I SA/Sz 100/13
Postanowienie
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie
2013-03-08Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Aleksandra Jawoszek /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie – Aleksandra Jawoszek po rozpoznaniu w dniu 8 marca 2013 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku Przedsiębiorstwa E. Spółki z o.o. z siedzibą w [...] o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym w sprawie z jej skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z [...] r. Nr [...] w przedmiocie podatku od nieruchomości za [...] r. p o s t a n a w i a: odmówić skarżącej przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym w postaci częściowego zwolnienia od kosztów sądowych
Uzasadnienie
Przedsiębiorstwo E. Spółka z o.o. z siedzibą w [...], w związku ze skargą na wyżej powołaną decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego, złożyła wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym częściowe zwolnienie od kosztów sądowych.
We wniosku, Spółka podała, że prowadzi działalność w zakresie odbioru
i zagospodarowania odpadów, prowadzenia składowisk odpadów. Wskazała, że nie posiada dostatecznych środków na poniesienie opłat sądowych. Brak majątku uniemożliwia skarżącej zaciągnięcie zobowiązań u osób trzecich na pokrycie opłat sądowych. Prowadzona przez Spółkę działalność nie przynosi przychodów.
W oświadczeniu o majątku Spółka podała, że jej kapitał zakładowy wynosi
[...] zł, wartość środków trwałych [...] zł, a zysk za ostatni rok obrotowy według bilansu wyniósł [...] zł. Spółka wykazała jeden rachunek bankowy w Banku [...], którego stan na koniec miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku wyniósł kwotę ujemną [...] zł.
Spółka, wykonując wezwanie do nadesłania dodatkowych dokumentów obrazujących jej sytuację majątkową, nadesłała:
1. wyciąg z księgi rachunkowej zawierającej zestawienie przychodów, kosztów uzyskania przychodów, dochodów (strat), za okres od [...] r. do [...] r., z której wynika , że skarżąca w miesiącu [...] r. uzyskała przychody w wysokości [...] zł, koszty uzyskania przychodów w kwocie [...] zł, stratę w kwocie [...] zł, w [...] r. – przychody w kwocie [...] zł, koszty uzyskania przychodów w kwocie [...] zł, stratę w kwocie [...] zł, w [...] r. przychody
w kwocie [...] zł, koszty uzyskania przychodów [...] zł, stratę w kwocie [...] zł;
2. ewidencję stanu środków pieniężnych za okres od [...] r. do [...] r., ze stanem w kwocie [...] zł;
3. zestawienie należności na dzień [...] r. wynoszących [...] zł i zobowiązań na dzień [...] r. w kwocie [...] zł;
4. wyciąg z rachunku bankowego za okres od [...] r. do [...] r. z saldem końcowym w kwocie ujemnej [...] zł;
5. kopię zeznania rocznego CIT-8 za [...] r., w którym zadeklarowano przychody w wysokości [...] zł, koszty uzyskania przychodów w kwocie [...] zł, stratę w kwocie [...] zł;
6. kopię zeznania rocznego CIT-8 za [...] r., w którym zadeklarowano przychody w wysokości [...] zł, koszty uzyskania przychodów w kwocie [...] zł, dochód w kwocie [...] zł.
Przedłożono także zestawienia obrotów i sald m.in. na koncie kasa, rachunku bankowym za okres od [...] r. do [...] r., kopie deklaracji VAT-7 za [...], [...] r., [...] r. oraz rejestry sprzedaży i zakupu za te okresy, bilans i rachunek zysków i strat za okres od [...] r. do [...] r. oraz od [...] r. do [...] r.
Rozpoznając wniosek należało zważyć, co następuje.
Stosownie do art. 246 § 2 pkt 2 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo
o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r. poz. 270, ze zm.), dalej zwana "P.p.s.a.", osobie prawnej, a także innej jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, prawo pomocy może być przyznane w zakresie częściowym - gdy wykaże, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania.
Jak wskazuje się w piśmiennictwie i orzecznictwie, osoba prawna zobowiązana jest wykazać, że nie ma adekwatnych środków na poniesienie kosztów postępowania, ale także, że nie ma ich, mimo iż podjęła wszelkie niezbędne środki, aby zdobyć fundusze na pokrycie tych wydatków (J.P. Tarno: Prawo o postępowaniu przez sądami administracyjnymi. Wyd. 2, Warszawa 2006, s. 504, za postanowieniem NSA z 28 września 2011 r. sygn. akt I FZ 267/11).
Strona występująca na drogę postępowania sądowego winna mieć świadomość obowiązku ponoszenia kosztów tego postępowania i wnosząc
o zwolnienie od tego obowiązku uprawdopodobnić w sposób wiarygodny i rzetelny, że zachodzą przesłanki do uwzględnienia wniosku. Jedynym kryterium oceny wniosku o przyznanie prawa pomocy jest bowiem kryterium finansowe (por. postanowienie NSA z 27 września 2011 r. sygn. akt II GZ 434/11 oraz z 19 stycznia 2010 r., sygn. akt I GZ 1/10, opubl. orzeczenia.nsa.gov.pl).
Podnieść też należy, że opłaty sądowe, do których zalicza się także wpis, stanowią rodzaj danin publicznych. Zwolnienia od ponoszenia tego rodzaju danin stanowi odstępstwo od konstytucyjnego obowiązku ich powszechnego i równego ponoszenia, wynikającego z art. 84 Konstytucji RP. Dlatego też mogą być stosowane w sytuacjach wyjątkowych, gdy istnieją uzasadnione powody do przerzucenia ciężaru dotyczącego danej osoby na współobywateli (por.: M. Niezgódka – Medek [w:] B. Dauter, B. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka – Medek: Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Zakamycze 2005, s. 594).
Zdaniem referendarza, strona skarżąca nie wykazała, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania.
Zasadność wniosku referendarz sądowy/Sąd rozpatruje w dwóch aspektach –
z uwzględnieniem z jednej strony wysokości obciążeń, jakie strona musi ponieść
w postępowaniu, z drugiej strony wysokości środków, którymi ona dysponuje lub powinna dysponować.
Na wstępie wskazać należy, że na skarżącej Spółce ciąży aktualnie obowiązek uiszczenia wpisów od skarg w zainicjowanych [...] postępowaniach przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Szczecinie, tj. w sprawach o sygn. [...], w łącznej kwocie [...] zł.
Oceniając przedłożone dokumenty i oświadczenia, należy stwierdzić, że wartość środków jakimi Spółka dysponowała w ostatnim okresie, w porównaniu z wysokością należnych opłat sądowych, czyni zgłoszony przez nią wniosek nieusprawiedliwionym.
Spółka, wbrew temu co twierdzi, uzyskuje przychody, które w [...] r. wyniosły [...] zł, i przychody te wzrosły w porównaniu do roku poprzedniego, bowiem w [...] r. wykazywała [...] zł. Wprawdzie jak wynika z dokumentów deklaruje straty podatkowe (za lata [...] r. oraz za [...] r.) albo niewielkie dochody (za [...] r. [...] zł), ale jest to wynikiem bilansowym nadwyżki kosztów uzyskania przychodów nad przychodami, co nie ma bezpośredniego przełożenia na to, czy podatnik posiada środki pieniężne. Stanowisko powyższe jest ugruntowane w orzecznictwie administracyjnym dotyczącym prawa pomocy. Jak wynika z dokumentacji (deklaracje VAT-7, zestawienia obrotów i sald, rejestry VAT) Spółka wykazuje obroty, przyjmuje należności i reguluje zobowiązania. W kasie przedsiębiorstwa na dzień [...] r. znajdowały się środki pieniężne w kwocie [...] zł. Wprawdzie zobowiązania Spółki (głównie z tytułu podatków od nieruchomości, ale też np. pożyczka) przewyższają jej należności, jednak okoliczność ta również nie może przesądzać o braku zdolności do poniesienia kosztów sądowych. W tym miejscu należy ponownie odwołać się do ugruntowanego w orzecznictwie stanowiska, że nie znajduje żadnego uzasadnienia traktowanie innych zobowiązań (prywatnoprawnych jak i publicznoprawnych) z pierwszeństwem przed powinnością poniesienia kosztów sądowych. Należy podkreślić, iż wpis sądowy jest wydatkiem (zobowiązaniem), który wiąże się z bieżącą działalnością strony i jako taki wpływa na wysokość strat finansowych ogółem, zatem winien być traktowany na równi z innymi wydatkami, które powinny zostać pokryte z bieżących dochodów. Ponadto należy zauważyć, iż Spółka powinna w procedurze planowania wydatków uwzględnić również potrzebę gromadzenia środków na prowadzenie ewentualnych postępowań sądowych i liczyć się z koniecznością ponoszenia kosztów na ten cel.
Zgodnie z kolejnym utrwalonym poglądem orzecznictwa, skoro dostępność do sądu wymaga z natury rzeczy posiadania środków finansowych, to posiadanie tych środków staje się istotnym składnikiem działalności gospodarczej, zaś podmiot prowadzący działalność gospodarczą, przewidując realizację swoich praw przed sądem, powinien uwzględnić także konieczność posiadania środków na prowadzenie procesu sądowego. Planowanie wydatków bez uwzględnienia zasady, o której wspomniano wyżej, jest naruszeniem równoważności w traktowaniu swoich powinności finansowych, zaś strona, która realizuje swoje zobowiązania w taki sposób, że wyzbywa się zdolności do zapłaty kosztów sądowych – preferencyjnie traktując inne zobowiązania – nie może prawnie skutecznie podnieść ewentualnego zarzutu, iż odmowa zwolnienia jej od kosztów sądowych jest ograniczeniem dostępności do realizacji jej praw przed sądami. (v. postanowienie s. apel. z 9 lipca 1992 r., sygn. I ACz 393/92, publ. Wokanda 93, 2/32).
Istotne w sprawie jest, że Spółka, pomimo trudności finansowych, nadal prowadzi działalność gospodarczą, nie wykazała, aby zachwianiu uległa jej płynność finansowa, ani też, że składała wnioski o ogłoszenie upadłości, czy likwidacji.
Z przedłożonych dokumentów wynika, że skarżąca obraca środkami pieniężnymi. Ponadto Spółka pomimo tego, że nie posiada własnych aktywów trwałych, kontynuuje działalność gospodarczą, funkcjonując w oparciu o majątek gminy.
Końcowo ponownie wymaga podkreślenia, że udzielenie stronie prawa pomocy jest formą jej dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno się sprowadzać do wypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście niemożliwe. Przyjęcie przez stronę skarżącą innego priorytetu w wydatkach nie może stanowić podstawy do uznania, że Skarb Państwa winien kredytować wydatki związane
z prowadzeniem przez stronę skarżącą procesów sądowych, tym bardziej wówczas, gdy posiada ona środki pieniężne, które wystarczają na poniesienie kosztów sądowych wynoszących w tej sprawie [...] zł.
Mając powyższe na uwadze, uznając, że Spółka nie wykazała, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania, na podstawie
art. 246 § 2 pkt 2 P.p.s.a., należało orzec jak w sentencji.
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Aleksandra Jawoszek /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Referendarz sądowy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie – Aleksandra Jawoszek po rozpoznaniu w dniu 8 marca 2013 r. na posiedzeniu niejawnym wniosku Przedsiębiorstwa E. Spółki z o.o. z siedzibą w [...] o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym w sprawie z jej skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z [...] r. Nr [...] w przedmiocie podatku od nieruchomości za [...] r. p o s t a n a w i a: odmówić skarżącej przyznania prawa pomocy w zakresie częściowym w postaci częściowego zwolnienia od kosztów sądowych
Uzasadnienie
Przedsiębiorstwo E. Spółka z o.o. z siedzibą w [...], w związku ze skargą na wyżej powołaną decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego, złożyła wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym obejmującym częściowe zwolnienie od kosztów sądowych.
We wniosku, Spółka podała, że prowadzi działalność w zakresie odbioru
i zagospodarowania odpadów, prowadzenia składowisk odpadów. Wskazała, że nie posiada dostatecznych środków na poniesienie opłat sądowych. Brak majątku uniemożliwia skarżącej zaciągnięcie zobowiązań u osób trzecich na pokrycie opłat sądowych. Prowadzona przez Spółkę działalność nie przynosi przychodów.
W oświadczeniu o majątku Spółka podała, że jej kapitał zakładowy wynosi
[...] zł, wartość środków trwałych [...] zł, a zysk za ostatni rok obrotowy według bilansu wyniósł [...] zł. Spółka wykazała jeden rachunek bankowy w Banku [...], którego stan na koniec miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku wyniósł kwotę ujemną [...] zł.
Spółka, wykonując wezwanie do nadesłania dodatkowych dokumentów obrazujących jej sytuację majątkową, nadesłała:
1. wyciąg z księgi rachunkowej zawierającej zestawienie przychodów, kosztów uzyskania przychodów, dochodów (strat), za okres od [...] r. do [...] r., z której wynika , że skarżąca w miesiącu [...] r. uzyskała przychody w wysokości [...] zł, koszty uzyskania przychodów w kwocie [...] zł, stratę w kwocie [...] zł, w [...] r. – przychody w kwocie [...] zł, koszty uzyskania przychodów w kwocie [...] zł, stratę w kwocie [...] zł, w [...] r. przychody
w kwocie [...] zł, koszty uzyskania przychodów [...] zł, stratę w kwocie [...] zł;
2. ewidencję stanu środków pieniężnych za okres od [...] r. do [...] r., ze stanem w kwocie [...] zł;
3. zestawienie należności na dzień [...] r. wynoszących [...] zł i zobowiązań na dzień [...] r. w kwocie [...] zł;
4. wyciąg z rachunku bankowego za okres od [...] r. do [...] r. z saldem końcowym w kwocie ujemnej [...] zł;
5. kopię zeznania rocznego CIT-8 za [...] r., w którym zadeklarowano przychody w wysokości [...] zł, koszty uzyskania przychodów w kwocie [...] zł, stratę w kwocie [...] zł;
6. kopię zeznania rocznego CIT-8 za [...] r., w którym zadeklarowano przychody w wysokości [...] zł, koszty uzyskania przychodów w kwocie [...] zł, dochód w kwocie [...] zł.
Przedłożono także zestawienia obrotów i sald m.in. na koncie kasa, rachunku bankowym za okres od [...] r. do [...] r., kopie deklaracji VAT-7 za [...], [...] r., [...] r. oraz rejestry sprzedaży i zakupu za te okresy, bilans i rachunek zysków i strat za okres od [...] r. do [...] r. oraz od [...] r. do [...] r.
Rozpoznając wniosek należało zważyć, co następuje.
Stosownie do art. 246 § 2 pkt 2 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo
o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r. poz. 270, ze zm.), dalej zwana "P.p.s.a.", osobie prawnej, a także innej jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej, prawo pomocy może być przyznane w zakresie częściowym - gdy wykaże, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania.
Jak wskazuje się w piśmiennictwie i orzecznictwie, osoba prawna zobowiązana jest wykazać, że nie ma adekwatnych środków na poniesienie kosztów postępowania, ale także, że nie ma ich, mimo iż podjęła wszelkie niezbędne środki, aby zdobyć fundusze na pokrycie tych wydatków (J.P. Tarno: Prawo o postępowaniu przez sądami administracyjnymi. Wyd. 2, Warszawa 2006, s. 504, za postanowieniem NSA z 28 września 2011 r. sygn. akt I FZ 267/11).
Strona występująca na drogę postępowania sądowego winna mieć świadomość obowiązku ponoszenia kosztów tego postępowania i wnosząc
o zwolnienie od tego obowiązku uprawdopodobnić w sposób wiarygodny i rzetelny, że zachodzą przesłanki do uwzględnienia wniosku. Jedynym kryterium oceny wniosku o przyznanie prawa pomocy jest bowiem kryterium finansowe (por. postanowienie NSA z 27 września 2011 r. sygn. akt II GZ 434/11 oraz z 19 stycznia 2010 r., sygn. akt I GZ 1/10, opubl. orzeczenia.nsa.gov.pl).
Podnieść też należy, że opłaty sądowe, do których zalicza się także wpis, stanowią rodzaj danin publicznych. Zwolnienia od ponoszenia tego rodzaju danin stanowi odstępstwo od konstytucyjnego obowiązku ich powszechnego i równego ponoszenia, wynikającego z art. 84 Konstytucji RP. Dlatego też mogą być stosowane w sytuacjach wyjątkowych, gdy istnieją uzasadnione powody do przerzucenia ciężaru dotyczącego danej osoby na współobywateli (por.: M. Niezgódka – Medek [w:] B. Dauter, B. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka – Medek: Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Zakamycze 2005, s. 594).
Zdaniem referendarza, strona skarżąca nie wykazała, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania.
Zasadność wniosku referendarz sądowy/Sąd rozpatruje w dwóch aspektach –
z uwzględnieniem z jednej strony wysokości obciążeń, jakie strona musi ponieść
w postępowaniu, z drugiej strony wysokości środków, którymi ona dysponuje lub powinna dysponować.
Na wstępie wskazać należy, że na skarżącej Spółce ciąży aktualnie obowiązek uiszczenia wpisów od skarg w zainicjowanych [...] postępowaniach przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Szczecinie, tj. w sprawach o sygn. [...], w łącznej kwocie [...] zł.
Oceniając przedłożone dokumenty i oświadczenia, należy stwierdzić, że wartość środków jakimi Spółka dysponowała w ostatnim okresie, w porównaniu z wysokością należnych opłat sądowych, czyni zgłoszony przez nią wniosek nieusprawiedliwionym.
Spółka, wbrew temu co twierdzi, uzyskuje przychody, które w [...] r. wyniosły [...] zł, i przychody te wzrosły w porównaniu do roku poprzedniego, bowiem w [...] r. wykazywała [...] zł. Wprawdzie jak wynika z dokumentów deklaruje straty podatkowe (za lata [...] r. oraz za [...] r.) albo niewielkie dochody (za [...] r. [...] zł), ale jest to wynikiem bilansowym nadwyżki kosztów uzyskania przychodów nad przychodami, co nie ma bezpośredniego przełożenia na to, czy podatnik posiada środki pieniężne. Stanowisko powyższe jest ugruntowane w orzecznictwie administracyjnym dotyczącym prawa pomocy. Jak wynika z dokumentacji (deklaracje VAT-7, zestawienia obrotów i sald, rejestry VAT) Spółka wykazuje obroty, przyjmuje należności i reguluje zobowiązania. W kasie przedsiębiorstwa na dzień [...] r. znajdowały się środki pieniężne w kwocie [...] zł. Wprawdzie zobowiązania Spółki (głównie z tytułu podatków od nieruchomości, ale też np. pożyczka) przewyższają jej należności, jednak okoliczność ta również nie może przesądzać o braku zdolności do poniesienia kosztów sądowych. W tym miejscu należy ponownie odwołać się do ugruntowanego w orzecznictwie stanowiska, że nie znajduje żadnego uzasadnienia traktowanie innych zobowiązań (prywatnoprawnych jak i publicznoprawnych) z pierwszeństwem przed powinnością poniesienia kosztów sądowych. Należy podkreślić, iż wpis sądowy jest wydatkiem (zobowiązaniem), który wiąże się z bieżącą działalnością strony i jako taki wpływa na wysokość strat finansowych ogółem, zatem winien być traktowany na równi z innymi wydatkami, które powinny zostać pokryte z bieżących dochodów. Ponadto należy zauważyć, iż Spółka powinna w procedurze planowania wydatków uwzględnić również potrzebę gromadzenia środków na prowadzenie ewentualnych postępowań sądowych i liczyć się z koniecznością ponoszenia kosztów na ten cel.
Zgodnie z kolejnym utrwalonym poglądem orzecznictwa, skoro dostępność do sądu wymaga z natury rzeczy posiadania środków finansowych, to posiadanie tych środków staje się istotnym składnikiem działalności gospodarczej, zaś podmiot prowadzący działalność gospodarczą, przewidując realizację swoich praw przed sądem, powinien uwzględnić także konieczność posiadania środków na prowadzenie procesu sądowego. Planowanie wydatków bez uwzględnienia zasady, o której wspomniano wyżej, jest naruszeniem równoważności w traktowaniu swoich powinności finansowych, zaś strona, która realizuje swoje zobowiązania w taki sposób, że wyzbywa się zdolności do zapłaty kosztów sądowych – preferencyjnie traktując inne zobowiązania – nie może prawnie skutecznie podnieść ewentualnego zarzutu, iż odmowa zwolnienia jej od kosztów sądowych jest ograniczeniem dostępności do realizacji jej praw przed sądami. (v. postanowienie s. apel. z 9 lipca 1992 r., sygn. I ACz 393/92, publ. Wokanda 93, 2/32).
Istotne w sprawie jest, że Spółka, pomimo trudności finansowych, nadal prowadzi działalność gospodarczą, nie wykazała, aby zachwianiu uległa jej płynność finansowa, ani też, że składała wnioski o ogłoszenie upadłości, czy likwidacji.
Z przedłożonych dokumentów wynika, że skarżąca obraca środkami pieniężnymi. Ponadto Spółka pomimo tego, że nie posiada własnych aktywów trwałych, kontynuuje działalność gospodarczą, funkcjonując w oparciu o majątek gminy.
Końcowo ponownie wymaga podkreślenia, że udzielenie stronie prawa pomocy jest formą jej dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno się sprowadzać do wypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście niemożliwe. Przyjęcie przez stronę skarżącą innego priorytetu w wydatkach nie może stanowić podstawy do uznania, że Skarb Państwa winien kredytować wydatki związane
z prowadzeniem przez stronę skarżącą procesów sądowych, tym bardziej wówczas, gdy posiada ona środki pieniężne, które wystarczają na poniesienie kosztów sądowych wynoszących w tej sprawie [...] zł.
Mając powyższe na uwadze, uznając, że Spółka nie wykazała, że nie ma dostatecznych środków na poniesienie pełnych kosztów postępowania, na podstawie
art. 246 § 2 pkt 2 P.p.s.a., należało orzec jak w sentencji.
