IV SA/Wa 1992/12

Uzasadnienie

W piśmie z dnia 16 lipca 2012 r. G. T. wniósł za pośrednictwem organu skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na decyzję Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców z dnia [...] czerwca 2012 r. nr [...] utrzymującą w mocy decyzję Wojewody [...] z dnia [...] lutego 2012 r. nr [...] o odmowie udzielenia G. T., obywatelowi [...], urodzonemu 11 maja 1955 r., zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej

W dniu 11 września 2012 r. wpłynął do akt sprawy wniosek skarżącego o wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji. W jego uzasadnieniu skarżący podniósł, że niewstrzymanie wykonania odmownej decyzji spowoduje, że pobyt skarżącego w Polsce będzie uznany za nielegalny i w konsekwencji w każdej chwili może zostać wydalony do kraju pochodzenia – i to nawet jeśli w Polsce pozostanie jego żona.

Powyższy wniosek rozpoznany został postanowieniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 13 września 2012 r., sygn. akt IV SA/Wa 1992/12, którym Sąd wstrzymał wykonanie zaskarżonej decyzji. Jednakże Naczelny Sąd Administracyjny, na skutek wniesionego przez organ zażalenia, postanowieniem z dnia 13 listopada 2012 r., sygn. akt II OZ 985/12 uchylił zaskarżone postanowienie, stwierdzając w uzasadnieniu przedmiotowego rozstrzygnięcia, że Sąd I instancji winien doręczyć organowi odpis tego wniosku i tym samym umożliwić mu wypowiedzenie się w tym przedmiocie.

Wniosek o wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji skarżący uzupełnił w piśmie z dnia 10 grudnia 2012 r., w którym podał, że w Polsce przebywa od kilku lat. W Polsce przebywa również jego żona, która jest w trakcie procedury uzyskiwania zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony. Konieczność opuszczenia kraju przed merytorycznym rozstrzygnięciem sprawy wiązałaby się nie tylko ze znaczną szkodą finansową w postaci podróży do [...] w sytuacji, gdy centrum życia osobistego i zawodowego pozostaje w Polsce, ale też ze szkodą niematerialną w postaci rozdzielenia z rodziną. Wskazał, również, że w [...] nie ma ambasady Rzeczypospolitej Polskiej. Najbliższa placówka dyplomatyczna znajduje się w [...] oddalona o ponad 1000 km od [...], co dodatkowo znacznie zwiększa wysokość szkody w ewentualnym przypadku podróży po wizę.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, wykonując wskazania Naczelnego Sądu Administracyjnego co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu Sądu z dnia 13 listopada 2012 r., sygn. akt II OZ 985/12, przy piśmie z dnia 19 grudnia 2012 r. przesłał pełnomocnikowi organu odpis wniosku z dnia 5 września 2012 r. o wstrzymanie wykonania decyzji wraz z odpisem pisma z dnia 10 grudnia 2012 r. stanowiącego uzupełnienie powyższego wniosku i jednocześnie zobowiązał go do ewentualnego zajęcia stanowiska w tym przedmiocie. Otrzymanie powyższych pism pełnomocnik organu potwierdził własnoręcznym podpisem w dniu 2 stycznia 2013 r.

W dniu 9 stycznia 2013 r. wpłynęło do akt sprawy obszerne pismo pełnomocnika organu, w którym, powołując się na liczne orzecznictwo sądów administracyjnych, wniósł o oddalenie wniosku o wstrzymanie wykonania decyzji orzekającej o odmowie udzielenia cudzoziemcowi zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony wobec tego, że zaskarżona decyzja nie posiada przymiotu wykonalności, jak również i z tej przyczyny, że skarżący nie wykazał przesłanek uzasadniających wstrzymanie. W dalszej treści pisma pełnomocnik organu argumentował, że Sąd, działając na podstawie art. 61 § 3 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, nie może przyznać skarżącemu dodatkowego, nieznanego ustawie uprawnienia do legalnego pobytu w Polsce, gdyż zaaprobowanie takiego stanowiska może mieć daleko idące konsekwencje, wykraczające poza ramy postępowania objętego kontrolą Sądu. Uprawnienia do takiego swoistego legalizowania pobytu cudzoziemcom przez sąd administracyjny w tego typu sprawach nie można wywieść z brzmienia art. 61 ust. 3 ustawy o cudzoziemcach, w świetle którego pobyt cudzoziemca na terytorium RP uważa się za legalny do czasu wydania decyzji ostatecznej w sprawie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony. Złożenie skargi do Sądu nie stanowi przedłużenia postępowania administracyjnego, jak również nie następuje przedłużenie postępowania odwoławczego przez wydanie postanowienia w trybie art. 61 § 3 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Taki wniosek w ocenie organu należy uznać za zbyt daleko idący.

Ponownie rozpoznając wniosek, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje.

Wniosek należało uwzględnić z uwagi na fakt, że w ocenie Sądu zasadne jest pozostanie skarżącego w Polsce do czasu zakończenia niniejszego postępowania sądowoadministracyjnego.

Zgodnie z art. 61 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270), wniesienie skargi nie wstrzymuje wykonania aktu lub czynności. Jednakże stosownie do § 3, po przekazaniu sądowi skargi sąd może na wniosek skarżącego wydać postanowienie o wstrzymaniu wykonania w całości lub w części zaskarżonego aktu lub czynności. Instytucja wstrzymania wykonania ma jednak charakter wyjątkowy i jej zastosowanie może mieć miejsce wyłącznie w przypadku zaistnienia przesłanek enumeratywnie wymienionych w art. 61 § 3 tej ustawy, jeżeli zachodzi niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków, gdyby akt lub czynność zostały wykonane. Przesłanki w postaci wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków należy wiązać z sytuacją, która może powstać, gdy zaskarżony do sądu akt administracyjny zostanie wykonany, a następnie na skutek uwzględnienia skargi zostanie wzruszony.

Wprawdzie zaskarżona decyzja Szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców nie zawiera nakazu opuszczenia przez skarżącego Polski (art. 57 ust. 6 ustawy o cudzoziemcach), to jednak nie oznacza, że w wykonaniu zaskarżonej decyzji nie można upatrywać niebezpieczeństwa wyrządzenia znacznej szkody lub spowodowania trudnych do odwrócenia skutków. Obawa taka może wynikać z samej treści art. 61 ust. 3 ustawy o cudzoziemcach, który stanowi, że skuteczne złożenie wniosku o udzielenie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony zobowiązuje do traktowania pobytu cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej za legalny do czasu wydania decyzji ostatecznej w sprawie zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony. Jeżeli powyższa regulacja zakłada, że wstrzymanie wykonania decyzji odmawiającej udzielenia zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony nakazuje traktować pobyt cudzoziemca w Polsce jako legalny do czasu dokonania przez sąd kontroli prawidłowości decyzji objętej skargą, to brak przyznania cudzoziemcowi ochrony tymczasowej na czas postępowania sądowego jest równoznaczny z uznaniem pobytu skarżącego w tym okresie za nielegalny. Nadanie przebywaniu skarżącego w Polsce takiego charakteru daje podstawę, by wykonanie zaskarżonej decyzji łączyć z zaistnieniem przesłanek wskazanych w art. 61 § 3 Prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, skoro okoliczność ta wymaga od skarżącego opuszczenia terytorium Polski zanim decyzja odmawiająca udzielenia zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony i zawarta w niej argumentacja zostaną poddane kontroli sądowej pod względem jej zgodności z prawem (por. odpowiednio postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego: z dnia 26 lipca 2012 r., sygn. akt II OZ 614/12, niepubl.; z dnia 7 września 2012 r., sygn. akt II OZ 702/12, niepubl.; z dnia 18 grudnia 2012 r., sygn. akt II OZ 1115/12, niepubl.). Zachodzą zatem przesłanki przemawiające za uwzględnieniem wniosku skarżącego.

Niezasadne jest przy tym stanowisko organu, że w przedmiotowym wniosku skarżący nie wykazał przesłanek uzasadniających wstrzymanie. Uzasadniając przedmiotowy wniosek skarżący wskazał bowiem, że wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji pozwoli mu na zachowanie legalnego pobytu do czasu rozpatrzenia sprawy przez Sąd, co stanowi gwarancję jego czynnego udziału w postępowaniu sądowym.

Odnośnie twierdzenia organu, że wstrzymać można wyłącznie decyzję, która nadaje się do wykonania wskazać należy, że z poglądem odmawiającym udzielania ochrony tymczasowej adresatowi decyzji odmownej polemizowano. Argumentacja przytaczana na rzecz możliwości wstrzymania wykonania aktów administracyjnych odmownych wskazuje, że w istocie chodzi o wstrzymanie skutków decyzji odmownej, które mają znaczenie prawne dla skarżącego.

Wstrzymanie wykonania decyzji odmownej polega na wstrzymaniu skutków prawnych, które decyzja ta wywołuje. Należy zatem uznać, że samo to, że dany akt jest rozstrzygnięciem odmawiającym przyznania uprawnienia nie przesądza o konieczności odmowy przyznania stronie postępowania sądowego ochrony tymczasowej. O możliwości przyznania ochrony, na podstawie art. 61 § 3 powyższej ustawy, nie decyduje zatem rodzaj aktu będącego przedmiotem skargi, ale to, czy w postępowaniu sądowoadministracyjnym prowadzonym w granicach sprawy zakończonej ostatecznym rozstrzygnięciem administracyjnym, w wyniku wstrzymania wykonania tego aktu, nastąpi ochrona strony przed skutkami, o których mowa w art. 61 § 3 powołanej ustawy, co w ocenie Sądu ma w niniejszej sprawie miejsce. Zatem biorąc pod uwagę przedstawiony stan faktyczny i prawny Sąd stwierdził, że zachodzą przesłanki uzasadniające uwzględnienie wniosku skarżącego i wydanie postanowienia o wstrzymaniu wykonania zaskarżonej decyzji.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 61 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Sąd orzekł jak w sentencji postanowienia.