• II SA/Rz 1131/12 - Wyrok ...
  29.03.2024

II SA/Rz 1131/12

Wyrok
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie
2013-02-19

Nietezowane

Artykuły przypisane do orzeczenia

Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.

Skład sądu

Ewa Partyka
Krystyna Józefczyk /przewodniczący/
Robert Sawuła /sprawozdawca/

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w składzie następującym: Przewodniczący WSA Krystyna Józefczyk Sędziowie WSA Ewa Partyka WSA Robert Sawuła /spr./ Protokolant st. sekr. sąd. Anna Mazurek - Ferenc po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 19 lutego 2013 r. sprawy ze skargi Gminy Miasto [...] na decyzję Wojewody [...] z dnia [...] października 2012 r. nr [...] w przedmiocie zwrotu wywłaszczonej nieruchomości -skargę oddala-

Uzasadnienie

II SA/Rz 1131/12

U Z A S A D N I E N I E

Przedmiotem skargi Gminy Miasto [..] jest decyzja Wojewody [..] z [..] listopada 2012 r. nr [..], którą utrzymano w mocy decyzję Starosty Powiatu [..] z [..] sierpnia 2012 r. nr [..] w przedmiocie zwrotu wywłaszczonej nieruchomości. Decyzje te zapadły w następującym stanie sprawy:

Podaniem z 28 kwietnia 2011 r. M.R-W., G.R. i P. R. zwrócili się do Prezydenta Miasta [..] o zwrot nabytej przez Skarb Państwa w warunkach wywłaszczenia w 1988 r. nieruchomości oznaczonej aktualnie jako działka nr ewid. 538 obr. [..] (dawniej: 126/1 i 111 obr. [..]) pod budowę szkoły, objętej KW nr [..], położonej w [..] przy ul. [..]. Natomiast w piśmie z 13 grudnia 2011 r. stosowny wniosek o zwrot wywłaszczonej nieruchomości wnieśli spadkobiercy P.R., a to P.R., B.R. i M.B.

Postanowieniem z [..] września 2011 r. nr [..] Wojewoda [..] wyłączył od rozpoznania sprawy Prezydenta Miasta [..] wyznaczając w jego miejsce Starostę Powiatu [..].

Decyzją z [..] sierpnia 2012 r. nr [..]Starosta Powiatu [..] orzekł o zwrocie nieruchomości oznaczonej jako działka nr ewid. 538 o pow. 0,0607 ha obr. [..], objętej KW nr [..] /3, na rzecz M.R-W. i G.R. po 5/20 części, na rzecz B.R. w 8/20 części i na rzecz P.R. i M. B. po 1/20 części. Jednocześnie zobowiązał ww. solidarnie do zwrotu na rzecz Gminy Miasto [..] zwaloryzowanego odszkodowania w kwocie 26.532 zł, płatnego jednorazowo w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja stanie się ostateczna, zastrzegając naliczanie odsetek ustawowych w razie zwłoki lub opóźnienia. Podstawę prawną rozstrzygnięcia stanowiły art. 142, art. 136 ust. 1 i 3, art. 137 ust. 1 pkt 2, art. 139, art. 140 ust. 1 i 2, art. 141 oraz art. 217 ust. 2 w zw. z 216 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 z późn. zm., dalej zwana: "Ugn") oraz art. 104 i art. 107 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn.zm., dalej zwana: "K.p.a.").

Organ I instancji ustalił, że umową notarialną z [..] września 1988 r. Rep. A [..] z 1988 r. współwłaściciele w częściach równych P.R. i A.R. sprzedali na rzecz Skarbu Państwa nieruchomość oznaczoną jako działka nr ewid. 538 o pow. 0,0607 ha obr. [..] w trybie ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości. Miała ona być niezbędna pod budowę szkoły w [..] przy ul. [..], w związku z decyzją Wydziału Urbanistyki Architektury i Nadzoru Budowlanego Urzędu Miejskiego w [..] z [..] grudnia 1984 r. nr [..] zatwierdzającą plan realizacyjny szkoły podstawowej. W chwili orzekania o zwrocie działka nr ewid. 538 stanowiła własność Gminy Miasto [..]. Decyzją z [..] maja 2000 r. nr [..] Wojewoda [..] stwierdził nieodpłatne nabycie przez Miasto [..] prawa własności powyższej nieruchomości. W dacie wydawania decyzji o zwrocie działka była przedmiotem umowy użyczenia zawartej pomiędzy Gminą Miasto [..] a Miejską Administracją Targowisk i Parkingów w [..] celem urządzenia parkingu dla samochodów osobowych.

W toku przeprowadzonych oględzin ustalono, że teren działki jest ogrodzony i wyłożony płytami żelbetowymi. Niewielka cześć działki od strony północnej znajduje się poza linią ogrodzenia i pozostaje niezagospodarowana. Nieruchomość ta w całości znajduje się poza obszarem zabudowanym obiektem istniejącej szkoły na działce nr ewid. 516/6. Działka nr ewid. 538 nie jest funkcjonalnie związana z terenem szkoły i nigdy nie znajdowała się w obrębie jej ogrodzenia. Ustalono ponadto, że działka nr ewid. 538 nie została oddana w trwały zarząd Zespołu Szkół Ogólnokształcących Nr [..] w [..]. Nie odbywały się na niej także zajęcia szkolne prowadzone przez Szkołę Podstawową Nr [..], a następnie Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr [..]. Nie była zagospodarowana przez szkołę w infrastrukturę szkolną. Nie prowadzono na niej również prac konserwatorskich i porządkowych. Pozostawała natomiast niezagospodarowana i porośnięta zaroślami.

W tych okolicznościach stwierdzono, że zaistniały przesłanki do zwrotu wywłaszczonej nieruchomości, określone w art. 136 i 137 oraz 216 Ugn, ponieważ cel nabycia nie został zrealizowany. O zwrot nieruchomości ubiegały się osoby uprawnione. Na podstawie postanowienia Sądu Rejonowego w Rzeszowie z [..] grudnia 2005 r. I Ns. [..] /05 ustalono, że spadek po A.R. nabyli G.R. i M.R.W. po 1/2 części. Z kolei z postanowienia Sądu Rejonowego w Rzeszowie z [..] listopada 2011 r. I Ns. [..] /11 wynikało, że spadek po P. R. nabyli B.R. w 8/10 części, P.R. i M.B. po 1/10 części. Natomiast wartość zwaloryzowanego odszkodowania przyjęto z operatu szacunkowego rzeczoznawczy majątkowego z 3 kwietnia 2012 r. Starosta wyjaśnił przy tym, że wartości tej nie można było powiększyć o wartość nakładów poczynionych na nieruchomości, ponieważ nie były one związane z realizacją celu publicznego. Ogrodzenie działki wybudowano w 2011 r., a płyty ułożono w 2002 r., zatem po upływie okresu 10 lat od daty wywłaszczenia, o którym mowa w art. 137 ust. 2 Ugn. Nakłady te związane były z umową użyczenia.

Postanowieniem z [..] września 2012 r. Starosta Powiatu [..] sprostował oczywiste omyłki w uzasadnieniu ww. decyzji w zakresie powierzchni działki nr ewid. 538.

Odwołania od decyzji z [..] sierpnia 2012 r. wnieśli: Gmina Miasto [..] oraz Miejska Administracja Targowisk i Parkingów w [..]. W jednobrzmiących pismach sformułowano zarzuty naruszenia art. 7, 77 i 78 K.p.a. przez niewypełnienie obowiązku wyczerpującego zebrania i rozpatrzenia całości materiału dowodowego w celu ustalenia stanu faktycznego, w szczególności przez pominięcie wniosku dowodowego o przesłuchanie K.C. – długoletniej dyrektor Szkoły Podstawowej Nr [..], pod budowę której dokonano wykupu nieruchomości. Z kolei naruszenia art. 140 Ugn odwołujący się upatrywali w braku orzeczenia o zwrocie poczynionych nakładów na parking. W ocenie stron głównym celem postępowania powinno być ustalenie celu wywłaszczenia oraz sposobu wykorzystania nieruchomości po jej wykupie. Wykorzystanie nieruchomości na cel wywłaszczenia wygaszało roszczenie o zwrot, a późniejsza zmiana przeznaczenia nie miała znaczenia dla oceny dopuszczalności zwrotu. Istotne dla wyjaśnienia tej okoliczności miały być zeznania pominiętego świadka.

Po rozpatrzeniu ww. odwołań decyzją z 16 października 2012 r., działając na podstawie art. 127 § 2 i 138 § 1 pkt 1 K.p.a. oraz art. 9a Ugn, Wojewoda [..] utrzymał zaskarżoną decyzję w mocy.

Organ odwoławczy podał, że podstawę materialnoprawną rozstrzygnięcia stanowiły przepisy Ugn. Zgodnie z art. 216 ust. 2 pkt 3 cyt. ustawy przepisy jej rozdziału 6 działu III stosuje się odpowiednio do nieruchomości nabytych na rzecz Skarbu Państwa na podstawie ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. z 1991 r. Nr 30, poz. 127, z późn. zm.). Stosownie do art. 136 ust. 3 Ugn poprzedni właściciel lub jego spadkobierca mogą żądać zwrotu wywłaszczonej nieruchomości lub jej części, jeżeli, stosownie do przepisu art. 137, stała się ona zbędna na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu, a warunkiem zwrotu nieruchomości jest zwrot przez poprzedniego właściciela lub jego spadkobiercę odszkodowania lub nieruchomości zamiennej. Nieruchomość uznaje się za zbędną na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu, jeżeli: 1) pomimo upływu 7 lat od dnia, w którym decyzja o wywłaszczeniu stała się ostateczna, nie rozpoczęto prac związanych z realizacją tego celu albo 2) pomimo upływu 10 lat od dnia, w którym decyzja o wywłaszczeniu stała się ostateczna, cel ten nie został zrealizowany (art. 137 ust. 1 Ugn).

Wojewoda [..] uznał następnie, że w dacie złożenia przez uprawnionych żądania zwrotu wywłaszczonej nieruchomości na działce nr ewid. 538 żadna inwestycja zmierzająca do realizacji celu wywłaszczenia nie została rozpoczęta. Działka pozostaje niezabudowana, a jest zagospodarowana jako parking. Teren wyłożony jest płytami betonowymi i zagrodzony ogrodzeniem trwałym z siatki metalowej na słupach i podmurówce. W niewielkiej części od strony północnej teren działki przeznaczonej do zwrotu znajduje się poza ogrodzeniem i ta część pozostaje niezagospodarowana. Przedmiotowa działka w całości znajduje się poza obszarem zabudowanym obiektem szkoły zlokalizowanej na działce nr 516/6 i nie jest z nią funkcjonalnie związana. Dlatego orzeczenie o zwrocie nieruchomości było prawidłowe. Nie zrealizowano bowiem celu nabycia - wywłaszczenia. Prawidłowo ustalono również wysokość podlegającego zwrotowi zwaloryzowanego odszkodowania. Wojewoda przyznał jednak, że w decyzji organu I instancji wadliwie określono termin zwrotu zwaloryzowanego odszkodowania, ponieważ zgodnie z art. 9 Ugn wynosi on 14 dni od dnia, w którym upłynął bezskutecznie termin do wniesienia skargi do sądu administracyjnego. Uchybienie to, jako nie stanowiące zasadniczej kwestii rozstrzygnięcia, nie miało jednak, w ocenie organu odwoławczego, wpływu na wynik sprawy.

Odnosząc się do zarzutów odwołań organ uznał, że nie zasługiwały one na uwzględnienie. Stan faktyczny został ustalony prawidłowo i znajduje odzwierciedlenie w materiale dowodowym. W odniesieniu do rozliczenia nakładów Wojewoda wyraził stanowisko, że zwrotowi podlegać mogły tylko takie z nich, które zostały poczynione na cel wywłaszczenia, uczynione zaś nakłady nie spełniały tego kryterium.

Skargę na powyższą decyzją do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie wniosła Gmina Miasto [..]. Strona skarżąca zarzuca naruszenie przez organy art. 7 i art. 77 K.p.a. przez niewyczerpujące zebranie i rozpatrzenie całego materiału dowodowego, w szczególności przez pominięcie dowodu z zeznań K.C., czym miano także naruszyć art. 78 K.p.a. Z kolei naruszenia art. 64 ust. 2 Konstytucji RP i art. 140 Ugn strona upatruje w nie orzeczeniu na jej rzecz zwrotu nakładów poniesionych na nieruchomości pomimo, że czynione były w dobrej wierze oraz w czasie, kiedy nie naruszały obowiązujących przepisów i interesów osób trzecich.

Gmina Miasto [..] wyraziła stanowisko, że głównym celem przeprowadzonego postępowania powinno być ustalenie celu wywłaszczenia oraz sposobu wykorzystania nieruchomości po jej wykupie. Wykorzystanie nieruchomości na cel wywłaszczenia wygaszało roszczenie o zwrot, a późniejsza zmiana przeznaczenia nie miała znaczenia dla oceny dopuszczalności zwrotu. Dla wyjaśnienia tej okoliczności zgłoszono więc wniosek dowodowy o przesłuchanie K.C., który nie został uwzględniony. Ponadto, organy powinny orzec o zwrocie na jej rzecz wartości poczynionych na nieruchomości nakładów, ponieważ zostały one zrealizowane przed nowelizacją art. 216 Ugn. Dopiero od 22 września 2004 r. ustawodawca zdecydował, że przepisy rozdziału 6 działu III Ugn będą miały zastosowanie także do nieruchomości nabytych na rzecz Skarbu Państwa na podstawie ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości.

W odpowiedzi na skargę Wojewoda [..] wniósł o jej oddalenie, podtrzymując dotychczas wyrażone stanowisko.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie zważył, co następuje:

Kontrola sądowoadministracyjna prowadzona jest, pomijając wyjątki od tej reguły, wyłącznie z punktu widzenia zgodności z prawem (por. art. 1 § 2 ustawy z 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych, Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), przy czym rozumie się, iż chodzi tu zarówno o przepisy prawa materialnego, jak i procesowego.

W niniejszej sprawie skarga podlega rozpatrzeniu przez właściwy wojewódzki sąd administracyjny na podstawie przepisów ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (ustawa z dn. 30 sierpnia 2002 r., Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm., zwana dalej Ppsa). Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Sąd uwzględniając skargę na decyzję lub postanowienie: 1) uchyla decyzję lub postanowienie w całości albo w części, jeżeli stwierdzi: a) naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy; b) naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania; c) inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy; 2) stwierdza nieważność decyzji lub postanowienia w całości lub w części, jeżeli zachodzą przyczyny określone w art. 156 kodeksu postępowania administracyjnego lub w innych przepisach.

Zgodnie z art. 134 § 1 Ppsa sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, zaś w myśl art. 135 Ppsa sąd stosuje przewidziane ustawą środki w celu usunięcia naruszenia prawa w stosunku do aktów lub czynności wydanych lub podjętych we wszystkich postępowaniach prowadzonych w granicach sprawy, której dotyczy skarga, jeżeli jest to niezbędne dla końcowego jej załatwienia.

Przedmiotem skargi jest objęta decyzja Wojewody [..] utrzymująca w mocy decyzję Starosty [..] orzekającego o zwrocie nieruchomości nabytej w warunkach wywłaszczenia i nakazie zwrotu zwaloryzowanego odszkodowania. Zarzuty skargi zostały sprowadzone do dwóch elementów, po pierwsze – to zarzut pominięcia środka dowodowego w postaci przesłuchania świadka co do ustalenia przeznaczenia nabytej nieruchomości i uchybienia w tym zakresie przepisom art. 7, 77 i 78 K.p.a. Drugi zarzut odnosi się pominięcia poczynionych na nieruchomości nakładów, jako nie rozliczonych w decyzji orzekającej o zwrocie nieruchomości i uchybienia w ten sposób normie art. 140 ust. 4 Ugn w powiązaniu z art. 64 ust. 2 Konstytucji RP.

Zdaniem Sądu drugi z zarzutów skargi nie jest trafny. Skarżąca przyznaje, że w judykaturze dominuje stanowisko wedle którego zwiększenie wartości nieruchomości podlegającej zwrotowi może obejmować tylko te nakłady, które poczynione zostały dla realizacji celu, na rzecz którego nastąpiło wywłaszczenie. Pełnomocnik Gminy Miasto [..] przywołując stanowisko wyrażone w tej kwestii przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 9 listopada 2011 r. I OSK 1971/10 uznaje, że jest to "koncepcja zasadniczo słuszna". Prezentuje jednak pogląd, że skoro nieruchomość, którą nabyto od poprzedników prawnych wnioskodawców zwrotu, nabywano w trybie ustawy z 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce nieruchomościami i wywłaszczaniu nieruchomości, a możliwość zwrotu takiej nieruchomości powstała dopiero po nowelizacji art. 216 Ugn, która weszła w życie 22 września 2004 r., to poczynione przed tą datą nakłady na nieruchomości winny być uwzględniane w ramach rozliczeń związanych ze zwrotem nieruchomości. Nakłady te ocenione jako "czynione w dobrej wierze".

Poglądu strony skarżącej prezentowanego powyżej Sąd nie podziela. Sąd podkreśla, że obowiązująca Konstytucja w art. 21 ust. 2 stanowi, że wywłaszczenie jest dopuszczalne jedynie wówczas, gdy jest dokonywane na cele publiczne i za słusznym odszkodowaniem. Przywołać należy w tym aspekcie stanowisko zawarte w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z 11 marca 2010 r., II SA/Rz 904/09, że "uznanie zwrotu nieruchomości za zasadę urzeczywistniającą konstytucyjną ochronę własności musi rzutować na sposób wykładni przepisów szczegółowych związanych z realizacją "roszczenia" zwrotowego, w tym zwrotu odszkodowania. Inny sposób ujmowania tej kwestii godziłby w zasady ustanowione w Konstytucji RP, zwłaszcza w art. 21 ust. 2 i art. 64 ust. 1 ustawy zasadniczej. To właśnie te normy nakładają na organy państwa obowiązek działania zgodnego z Konstytucją RP, zarówno przy stanowieniu norm prawnych, jak i stosowaniu". Stanowisko to ma zastosowanie w przedmiotowej sprawie. Ugn normuje reguły zwrotu wywłaszczonej nieruchomości w sytuacji, gdy okaże się, że odpadł cel wywłaszczenia. Były właściciel dysponuje zatem roszczeniem o zwrot nieruchomości, a podmiot, który nabył nieruchomość na cel publiczny nie może jej przeznaczyć na inny cel, niż wskazany w decyzji o wywłaszczeniu. Te reguły stosuje się, z mocy art. 216 Ugn odpowiednio do nieruchomości przejętych lub nabytych w drodze wskazanych tam aktów normatywnych. W art. 216 ust. 2 pkt 3 Ugn wskazano na przepisy ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, a na tej podstawie nabyto, w warunkach uprzedniego zagrożenia dokonaniem wywłaszczenia, nieruchomość objętą decyzją o zwrocie, okoliczności tych nie kwestionuje strona skarżąca. Innymi słowy, z mocy art. 216 ust. 2 Ugn przepisy rozdziału 6 Działu III tej ustawy stosuje się odpowiednio do nieruchomości nabytej na podstawie takiego tytułu prawnego, jaki był podstawą nabycia przez Skarb Państwa działki oznaczonej w chwili zwrotu jako działka nr 538 w obr. [..] w [..].

Reguły dokonywania rozliczeń z tytułu zwrotu nieruchomości zawarte są w art. 140 Ugn. Cyt. przepis stanowi kolejno m.in., że:

ust. 1. W razie zwrotu wywłaszczonej nieruchomości poprzedni właściciel lub jego spadkobierca zwraca Skarbowi Państwa lub właściwej jednostce samorządu terytorialnego, w zależności od tego, kto jest właścicielem nieruchomości w dniu zwrotu, ustalone w decyzji odszkodowanie, a także nieruchomość zamienną, jeżeli była przyznana w ramach odszkodowania;

ust. 2. Odszkodowanie pieniężne podlega waloryzacji, z tym że jego wysokość po waloryzacji, z zastrzeżeniem art. 217 ust. 2, nie może być wyższa niż wartość rynkowa nieruchomości w dniu zwrotu, a jeżeli ze względu na rodzaj nieruchomości nie można określić jej wartości rynkowej, nie może być wyższa niż jej wartość odtworzeniowa;

ust. 3. Jeżeli zwrotowi podlega część wywłaszczonej nieruchomości, zwracaną kwotę odszkodowania ustala się proporcjonalnie do powierzchni tej części nieruchomości;

ust. 4. W razie zmniejszenia się albo zwiększenia wartości nieruchomości wskutek działań podjętych bezpośrednio na nieruchomości po jej wywłaszczeniu, odszkodowanie, ustalone stosownie do ust. 2, pomniejsza się albo powiększa o kwotę równą różnicy wartości określonej na dzień zwrotu. Przy określaniu wartości nieruchomości przyjmuje się stan nieruchomości z dnia wywłaszczenia oraz stan nieruchomości z dnia zwrotu. Nie uwzględnia się skutków wynikających ze zmiany przeznaczenia w planie miejscowym i zmian w otoczeniu nieruchomości. Przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio.

Sąd podziela stanowisko prezentowane w judykaturze, a przytoczone przez stronę skarżącą i identyfikowane z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 9 listopada 2011 r., I OSK 1971/10, LEX nr 1101479.W wyroku tym wywiedziono, że wskazane w art. 140 ust. 4 Ugn zwiększenie wartości nieruchomości na skutek działań podjętych bezpośrednio na nieruchomości, powiększające wysokość odszkodowania zwracanego Skarbowi Państwa lub jednostce samorządu terytorialnego przez byłego właściciela lub jego spadkobierców, określonego według zasad wskazanych w art. 140 ust. 2 tej ustawy, może obejmować tylko te nakłady, które zostały poczynione dla realizacji celu, na rzecz którego nastąpiło wywłaszczenie. Zwiększenie wartości nieruchomości spowodowane nakładami niezwiązanymi z realizacją celu wywłaszczenia nie podlega uwzględnieniu przy ustalaniu wysokości odszkodowania. Stanowisko takie podzielił także Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 30 maja 2012 r., I OSK 816/11, LEX nr 1218902. Zdaniem WSA w Rzeszowie w składzie tu orzekającym, reguły wyłożone w cyt. wyrokach mają w pełni zastosowanie także do nieruchomości objętych postępowaniem "zwrotowym" na zasadzie art. 216 ust. 2 pkt 3 Ugn. To, że nieruchomości nabyte w warunkach wywłaszczenia, gdy podstawą ich nabycia były przepisy ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości, zostały objęte dopuszczalnością zwrotu poprzez odpowiednie stosowanie reguł ujętych w rozdziale 6 działu III Ugn, dopiero od dnia 22 września 2009 r. (tj. od dnia wejścia w życie nowelizacji art. 216 Ugn uczynionej na mocy art. 1 ustawy z 28 listopada 2003 r. o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz o zmianie niektórych innych ustaw, Dz. U. Nr 141, poz. 1492) w żadnym razie nie powoduje, aby do nakładów poczynionych przed tą datą, stosować inne reguły niż wynikające z art. 140 ust. 4 Ugn rozumianego w sposób przywołany w powyższych orzeczeniach Naczelnego Sądu Administracyjnego. Innymi słowy, nakłady poczynione na nieruchomości, nabytej na podstawie ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości w warunkach wywłaszczenia, aby mogły być uwzględniane w ramach rozliczeń w związku z podjęciem decyzji o zwrocie takiej nieruchomości, muszą być związane z celem nabycia. Uzupełniając katalog nieruchomości w art. 216 Ugn, poprzez dodanie do niego ust. 2, które mogą być objęte procedurą zwrotową, ustawodawca nie przewiduje szczególnych, odrębnych od ogólnych rozwiązań zawartych w art. 140 Ugn, reguł dokonywania rozliczeń nakładów poczynionych na takich nieruchomościach przed dniem 22 września 2004 r.

Skarżąca Gmina Miasto [..] w swej argumentacji zdaje się prezentować wywód sprowadzający się do następującego rozumowania: skoro dopiero po 22 września 2004 r. nabyta nieruchomość została objęta dopuszczalnością prowadzenia wobec niej postępowania zwrotowego na podstawie przepisów rozdziału 6 działu III Ugn w zw. z art. 216 ust. 2 pkt 2 Ugn, to uprzednio "na Gminie nie ciążyły wobec byłych właścicieli żadne obowiązki, a nieruchomość mogła być wykorzystana dowolnie, bez odnoszenia się do wskazanego w akcie notarialnym celu wykupu". Tej "filozofii" Sąd absolutnie nie podziela.

Zgodnie z ustępem 1 art. 136 Ugn, nieruchomość wywłaszczona nie może być użyta na cel inny niż określony w decyzji o wywłaszczeniu, z uwzględnieniem art. 137, chyba że poprzedni właściciel lub jego spadkobierca nie złożą wniosku o zwrot tej nieruchomości. Ustęp 2 art. 136 Ugn z kolei stanowi, że w razie powzięcia zamiaru użycia wywłaszczonej nieruchomości lub jej części na inny cel niż określony w decyzji o wywłaszczeniu, właściwy organ zawiadamia poprzedniego właściciela lub jego spadkobiercę o tym zamiarze, informując równocześnie o możliwości zwrotu wywłaszczonej nieruchomości. Natomiast w myśl ustępu 3 cyt. przepisu, poprzedni właściciel lub jego spadkobierca mogą żądać zwrotu wywłaszczonej nieruchomości lub jej części, jeżeli, stosownie do przepisu art. 137, stała się ona zbędna na cel określony w decyzji o wywłaszczeniu. Zakaz użycia nieruchomości wywłaszczonej na inny cel, niż określony w decyzji o wywłaszczeniu, wbrew temu co sądzi strona skarżąca, obowiązywał także w dacie podejmowania nakładów, o zwrot których Gmina Miasto [..] się upomina. Art. 47 ust. 4 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz. U. z 1991 r., Nr 30, poz. 127) stanowił, że "Nieruchomość wywłaszczona nie może być użyta na inne cele niż cele określone w decyzji o wywłaszczeniu, chyba że nie mogła być zwrócona w trybie określonym w art. 69 z braku zgody poprzedniego właściciela albo jego następcy prawnego". Skoro zatem w 2002 r., jak wynika z zebranego materiału dowodowego w sprawie, Gmina Miasto [..] umową użyczyła Miejskiej Administracji Targowisk i Parkingów w [..] przedmiotową nieruchomość dla zrealizowania inwestycji pt. utwardzenie placu miejskiego używanymi płytami drogowymi pod tymczasowy parking dla placu targowego ul. Wyspiańskiego (dowód: zawiadomienie Architekta Miejskiego z 9 kwietnia 2002 r. – k. 47 akt sądowych), to nie można uznawać, jak chce tego strona skarżąca, że czyniono nakłady "w dobrej wierze" i Gmina nie miała względem byłych właścicieli nieruchomości nabytych na cele szkolne żadnych obowiązków. Za fakt notoryjny Sąd uznaje, że celem Miejskiej Administracji Targowisk i Parkingów w [..] nie jest prowadzenie zadań oświatowych czy zarządzanie nieruchomościami szkolnymi. W tej sytuacji rozliczenie nakładów osób trzecich na nieruchomość objęta postępowaniem "zwrotowym", a do takich należałoby zaliczyć Miejską Administrację Targowisk i Parkingów w [..], zaliczyć należy do sfery stosunków cywilnoprawnych. Zwrócić należy uwagę na to, że z mocy art. 138 ust. 2 Ugn użyczenie wygasa z upływem 3 miesięcy od dnia, w którym decyzja o zwrocie wywłaszczonej nieruchomości stała się ostateczna. Dodatkowy asumpt dla takiego stwierdzenia daje Sądowi sam charakter poczynionych nakładów – skoro utwardzenie placu parkingowego miało z samego założenia mieć charakter tymczasowy, to nic nie stało na przeszkodzie, aby Miejska Administracja Targowisk i Parkingów w [..] usunęła używane płyty drogowe z terenu objętego słusznym roszczeniem zwrotowym. Tak oceniając drugi z zarzutów sformułowanym w skardze Gminy Miasto [..], Sąd uznaje że brak akceptacji dla wywodów skargi w tym zakresie stanowi postulat sprawiedliwego orzekania sądowego.

Co się tyczy zarzutu naruszenia art. 64 ust. 2 Konstytucji RP to także Sąd go nie podziela. Cyt. przepis stanowi, że "Własność, inne prawa majątkowe oraz prawo dziedziczenia podlegają równej dla wszystkich ochronie prawnej". Strona skarżąca nie chce, powołując się na naruszenie cyt. przepisu Konstytucji RP "przyjąć do wiadomości" sposobu, w jaki stała się właścicielem nieruchomości skomunalizowanej, a uprzednio nabytej przez Skarb Państwa w warunkach wywłaszczenia. Paradoksalnie, ale przywołany przez stronę skarżącą przepis był wskazywany w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego jako wzorzec kontroli art. 216 Ugn w brzmieniu pomijającym określone akty normatywne, na podstawie których dokonywano w okresie sprzed daty wejścia w życie Ugn, wywłaszczeń i przymusowych przejęć nieruchomości. W wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 24 października 2001 r., SK 22/01, LEX nr 49537 stwierdzono, że art. 216 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2000 r. Nr 46, poz. 543) w zakresie, w jakim wyklucza odpowiednie stosowanie przepisów rozdziału 6 działu III tejże ustawy do nieruchomości przejętych lub nabytych na rzecz Skarbu Państwa na podstawie art. 5 i art. 13 ustawy z dnia 25 czerwca 1948 r. o podziale nieruchomości na obszarach miast i niektórych osiedli (Dz. U. z 1948 r. Nr 35, poz. 240; zm.: z 1957 r. Nr 39, poz. 172) jest niezgodny z art. 32 i art. 64 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Tę samą regułę można by odnosić do pominięcia w art. 216 Ugn do 22 września 2004 r. odpowiedniego stosowania przepisów rozdziału 6 działu III tejże ustawy do nieruchomości przejętych lub nabytych na rzecz Skarbu Państwa przepisów ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości. Z tego powodu, w ocenie Sądu skarżona decyzja nie narusza art. 140 ust. 4 Ugn, ani art. 64 ust. 2 Konstytucji RP.

Drugi z zarzutów odnosi się do pominięcia dowodu ze świadka, b. dyrektora szkoły podstawowej. Zdaniem Sądu organ I instancji na tyle zebrał materiału dowodowego w sprawie wyjaśniając stan faktyczny na potrzeby wydania decyzji w sprawie zwrotowej, że pominięcie tego środka dowodowego nie miało znaczenia dla uznania, że doszło do naruszenia prawa, o którym mowa w art. 145 § 1 pkt 1 lit. c Ppsa. Zważyć trzeba na to, że świadka K.C., wskazaną przez dyrektora Miejskiej Administracji Targowisk i Parkingów w [..] (k. 242 akt I instancji) wzywano dwukrotnie do złożenia zeznania, świadek ten nie stawił się na wezwanie. W sprawie przesłuchano z kolei w charakterze świadka B.Ś., administratora Zespołu Szkół Ogólnokształcących (k. 208-214 akt I instancji) zatrudnionego w tej jednostce od 1990 r. W ocenie Sądu poprawnie zebrano dostępny materiał dowodowy i prawidłowo go oceniono, dochodząc do przekonania, ze zaistniały przesłanki do zwrotu nieruchomości nabytej na cel budowy szkoły, a który to cel na przedmiotowej nieruchomości nie został w ogóle zrealizowany.

Z powyższych przyczyn skargę jako nieuzasadnioną należało oddalić na podstawie art. 151 Ppsa.

Szukaj: Filtry
Ładowanie ...