I OZ 518/14

Uzasadnienie

G. P., w dniu 9 października 2013 r., złożył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym poprzez ustanowienie adwokata wskazując, że prowadzi jednoosobowe gospodarstwo domowe, a na jego majątek składa się piętro w starej kamienicy o powierzchni ok. [...] m2, przy czym czynsz za wynajem lokali mieszkalnych zajął komornik w związku z zadłużeniem alimentacyjnym wynoszącym ok. [...] zł. Skarżący wskazywał, że nie posiada innych nieruchomości, oszczędności ani przedmiotów wartościowych. Na dochód skarżącego składa się jedynie zasiłek stały w kwocie [...] zł. W uzasadnieniu wniosku skarżący także podnosił, iż ma [...] lat i ma przyznany umiarkowany stopień niepełnosprawności na stałe. Skarżący leczy się u kilku specjalistów a na leki wydaje ok. [...] zł. Skarżący podał również, iż mieszka w hotelu robotniczym, a miesięczna opłata za pokój wynosi ok. [...] zł.

Zarządzeniem Przewodniczącego z dnia 12 grudnia 2013 r. G. P. został wezwany – na podstawie art. 255 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j., Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.) dalej "P.p.s.a." – do uzupełnienia ww. wniosku poprzez przesłanie kopii decyzji o przyznaniu zasiłku stałego, dokumentów dotyczących zobowiązań alimentacyjnych oraz dowodów wpłaty za mieszkanie w hotelu robotniczym jak również o przedłożenie innych posiadanych dokumentów oraz wskazanie dodatkowych okoliczności dotyczących sytuacji majątkowej i uzasadniających przyznanie wnioskodawcy prawa pomocy w terminie 7 dni od doręczenia ww. wezwania.

Wnioskodawca w odpowiedzi na ww. wezwanie przedłożył kopie decyzji o przyznaniu zasiłku stałego, dokumentów dotyczących zobowiązań alimentacyjnych oraz dowodów wpłaty za mieszkanie w hotelu robotniczym.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie postanowieniem z dnia 28 marca 2014 r. oddalił przedmiotowy wniosek.

W uzasadnieniu ww. postanowienia - powołując się na art. 246 § 1 pkt 2 i art. 260 P.p.s.a. – Sąd Wojewódzki stwierdził, że podane przez skarżącego we wniosku o przyznanie prawa pomocy informacje nie były wiarygodne. Skarżący wskazał bowiem, iż jego jedynym dochodem jest zasiłek stały w kwocie [...] zł, zaś na jego wydatki składają się: opłata za hotel (ok. [...] zł) i wydatki na leki (ok. [...] zł). Z zestawienia tych kwot wynikało zatem, że wydatki skarżącego przekraczają jego dochody. Podkreślono również, że skarżący nie podał, jaką kwotę przeznacza na zakup odzieży oraz żywności, a jak sam wskazuje w skardze jest cukrzykiem i musi stosować odpowiednią dietę. Sąd zauważył również, że G. P. nie korzysta już z pomocy Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej.

Powyższe okoliczności – zdaniem Sądu Wojewódzkiego – uzasadniały twierdzenie, że ujawnione przez skarżącego dochody nie pokrywają faktycznie ponoszonych przez niego wydatków, a zatem skarżący korzysta z innych źródeł dochodu, których nie chce ujawnić. Wobec nieprzedstawienia przez niego w sposób rzetelny swojej sytuacji finansowej, jego wniosek o przyznanie prawa pomocy nie mógł zostać uwzględniony.

Sąd Wojewódzki podkreślił również, że odmowa ustanowienia skarżącemu pełnomocnika z urzędu nie wpłynie ograniczająco na jego prawo do sądu. Na obecnym bowiem etapie sprawy udział fachowego pełnomocnika nie jest niezbędny.

G. P. w złożonym zażaleniu, zakwestionował prawidłowość rozstrzygnięcia Sądu Wojewódzkiego wskazując, że przedstawił Sądowi wszystkie żądane pisma, zaznaczając iż wykazaniem jego dochodów powinien zająć się Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej. Skarżący wskazywał ponadto, iż oprócz dochodów, które ujawnił, otrzymuje pomoc finansową i materialną z szeregu, wymienionych w zażaleniu, instytucji charytatywnych.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 245 § 1 i § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. z Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.) zwanej dalej: "P.p.s.a." prawo pomocy może być przyznane w zakresie całkowitym lub częściowym. Prawo pomocy w zakresie całkowitym obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. W myśl natomiast § 3 cytowanego artykułu, prawo pomocy w zakresie częściowym obejmuje zwolnienie tylko od opłat sądowych w całości lub w części albo tylko od wydatków albo od opłat sądowych i wydatków lub obejmuje tylko ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego.

Stosownie do art. 246 § 1 pkt 1 i 2 P.p.s.a. przyznanie prawa pomocy osobie fizycznej w zakresie całkowitym następuje, gdy osoba ta wykaże, że nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania, natomiast w zakresie częściowym - gdy wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny.

W świetle powołanego wyżej przepisu należy przyjąć, że to na wnioskodawcy spoczywa obowiązek wykazania okoliczności uzasadniających przyznanie mu prawa pomocy. Jest on zatem zobligowany przedstawić w sposób czytelny swój stan finansowy, prezentując - w niebudzący wątpliwości sposób - źródła swego utrzymania, jak również ponoszone przez siebie wydatki. Podkreślenia przy tym wymaga, że udzielenie stronie prawa pomocy w postępowaniu przed sądem administracyjnym jest formą jej dofinansowania z budżetu państwa i przez to powinno się sprowadzać do przypadków, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu sądowym jest rzeczywiście obiektywnie niemożliwe.

Z uwagi na powyższe Sąd I instancji słusznie uznał oświadczenie G. P., zawarte we wniosku o przyznanie prawa pomocy, za niewiarygodne skoro wskazywało ono, iż wydatki i zobowiązania wnioskodawcy przewyższają jego dochody. Nieprzedstawienie przy tym przez skarżącego rzetelnej sytuacji finansowej uprawniało Sąd do wezwania strony – na podstawie art. 255 P.p.s.a. - do złożenia dodatkowych dowodów dokumentujących jej sytuację majątkową.

Także z treści przedłożonych przez skarżącego dokumentów wynikało, że ponosi on wydatki wyższe, niż deklarowany przez niego dochód, co dodatkowo potwierdzało brak ich rzetelności.

Należy zatem uznać, że skarżący nie dopełnił obowiązku, o którym mowa w art. 246 § 1 pkt 2 P.p.s.a., a tym samym, naraził się na negatywne skutki w postaci odmowy przyznania prawa pomocy. Nie wykazał bowiem w sposób wiarygodny, iż nie dysponuje dostatecznymi środkami na poniesienie kosztów postępowania.

Bez znaczenia dla przedmiotowego rozstrzygnięcia pozostawały, dodatkowo podnoszone przez skarżącego na etapie postępowania zażaleniowego, okoliczności związane z uzyskiwaniem przez niego pomocy materialnej i finansowej z różnych źródeł, skoro nie powołał ich na etapie rozpoznawania jego wniosku o przyznanie prawa pomocy. Rolą Naczelnego Sądu Administracyjnego jest bowiem kontrola prawidłowości rozstrzygnięcia Sądu I instancji, nie zaś powtórne rozpoznanie wniosku w tym przedmiocie.

W tym stanie rzeczy Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 184 w związku z art. 197 § 2 P.p.s.a., orzekł jak w sentencji postanowienia.