III SA/Gd 629/12

Uzasadnienie

Pismem z dnia 23 lipca 2012 r. Starosta [...] po rozpatrzeniu wezwania do usunięcia naruszenia prawa, podtrzymał swoje stanowisko w kwestii pozostawienia bez rozpoznania wniosku o wyrejestrowanie pojazdu stanowiącego współwłasność G. i K. K. ostępowanie w niniejszej sprawie miało następujący przebieg:

w dniu 27 września 2011 r. G. K. wystąpiła z wnioskiem o wyrejestrowanie pojazdu marki OPEL Corsa o numerze rejestracyjnym [...] w związku z przywłaszczeniem pojazdu przez B. K. Do wniosku dołączono postanowienie Policji o umorzeniu postępowania w sprawie przywłaszczenia pojazdu, tj. o czyn z art. 284 § 2 k.k. W związku z wezwaniem organu z dnia 12 stycznia 2012 r. wniosek został uzupełniony poprzez jego złożenie na urzędowym blankiecie zgodnym z § 2 ust. 14 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów, który został podpisany przez obojga małżonków oraz poprzez dołączenie karty pojazdu i oświadczeń małżonków o nieposiadaniu tablic rejestracyjnych, ponieważ zostały one przywłaszczone wraz z pojazdem przez B. K. który dokonał jego pocięcia, rozebrania, a następnie sprzedaży na złom. W wezwaniu poinformowano stronę o możliwości zapoznania się z aktami sprawy oraz możliwości wniesienia nowych dowodów. Organ zaznaczył, że w jego ocenie szczególne znacznie dla rozpatrzenia przedmiotowej sprawy mogą mieć dowody wskazujące na zaistnienie okoliczności przewidzianych w art. 79 ust. 1 pkt 5 ustawy o ruchu drogowym tj. trwałej i zupełnej utraty posiadania pojazdu bez zmiany w zakresie prawa własności. Organ poinformował, że w przypadku zaistnienia tych okoliczności zgodnie z § 2 15 ust. 1 pkt 5 i ust. 3 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów, strona jest zobowiązana dołączyć do wniosku załączniki obejmujące m.in.: dokument potwierdzający trwałą i zupełną utratę pojazdu oraz dokument potwierdzający wniesienie opłaty, o której mowa w art. 79 ust. 5 ustawy o ruchu drogowym.

Decyzje, na mocy których Starosta [...] dwukrotnie odmówił małżonkom wyrejestrowania pojazdu (tj. decyzja z dnia 25 października 2011 r. oraz decyzja z dnia 13 lutego 2012 r.) zostały wcześniej uchylone przez SKO z powodu niedostatecznego wyjaśniania stanu faktycznego sprawy. W konsekwencji, przedmiotowy wniosek został dwukrotnie zwrócony organowi I instancji przez SKO w celu jego ponownego rozpatrzenia (w dniu 28 grudnia 2011 r., a następnie w dniu 21 maja 2012 r.). W decyzji odwoławczej z dnia 26 marca 2012 r. (bezpośrednio poprzedzającej pozostawienie wniosku bez rozpoznania przez organ I instancji) SKO zauważyło, że Starosta [...] zaniechał rozważenia, czy już przedstawione w toku postępowania przez stronę dowody w postaci postanowienia o umorzeniu dochodzenia oraz dołączonego do odwołania prawomocnego orzeczenia sądu mogą stanowić wystarczającą podstawę dla stwierdzenia wystąpienia okoliczności, o której mowa w art. 79 ust. 1 pkt 5 ustawy o ruchu drogowym.

Stwierdzając na tym etapie postępowania, że wniosek w dalszym ciągu zwiera braki, Starosta [...] zobowiązał G. K. do jego uzupełnienia, poprzez jednoznaczne wskazanie przesłanek wyrejestrowania pojazdu, które umożliwią organowi precyzyjne określenie i zastosowanie właściwej podstawy prawnej rozstrzygnięcia. Organ nadmienił, że po wskazaniu przesłanek wyrejestrowania pojazdu ustosunkuje się do żądania strony i wskaże dokumenty, jakie należy dołączyć do wniosku.

W odpowiedzi G. i K. K. oświadczyli, że domagają się wyrejestrowania pojazdu na podstawie art. 79 ust. 1 pkt 5 ustawy o ruchu drogowym tj. w związku z udokumentowaną, trwałą i zupełną utratą posiadania pojazdu bez zmiany w zakresie prawa własności, powstałą na skutek przywłaszczania pojazdu.

Mając na uwadze wskazaną przez małżonków podstawę żądania, Starosta wezwał następnie małżonków do uzupełnienia przesłanego mu przez SKO wniosku, poprzez dostarczenie dokumentu potwierdzającego wniesienie opłaty na rzecz gminy na realizację zadań związanych z utrzymaniem czystości i porządku, której uiszczenie stanowi warunek wyrejestrowania pojazdu zgodnie z art. 79 ust. 5 ustawy o ruchu drogowym. Wezwanie doręczono adresatom w dniu 18 czerwca 2012 r.

Pismami z dnia 2 lipca 2012 r. o numerze [...] Starosta [...] działając w oparciu o art. 64 § 2 kpa poinformował małżonków o pozostawieniu wniosku bez rozpoznania, z uwagi na nieuzupełnienie jego braków formalnych. W uzasadnieniu wskazano, że brak załącznika w postaci dowodu uiszczania opłaty na rzecz gminy oznacza, że wniosek nie czyni zadość wymaganiom prawa określonym w § 15 ust. 1 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów. Organ zaznaczył, że skierowane do małżonków wezwania zawierały prawidłowe pouczenie, że nieusunięcie braków wniosku w terminie 7 dni od daty otrzymania pisma spowoduje pozostawienie podania bez rozpoznania. Pomimo tego brak nie został uzupełniony.

Czynność organu zakwestionowała G. K. wezwała organ do usunięcia naruszenia prawa poprzez merytoryczne rozpoznanie wniosku. Podniosła, że w dniu 25 czerwca 2012 r. nadała w placówce pocztowej odpowiedź na wezwanie, informując w ten sposób organ, że nie ma dowodu uiszczenia opłaty oraz że takiej opłaty uiszczać nie musi, co potwierdza orzecznictwo sądów administracyjnych.

Starosta [...] nie uwzględnił żądania strony informując o tym pismem z dnia 23 lipca 2012 r. W uzasadnieniu powtórzono treść uzasadnienia pisma z dnia 2 lipca 2012 r. o pozostawieniu wniosku bez rozpoznania.

Od czynności pozostawienia wniosku bez rozpoznania skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego wnieśli G. i K. K. wskazując, że pomimo, iż nadal formalnie pozostają właścicielami pojazdu, to nie są w jego posiadaniu i utracili nad nim trwale władztwo. Skarżący nie widzą ponadto powodów, by pojazd, który faktycznie nie istnieje, figurował nadal w rejestrze.

G. i K. K. przyznali, że zgodnie z art. 79 ust. 1 pkt 5 ustawy o ruchu drogowym przypadki popełnienia przestępstwa na szkodę właściciela pojazdu inne niż kradzież, które nie powodują zmiany w zakresie własności, obwarowane są żądaną przez organ opłatą na rzecz gminy. Przypadki te to przywłaszczenie pojazdu lub ukrywanie przez inną osobę. Powołując się na wyrok WSA w Opolu z dnia 6 września 2011 r., sygn. akt II SA/Op 165/11 skarżący wskazali jednocześnie, że w pozostałych sytuacjach objętych art. 79 ust. 1 pkt 1-4 i pkt 5 ustawy o ruchu drogowym, w tym w ich indywidualnej sprawie, wyrejestrowanie pojazdu nie jest jednak uzależnione od ponoszenia opłaty dodatkowej. Dla uzasadnienia braku konieczności wniesienia opłaty w skardze podkreślono, że sytuacja skarżących jest wyjątkowa, ponieważ utrata władztwa nad pojazdem nie miała miejsca na skutek jego przywłaszczenia lub jego ukrywania przez inną osobę, lecz na skutek przekazania osobie trzeciej, która zobowiązała się do zutylizowania lub sprzedaży samochodu. B. K., któremu skarżący powierzyli pojazd nie przekazał im jednak ani pieniędzy, które miał uzyskać z tytułu utylizacji samochodu lub jego sprzedaży na części, ani też żadnych dokumentów, które umożliwiłyby wyrejestrowanie pojazdu na innej podstawie niż art. 79 ust. 1 pkt 5 ustawy o ruchu drogowym.

Opisując przebieg postępowania w sprawie, skarżący wskazali na niekonsekwencję Starosty [...]. Decyzją z dnia 25 października 2011 r. organ odmówił im wyrejestrowania pojazdu z uwagi na brak zaświadczenie ze stacji demontażu pojazdów oraz brak uprawdopodobnienia, że pojazd został skradziony. W kolejnej decyzji z dnia 13 lutego 2012 r. organ podał, że pojazd w istocie nie pozostaje fizycznie we władaniu stron, jednakże przedstawione dowody uniemożliwiają wyrejestrowanie przedmiotowego pojazdu z powodu kradzieży, a wyrejestrowanie pojazdu mogłoby nastąpić jedynie ze względu na trwałą i zupełną utratę jego władztwa bez zmian w zakresie własności. Ostatecznie pomimo potwierdzenia przez skarżącą, że domaga się wyrejestrowania pojazdu na tej właśnie podstawie, organ nie dokonał trzeciej z kolei merytorycznej oceny wniosku, pozostawiając go bez rozpoznania, z uwagi na brak dołączenia dowodu poniesienia opłaty, której zasadność opłacenia kwestionują skarżący.

W odpowiedzi na skargę wniesiono o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) sąd administracyjny sprawuje, w zakresie swej właściwości, kontrolę pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej.

W myśl art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270, dalej - p.p.s.a.) sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej i stosują środki określone w ustawie. Art. 3 § 2 ww. ustawy stanowi natomiast, że kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie w sprawach skarg na:

1) decyzje administracyjne;

2) postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo kończące postępowanie, a także na postanowienia rozstrzygające sprawę co do istoty;

3) postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie;

4) inne niż określone w pkt 1- 3 akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa;

4a) pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane w indywidualnych sprawach;

5) akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej;

6) akty organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, inne niż określone w pkt 5, podejmowane w sprawach z zakresu administracji publicznej;

7) akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego;

8) bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania w przypadkach określonych w pkt 1-4a.

Nadto sądy administracyjne orzekają także w sprawach, w których przepisy ustaw szczególnych przewidują sądową kontrolę i stosują środki określone w tych przepisach (§ 3).

Przepis ten wyznacza kategorię spraw, które mogą być przedmiotem zaskarżenia do sądu administracyjnego.

W niniejszej sprawie przedmiotem skargi było pismo Starosty [...] z dnia 23 lipca 2012 r., którym organ - na podstawie art. 64 § 2 k.p.a. - pozostawił wniosek skarżącej bez rozpoznania. Organ wskazał przy tym na braki formalne wniosku.

Sąd w niniejszym składzie zauważa, że pozostawienie podania bez rozpatrzenia nie wymaga wydania ani decyzji, ani postanowienia. Stanowisko, że w przypadku pozostawienia podania bez rozpatrzenia organ dokonuje jedynie czynności materialno-technicznej, dominuje także w literaturze prawniczej i orzecznictwie (por. B. Adamiak, w: B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2003, komentarz do art. 64, uwaga 4; A. Wróbel, w: M. Jaśkowska, A. Wróbel, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Zakamycze 2005, komentarz do art. 64, uwaga 4; G. Łaszczyca, w: G. Łaszczyca, Cz. Martysz, A. Matan, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Zakamycze 2005, uwaga 10 oraz cytowane w tych komentarzach orzecznictwo, zob. również postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 kwietnia 2008 r., sygn. akt I GSK 485/07, baza Lex nr 469747).

Powstaje pytanie czy czynność pozostawienia podania bez rozpatrzenia można zaliczyć do czynności, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 4 p.p.s.a.

Z brzmienia art. 3 § 2 pkt 4 p.p.s.a. wynika, że odnosi się on wyłącznie do aktów dotyczących uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów administracyjnego prawa materialnego, wymagających od organu wykonującego administrację publiczną potwierdzenia uprawnienia lub obowiązku o charakterze materialnym (por. WSA w Białymstoku w postanowieniu z 16 kwietnia 2009 r., sygn. akt II SA/Bk 673/08, Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych). Chodzi o wywołujące skutki materialnoprawne czynności dotyczące uprawnienia lub obowiązku (stwierdzające, ustalające, odmawiające przyznania), występujące poza tokiem postępowania sformalizowanego w Kodeksie postępowania administracyjnego, wydawane na podstawie procedur uregulowanych szczątkowo lub w sprawach w ogóle niemających uregulowanej procedury. Do tej kategorii czynności nie należy pozostawienie podania bez rozpoznania na podstawie art. 64 § 2 k.p.a., bowiem wywołuje ono wyłącznie skutki procesowe (por. analiza zawarta w uzasadnieniu postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 20 grudnia 2011 r., sygn. akt II SA/Bk 756/11, baza Lex nr 1097964).

Mając na uwadze ww. regulacje normatywne oraz treść wniesionej skargi należy stwierdzić, że skarga na pozostawienie wniosku bez rozpoznania nie podlega kontroli sądu administracyjnego zarówno na podstawie powołanego wyżej art. 3 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi jak i na podstawie przepisów ustaw szczególnych.

Pozostawienie przez organ administracji podania bez rozpoznania nie wyłącza natomiast dopuszczalności wniesienia przez zainteresowanych skargi do sądu administracyjnego na bezczynność organu administracji (por. wyrok NSA OZ we Wrocławiu z 9 listopada 2000 r., II SA/Wr 200/99 - niepubl.; uchwała składu siedmiu sędziów SN z 8 czerwca 2000 r., III ZP 11/00, OSNAPiUS 2000, nr 19, poz. 702 z aprobującą glosą B. Adamiak do tej uchwały, OSP 2001, nr 1, poz. 12). Jeżeli w ocenie skarżącej G. K. jej wniosek spełnił kryterium kompletności, może ona złożyć skargę na bezczynność organu. Wówczas wynik tego postępowania przesądzi o tym, czy wniosek spełniał wszystkie wymogi formalne, a zatem czy organ pozostawał bezczynnym w sprawie oraz – czy żądanie strony winno zostać rozstrzygnięte w tej formie, czy też – w formie np. decyzji administracyjnej.(por. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 kwietnia 2008 r., sygn. akt I GSK 485/07, baza Lex nr 469747). Dodać należy, że skargę taką można złożyć po wyczerpaniu środków zaskarżenia ( tutaj zob. art. 37 § 1 k.p.a.).

Na marginesie niniejszej sprawy Sąd zauważył, że organ powiadamiając o pozostawieniu wniosku bez rozpoznania błędnie pouczył skarżącą, że przysługuje jej skarga do sądu administracyjnego. Takie błędne pouczenie nie może jednak mieć wpływu na sposób rozstrzygnięcia.

Mając na względzie powyższe Sąd na podstawie art. 58 § 1 pkt 1 p.p.s.a. orzekł jak w pkt. 1 sentencji postanowienia. O zwrocie wpisu postanowiono w pkt. 2 sentencji na podstawie art.232 § 1 pkt.1 wskazanej ustawy.