r. H.M. zmarła dnia 22 lipca 2010 r. Skargę na decyzję z dnia 26 marca 2012 r. wnieśli J.K. – córka H.M. i P.M.. Wraz ze skargą nadesłana została umowa darowizny oraz oświadczenie o ustanowieniu służebności mieszkania zawarta pomiędzy H.M. i J.K. sporządzona w formie aktu notarialnego Repertorium "A" Nr: 904/2010 z dnia 2 marca 2010 r. § 3 aktu stanowi, że H.M. daruje swojej córce Joannie Kopytko działki gruntu nr ewid. 512 i 513 położone we wsi [...], gmina Dębno.

Skarżąca została wezwana do wykazania w terminie 7 dni pod rygorem odrzucenia skargi jej interesu prawnego do zaskarżenia decyzji Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 26 marca 2012 r., np. poprzez nadesłanie postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku lub aktu poświadczenia dziedziczenia po zmarłej, z których będzie wynikało, że spadkobiercą H.M. jest J.K.. W odpowiedzi na wezwanie, doręczone w dniu 16 lipca 2012 r., skarżąca poinformowała, że J.K. oraz P.M. są spadkobiercami ustawowymi H.M., jednak nie dysponuje dokumentami, które by to potwierdziły. Jednocześnie J.K. wywodzi swój interes prawny w sprawie z umowy darowizny z dnia 2 marca 2010 r.

Uzasadniając powyższe orzeczenie Sąd I instancji wskazał, iż w świetle regulacji art. 50 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity Dz. U. z 2012 r. poz. 270, dalej P.p.s.a.), uprawnionym do wniesienia skargi do sądu administracyjnego jest każdy, kto ma w tym interes prawny, prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich oraz organizacja społeczna w zakresie jej statutowej działalności, w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób, jeżeli brała udział w postępowaniu administracyjnym, jak również inny podmiot, któremu ustawy przyznają prawo do wniesienia skargi.

Skarżący, o którym mowa w pierwszym zdaniu art. 50 § 1 P.p.s.a., musi mieć w złożeniu skargi interes prawny rozumiany jako istnienie związku między sferą jego indywidualnych praw i obowiązków, a zaskarżonym aktem lub czynnością. Skarga może bowiem dotyczyć tylko jego "własnej sprawy administracyjnej", rozumianej jako przewidziana w przepisach prawa administracyjnego możliwość konkretyzacji uprawnień i obowiązków stron stosunku administracyjnego, którymi są organ administracji publicznej i indywidualny podmiot nie podporządkowany organizacyjnie temu organowi (por. postanowienie NSA z 27 stycznia 2011 r., sygn. akt II FSK 2500/10, LEX nr 742360). W związku z powyższym, legitymacja skargowa podmiotu wnoszącego skargę we własnym interesie prawnym musi zawierać w sobie dwa elementy. Po pierwsze, skarżący musi mieć interes prawny w przeprowadzeniu sądowej kontroli zgodności z prawem aktu lub czynności, oparty na normach administracyjnego prawa materialnego lub procesowego, kształtujących istotę sprawy administracyjnej, w której skarga jest wnoszona i które pozwolą sądowi ocenić, czy skarga została wniesiona we własnej sprawie. Po drugie, skarżący musi mieć interes prawny w doprowadzeniu zaskarżonego aktu lub czynności do stanu zgodnego z prawem (por: T. Woś, H. Knysiak - Molczyk, M. Romańska. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Wyd. LexisNexis Warszawa 2005 r., str. 212 i nast.).

W ocenie Sądu I instancji, w przedmiotowej sprawie należy wziąć pod uwagę zakres praw, w które wstąpiła J.K. po H.M. na podstawie umowy darowizny z dnia 2 marca 2010 r. Sąd wyjaśnił, że o ile w umowie wskazana została działka o nr ewid. 512, co do której Wojewoda Zachodniopomorski stwierdził nieważność części decyzji z dnia 8 maja 1975 r., to wniosek H.M. i P.M. z dnia 24 marca 2000 r. obejmował żądanie stwierdzenia nieważności całej decyzji z dnia 8 maja 1975 r. Tym samym interes prawny J.K. w zaskarżeniu decyzji z dnia 26 marca 2012 r. wywodzony z umowy darowizny z dnia 3 marca 2010 r. nie pokrywa się z interesem prawnym H.M., który dotyczył całego gospodarstwa w [...], a nie tylko działki o nr ewid. 512 przekazanej na własność J.K. umową darowizny. Zdaniem Sądu, wezwanie skarżącej do uzupełnienia braków formalnych, poprzez wykazanie następstwa prawnego po H.M. w celu zbadania legitymacji procesowej J.K. w przedmiotowej sprawie było niezbędne.

Sąd I instancji podkreślił, że skarżąca nie uzupełniła w wyznaczonym terminie braków formalnych skargi. Pismo, w którym wyjaśnia, że jest spadkobierczynią ustawową, nie może służyć jako podstawa do badania jej interesu prawnego w sprawie, ponieważ zgodnie z art. 1025 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodek cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) domniemywa się, że osoba, która uzyskała stwierdzenie nabycia spadku albo poświadczenie dziedziczenia, jest spadkobiercą.

Skargę kasacyjną od powyższego postanowienia wniosła J.K., reprezentowana przez adwokata.

Postanowienie zaskarżono w całości, podnosząc, iż zarzut braku interesu prawnego przez skarżącą jest chybiony.

W oparciu o powyższe wniesiono o uchylenie zaskarżonego postanowienia oraz zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

Naczelny Sąd Administracyjny, zważył co następuje:

Zgodnie z art. 174 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, zwanej dalej "P.p.s.a.", skargę kasacyjną można oprzeć na następujących podstawach: 1) naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie; 2) naruszenie przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Stosownie do art. 183 § 1 P.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, biorąc pod rozwagę z urzędu jedynie nieważność postępowania.

Naczelny Sąd Administracyjny kontroluje zgodność zaskarżonego orzeczenia z prawem materialnym i procesowym w granicach skargi kasacyjnej. Dokonując tej kontroli Sąd nie jest uprawniony do badania ewentualnej wadliwości zaskarżonego orzeczenia wykraczającej poza ramy wyznaczone zarzutami skargi kasacyjnej. Oznacza to związanie zarzutami i wnioskami skargi kasacyjnej. A zatem zakres rozpoznania sprawy wyznacza strona wnosząca skargę kasacyjną przez przytoczenie podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienie.

Związanie Naczelnego Sądu Administracyjnego podstawami skargi kasacyjnej wymaga prawidłowego ich określenia w samej skardze. Oznacza to konieczność powołania konkretnych przepisów prawa, którym zdaniem skarżącego – uchybił Sąd, uzasadnienia ich naruszenia a w razie zgłoszenia zarzutu naruszenia prawa procesowego - wskazania dodatkowo, że naruszenie to mogło mieć wpływ na wynik sprawy. Skarga kasacyjna nie odpowiadająca tym wymogom pozbawiona konstytuujących ją elementów treściowych uniemożliwia sądowi ocenę jej zasadności.

Ze względu na to, że skarga kasacyjna jest bardzo sformalizowanym środkiem prawnym jest obwarowana przymusem adwokacko – radcowskim (art. 175 § 1 – 3 P.p.s.a.). Opiera się on na założeniu, że powierzenie tej czynności wykwalifikowanym prawnikom zapewni skardze odpowiedni poziom merytoryczny i formalny.

Z brzmienia art. 176 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi jednoznacznie wynika, że skarga kasacyjna powinna czynić zadość wymaganiom przypisanym dla pisma w postępowaniu sądowym oraz zawierać oznaczenie zaskarżonego orzeczenia ze wskazaniem czy jest ono zaskarżone w całości, czy w części, przytoczenie podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienie, wniosek o uchylenie lub zmianę orzeczenia z oznaczeniem zakresu żądanego uchylenia lub zmiany. Przedstawienie okoliczności uzasadniających przyjęcie kasacji do rozpoznania nie może ograniczyć się do powtórzenia treści przepisu art. 174 P.p.s.a., wymieniającego podstawy kasacji. Konieczne jest uzasadnienie podnoszonej podstawy skargi kasacyjnej przez wskazanie, które przepisy ustawy – oznaczone numerem artykułu (paragraf, ustęp) - zostały naruszone, na czym to naruszenie polega oraz jaki mogło mieć wpływ na wynik sprawy. Warunek przytoczenia podstaw zaskarżenia i ich uzasadnienia nie jest spełniony, gdy skarga zawiera wywody zmuszające Naczelny Sąd Administracyjny do domyślania się, który przepis prawa skarżący miał na uwadze, podnosząc zarzut naruszenia prawa materialnego lub przepisów postępowania. Przepis ten musi być wskazany wyraźnie.

W skardze kasacyjnej wniesionej w niniejszej sprawie pełnomocnik skarżącej, będący adwokatem nie wskazał żadnego konkretnego przepisu prawa regulującego postępowanie sądowoadministracyjne, tj. przepisu ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, czy przepisu prawa materialnego, którego naruszenia miałby się dopuścić Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie.

W tym stanie rzeczy należy uznać, że podstawa skargi kasacyjnej nie została przytoczona (por. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 15 marca 2004 r., sygn. akt FSK 258/04, Przegląd podatkowy 2004/7/53, postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 września 2005 r., sygn. akt I OSK 794/05 - niepublikowane).

W tym miejscu należy podkreślić, że Naczelny Sąd Administracyjny, działając jako sąd kasacyjny, nie jest uprawniony do samodzielnego konkretyzowania zarzutów lub też stawiania hipotez co do tego, jakiego przepisu dotyczy podstawa skargi kasacyjnej. A zatem, warunek przytoczenia podstaw zaskarżenia i ich uzasadnienia nie jest spełniony, gdy skarga kasacyjna zawiera wywody zmuszające sąd kasacyjny do domyślania się, który przepis prawa materialnego lub przepisów postępowania miał doznać naruszenia (por. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 marca 2004 r., sygn. akt FSK 41/04, ONSAiWSA 2004/1/9, wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 czerwca 2004 r., sygn. akt OSK 421/04, LEX nr 146732 postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 kwietnia 1997 r., III CKN 29/97, OSNC 1997, nr 6 - 7, poz. 96, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 17 stycznia 2002 r., sygn. akt III CKN 760/00, LEX nr 53138).

Skarga kasacyjna wniesiona w niniejszej sprawie - wobec nie wskazania jej podstaw kasacyjnych nie spełnia wymogów ustanowionych w art. 176 w związku z art. 174 P.p.s.a. Powyższe braki skargi kasacyjnej są brakami istotnymi i nieusuwalnymi. Brak tych elementów konstrukcyjnych skargi kasacyjnej uniemożliwia merytoryczne jej rozpoznanie.

Z powyższych względów Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 178 w związku z art. 180 P.p.s.a., orzekł jak w sentencji. O zwrocie wpisu orzeczono na podstawie art. 232 § 1 pkt 1 P.p.s.a