IV SA/Wa 1221/12

Uzasadnienie

IVSA/Wa 1221/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia [...] marca 2012r. Nr [...] Wójt Gminy R. działając na podstawie art. 15 ust 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dach osobistych (tekst jednolity Dz.U. z 2006 r. Nr 139, poz. 993 z poźn. zmianami) i art. 104 kodeksu postępowania administracyjnego - po przeprowadzeniu na wniosek Pana S. Z. postępowania administracyjnego orzekł o odmowie wymeldowania Pani H. Z. z pobytu stałego w budynku położonym w B. gm. R. woj. [...].

W uzasadnieniu organ wskazał, że w dniu 10.01.2012 r. Pan S. Z. zwrócił się z pismem o wymeldowanie żony H. Z. z miejsca pobytu stałego B. W uzasadnieniu wniosku podał, że [...] sierpnia 2011 r. wyprowadziła się ona do rodziców w miejscowości J. gm. T.

W toku przeprowadzonego postępowania wyjaśniającego ustalono, że właścicielem nieruchomości położonej w B., nabytej aktem notarialnym nr [...] z a [...].11.1995 r. jest S. Z.

Pan S. Z. zeznał do protokołu, że żona H. wyprowadziła się w sierpniu 2011 r. tj. wsiadła na rower i pojechała, nie wie czy do szpitala czy do swoich rodziców. Odwiedził ją w szpitalu i proponował by wróciła do domu, ale nie wróciła. Obiecał, że jeżeli żona powróci do domu on się zmieni i zobliguje swoją matkę by nie wtrącała się do nich -obecnie toczy się sprawa o rozwód.

Pani H. Z. zabrała część rzeczy osobistych, resztę pozostawiła w miejscu stałego zameldowania. W dniu [...].01.2012 r. zeznała, iż nie wyprowadziła się dobrowolnie z B. W dniu [...].08.2011 r. została pobita przez męża i w tym dniu udała się do szpitala. Przebywała w nim do [...].08.2011 r. W załączeniu przedłożyła do akt sprawy kartę medyczną czynności ratunkowych z której wynika, że została pobita przez męża - uderzenie [...] w głowę : rozpoznanie - bóle głowy, stan po urazie głowy. Ponadto dołączyła odpis postanowienia Sygn. akt. [...] z dnia [...].11.2011 r., w którym Sąd ustalił miejsce pobytu dzieci M. ur. [...].2000 r. i A. ur. [...].1996 przez czas trwania procesu rozwodowego w miejscu zamieszkania ojca. Ustalił kontakty matki z dziećmi 2 razy w tygodniu. W uzasadnieniu wyroku Sąd podał, że wyprowadzenie się H. Z. z domu było poprzedzone uderzeniem jej [...] z głowę przez męża. Zaznaczył, że H. Z. stara się kontaktować z dziećmi, ale kontakty te są utrudniane. Przedłożyła notatki (w załączeniu w aktach sprawy) ze swoich wizyt podczas odwiedzin dzieci, z których wynika, iż ojciec S. Z. i jego matka czynią starania by do tych kontaktów nie doszło. Pani H. płaci alimenty na dzieci. Jest to niewielka kwota, ale adekwatna do jej dochodu. Ponadto dołączyła pismo z Gminnej [...], że mąż został objęty działaniem [...] od dnia [...].07.2008 r. na podstawie opinii biegłego sądowego w przedmiocie [...]. Sąd Rejonowy w O. postanowieniem Sygn.akt [...] zobowiązał S. Z. do [...]. W dniu [...].09.2011 r. wpłynął kolejny wniosek o ponowne [...] - sporządzony przez funkcjonariusza Komendy Miejskiej Policji w O. Ponadto Pani H. Z. stwierdziła, że nie zabrała rzeczy osobistych i innych z miejsca stałego zameldowania. Kontaktuje się z dziećmi w szkole. Opłaciła składki. Bardzo chciałaby powrócić do dzieci, ale obawia się, że znów zostanie pobita. Odwiedza dzieci zgodnie z postanowieniem Sądu. Ponadto Urząd Gminy wystąpił do Komendy Miejskiej Policji w O. z zapytaniem czy były prowadzone interwencje domowe u Państwa Z. Pismem z dnia [...].03.20 12 r. KMP potwierdziła, że w rodzinie H. i S. Z. odnotowano [...] interwencje domowe.

W ocenie organu I instancji z zebranego w sprawie materiału wynika, że Pani H. Z. nie opuściła miejsca stałego zameldowania dobrowolnie, a więc nie zostały spełnione przesłanki z art. 15 ust. 2 ustawy o ewidencji i dowodach osobistych.

Odwołanie od powyższej decyzji wniósł S. Z.

W wyniku rozpoznania odwołania Wojewoda [...] decyzją z dnia [...] maja 2012r. Nr [...] działając na podstawie art. 138 § 2 k.p.a uchylił zaskarżoną decyzję i przekazał sprawę organowi I instancji do ponownego rozpoznania.

W uzasadnieniu decyzji organ odwoławczy wskazał, że z akt sprawy wynika, że organ I instancji wydał rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie jedynie na podstawie wyjaśnień złożonych przez S. Z. i H. Z., informacji przekazanych przez funkcjonariuszy policji w piśmie z dnia [...] lutego 2012 r. /k-37/, treści uzasadnienia postanowienia Sądu Apelacyjnego w B. Wydział [...] Cywilny z dnia [...] listopada 2011 r., sygn. akt [...], w którym stwierdzono, że wyprowadzka H. Z. z miejsca zameldowania na pobyt stały została poprzedzona uderzeniem jej [...] w głowę przez męża – S. Z. /k- 28/.

Wojewoda [...] nie wziął pod uwagę w przedmiotowej sprawie notatek z wizyt zainteresowanej w miejscu zameldowania na pobyt stały w celu odwiedzin dzieci, gdyż nie wnoszą one do sprawy żadnych nowych okoliczności /k:41-47/. Ponadto Wojewoda [...] nie uwzględnił dołączonych do akt sprawy odpisów postanowień Sądu Okręgowego w O. Wydział Cywilny wydanych pod sygn. akt [...], bowiem przedmiotem rozstrzygnięć sądu było ustalenie wizyt H. Z. z dziećmi, a nie kwestia charakteru czy trwałości opuszczenia przez zainteresowaną miejsca zameldowania na pobyt stały /k: 15-18/. Z tego samego powodu organ II instancji nie uwzględnił pisma procesowego z dnia [...] lutego 2012 r. /k-14/ oraz kserokopii protokołu z dnia [...] stycznia 2012 r., sygn. akt [...] z rozprawy w Sądzie Okręgowym w O. Wydział Cywilny w sprawie o rozwód pomiędzy H. Z. a S. Z. /k-13/.

W ocenie Wojewody [...] Wójt Gminy R. nie poczynił wystarczających kroków, aby wyjaśnić, czy faktycznie, jak zostało to wskazane w uzasadnieniu decyzji H. Z. opuściła miejsca stałego zameldowania niedobrowolnie. Wojewoda [...] uznał, że Wójt Gminy R. powinien przesłuchać mieszkających w pobliżu budynku nr [...] w miejscowości B. sąsiadów. Organ I instancji winien wyjaśnić, czy H. Z. odwiedza miejsce zameldowania na pobyt stały, czy w nim nocuje. Wójt Gminy R. winien wyjaśnić, czy S. Z. znęcał się fizycznie i psychicznie nad H. Z., tj. wystąpić do policji z prośbą o udzielenie informacji, kto zgłaszał prośby o interwencje w budynku nr [...] w miejscowości B., w jakich datach miały one miejsce i czego one dotyczyły. Ponadto Wójt Gminy R. winien wyjaśnić, czy sprawy w prokuraturze, o których w toku postępowania wspominała H. Z. zostały już zakończone, a jeśli tak to z jakim skutkiem i czego one dotyczą Ponadto organ I instancji powinien przesłuchać H. Z. na okoliczność, czy podejmowała kroki prawne w celu powrotu do miejsca zameldowania na pobyt stały. Należy również ustalić, czy wymieniona ma klucze do budynku, czy ma do niego swobodny dostęp i czy ma zamiar powrócić do miejsca zameldowania i tam mieszkać. Wójt Gminy R. powinien ponadto przeprowadzić kontrolę meldunkową w budynku nr [...] w miejscowości B., aby stwierdzić, czy są tam rzeczy należące do H. Z., a jeśli tak to, czy są to rzeczy codziennego użytku. Przy przeprowadzaniu ww. dowodów Wójt Gminy R. winien mieć na względzie art. 79 § 1 i 2 k.p.a., zgodnie z treścią którego strona powinna być zawiadomiona o miejscu i terminie przeprowadzenia dowodu ze świadków, biegłych lub oględzin przynajmniej na siedem dni przed terminem. Jednocześnie strona ma prawo brać udział w przeprowadzeniu dowodu, może zadawać pytania świadkom, biegłym i stronom oraz składać wyjaśnienia.

Skargę na powyższą decyzję wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie H. Z., domagając się jej uchylenia. W skardze skarżąca zarzuciła organowi odwoławczemu, iż nie uwzględnił okoliczności , iż została ona zmuszona do opuszczenia miejsca pobytu stałego przez jej męża, który ma [...]. Jednocześnie wskazała, że wiosła do Sądu Rejonowego w O. pozew o eksmisję męża, jako sprawcy znęcania się nad rodziną, z części budynku, który dobudowali w trakcie trwania małżeństwa.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył co następuje;

Skarga zasługuje na uwzględnienie.

Uprawnienia wojewódzkich sądów administracyjnych, określone między innymi art. 1 § 1 i § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U Nr 153, poz. 1269) oraz art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. Nr 2012, poz. 270 zwanej w dalszej części p.p.s.a., sprowadzają się do kontroli działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, tj. kontroli zgodności zaskarżonego aktu z przepisami postępowania administracyjnego, a także prawidłowości zastosowania i wykładni norm prawa materialnego.

Podstawę materialnoprawną zaskarżonej decyzji stanowił art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (Dz U tj. z 2006 r. nr 139, poz. 993 ze zm.), zgodnie z którym, organ gminy wydaje na wniosek strony lub z urzędu decyzję w sprawie wymeldowania osoby, która opuściła miejsce pobytu stałego i nie dopełniła obowiązku wymeldowania się.

W orzecznictwie sądów administracyjnych utrwalił się pogląd, iż przesłanka opuszczenia dotychczasowego miejsca pobytu stałego w rozumieniu powołanego przepisu jest spełniona, gdy opuszczenie to ma charakter trwały i jest dobrowolne, (wyrok NSA z 23.04.2001 r., sygn. V SA 3169/00, publ., LEX nr 50123; z 21.03.2001 r., sygn. V SA 2950/00, publ., LEX nr 80643; z 23.09.1999 r" sygn. V SA 252/99, publ., LEX nr 49952).

O opuszczeniu miejsca stałego pobytu można mówić zatem tylko wtedy, gdy dana osoba fizycznie nie przebywa w określonym lokalu i ma zamiar opuszczenia tego lokalu na stałe, a zamiar ten związany jest z założeniem w nowym miejscu ośrodka osobistych i majątkowych interesów. Przy czym, rezygnacja z przebywania w określonym lokalu może nastąpić w sposób wyraźny - poprzez złożenie stosownego oświadczenia, ale także w sposób dorozumiany - poprzez zachowanie, które w sposób niebudzący wątpliwości wyraża wolę danej osoby skoncentrowania swojej aktywności życiowej w innym miejscu.

Źródłem powinności organu administracji publicznej właściwym do rozpoznawania spraw w przedmiocie wymeldowania, jest zatem dokonanie czynności wymeldowania gdy nastąpił fakt opuszczenia dotychczasowego miejsca pobytu przez osobę podlegającą wymeldowaniu.

W ocenie organu odwoławczego organ I instancji odmawiając wymeldowania skarżącej z miejsca pobytu stałego nie poczynił wystarczających kroków, aby wyjaśnić, czy faktycznie, jak zostało to wskazane w uzasadnieniu decyzji H. Z. opuściła miejsce stałego zameldowania niedobrowolnie. Wojewoda [...] uznał, więc za zasadne uchylić na podstawie art. 138 § 2 k.p.a decyzję organu I instancji i zobowiązał Wójta Gminy R. do przesłuchania mieszkających w pobliżu budynku nr [...] w miejscowości B. sąsiadów, wyjaśnienia czy H. Z. odwiedza miejsce zameldowania na pobyt stały, czy w nim nocuje oraz czy S. Z. znęcał się fizycznie i psychicznie nad H. Z. poprzez wystąpienie do policji z prośbą o udzielenie informacji, kto zgłaszał prośby o interwencje w budynku nr [...] w miejscowości B., w jakich datach miały one miejsce i czego one dotyczyły, oraz do prokuratury w ceku ustalenia czy sprawy o których w toku postępowania wspominała H. Z. zostały już zakończone, a jeśli tak to z jakim skutkiem i czego one dotyczą. Ponadto Wojewoda zobowiązał organ I instancji do przesłuchania skarżącej na okoliczność, czy podejmowała kroki prawne w celu powrotu do miejsca zameldowania na pobyt stały, oraz wyjaśnienia czy ma ona klucze do budynku, czy ma do niego swobodny dostęp i czy ma zamiar powrócić do miejsca zameldowania i tam mieszkać. Wójt Gminy R. powinien także przeprowadzić kontrolę meldunkową w budynku nr [...] w miejscowości B., aby stwierdzić, czy są tam rzeczy należące do H. Z., a jeśli tak to, czy są to rzeczy codziennego użytku.

Rozpoznając niniejszą sprawę należy wskazać, że zgodnie z art. 138 § 2 k.p.a organ odwoławczy może uchylić zaskarżoną decyzję w całości i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia organowi pierwszej instancji, gdy decyzja ta została wydana z naruszeniem przepisów postępowania, a konieczny do wyjaśnienia zakres sprawy ma istotny wpływ na jej rozstrzygnięcie. Przekazując sprawę, organ ten powinien wskazać, jakie okoliczności należy wziąć pod uwagę przy ponownym rozpatrzeniu sprawy.

W rozpoznawanej sprawie organ odwoławczy nie wskazał, jakie przepisy postępowania zostały naruszone przez organ I instancji. Zakreślony zaś do wyjaśnienia zakres sprawy, w ocenie Sądu nie znajduje w przeważającej części uzasadnienia.

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy wbrew zarzutom organu Odwoławczego, zdaniem Sądu pozwala na przyjęcie, iż skarżąca opuściła miejsce pobytu stałego, po pobiciu jej przez męża, co potwierdza karta medyczna czynności ratunkowych. Analiza akt sprawy wskazuje także, iż mąż skarżącej [...] od dnia [...] lipca 2008r. objęty jest działaniem Gminnej [...]. Małżonkowie Z. są zaś obecnie w trakcie rozwodu.

W sprawie nie ulega również wątpliwości, iż skarżąca po opuszczeniu miejsca pobytu stałego we wskazanej zarówno przez nią jak i jej męża dacie nie podejmowała prób powrotu, jak sama bowiem wielokrotnie wskazywała w toku postępowania, chciałaby powrócić do miejsca pobytu stałego ale obawia się o swoje życie. Do miejsca pobytu stałego zamierza zaś powrócić po zakończeniu postępowania cywilnego (postępowanie rozwodowe) i karnego jakie toczy się w stosunku do jej męża przed Sądem Rejonowy w sprawie m.in. o znęcanie psychiczne i fizyczne. W toku postępowania przed organem II instancji skarżącą wniosła także pozew o eksmisję męża z części domu, którą dobudowali w trakcie trwania małżeństwa.

Nie jest sporna także okoliczność, iż w miejscu pobytu stałego pozostawiła swoje rzeczy, co potwierdził także jej mąż w protokole przesłuchania z dnia [...] marca 2012r. k. 40 wskazując, iż cyt. " chcę by żona przyjechała i zabrała swoje rzeczy osobiste i to dziś".

Mając powyższe na uwadze w ocenie Sądu na gruncie niniejszej sprawy, wbrew stanowisku organu odwoławczego brak jest konieczności prowadzenia tak szerokiego postępowania administracyjnego tj. przysłuchiwania osób trzecich, przeprowadzania kontroli meldunkowej, wyjaśniania czy skarżąca podejmowała kroki prawne w celu powrotu do miejsca pobytu stałego. Bowiem jak wskazano powyżej okoliczności w jakich skarżąca upuściła budynek w [...], jak również fakt iż do dnia wydania decyzji skarżąca nie powróciła pod ten adres nie są kwestionowane przez strony postępowania.

Zgodzić się natomiast należy z organem odwoławczym, iż zasadnym w sprawie jest dodatkowe ustalenie czy S. Z. znęcał się fizycznie i psychicznie nad skarżącą w drodze wystąpienia do policji z prośbą o udzielenie informacji, kto zgłaszał prośby o interwencje w budynku nr [...] w miejscowości B., w jakich datach miały one miejsce i czego one dotyczyły, jak również ustalenia, czy sprawy w prokuraturze, o których w toku postępowania wspominała H. Z. zostały już zakończone. Powyższe ustalenia pozwolą bowiem ustalić w sposób nie budzący wątpliwości, czy skarżącą rzeczywiście, tak jak przyjął organ I instancji nie opuściła miejsca stałego zameldowania dobrowolnie, a została do tego zmuszona zachowaniem swojego męża i realną obawą przed utratą zdrowia/życia.

W ocenie jednak Sądu powyższe wyjaśnienia mając na uwadze ekonomikę postępowania mógł poczynić organ odwoławczy, stanowią one bowiem doprecyzowanie ustaleń poczynionych już w tym zakresie przez organ I instancji i mają na celu potwierdzenie oświadczeń złożonych w toku postępowania przez skarżącą. Tym samym Sąd uznał, że w niniejszej sprawie brak było podstaw do orzeczenia przez organ Odwoławczy na podstawie art. 138 § 2 k.p.a.

Mając na uwadze powyższe Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit c ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzekł, jak w pkt 1 sentencji wyroku. Orzeczenie o zwrocie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu wydano na podstawie art. 250 w/w ustawy.