II OZ 332/13
Postanowienie
Naczelny Sąd Administracyjny
2013-05-07Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Jerzy Stelmasiak /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Dnia 7 maja 2013 roku Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Jerzy Stelmasiak po rozpoznaniu w dniu 7 maja 2013 roku na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia T.S. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 26 marca 2013 roku sygn. akt IV SA/Po 1249/12 w przedmiocie prawa pomocy w sprawie ze skargi T.S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Lesznie z dnia [...] października 2012 roku nr [...] w przedmiocie warunków zabudowy postanawia: oddalić zażalenie. 4 1
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 26 marca 2013 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu odmówił T.S. (dalej jako "skarżąca") przyznania prawa pomocy w sprawie ze skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Lesznie z dnia [...] października 2012 r. w przedmiocie warunków zabudowy.
W uzasadnieniu Sąd I instancji wskazał, że z informacji zawartych w formularzu wniosku o przyznanie prawa pomocy wynika, że wnioskodawczyni prowadzi samodzielne gospodarstwo domowe, a źródłem jej utrzymania jest emerytura wynosząca 1273,12 zł i dochód z najmu lokalu w kwocie 3396,38 zł. Z informacji zawartych we wniosku wynika, że wnioskodawczyni jest osobą niepełnosprawną (I grupa), w związku z czym ponosi koszty leczenia, rehabilitacji i opieki medycznej w kwocie ok. 1000 – 1200 zł. Skarżąca wyjaśniła również, że jest osobą samotną, nie korzystającą z opieki osób najbliższych, w związku z czym korzysta z pomocy osoby pomagającej jej w codziennych obowiązkach i ponosi koszty z tym związane w kwocie ok. 700 – 800 zł. Skarżąca przedstawiła również zestawienie wydatków, z którego wynika, że koszty utrzymania mieszkania wynoszą około 900 zł, a koszty codziennych zakupów i wydatków na życie wynoszą najmniej 700 zł. Do tego dochodzą wydatki na zakup odzieży i obuwia, które są trudne do określenia. Opisując swój stan majątkowy skarżąca podała, że posiada dom o pow. mieszkalnej 110 m2 i nieczynny warsztat rzemieślniczy o powierzchni 40 m2, który jest obecnie wynajmowany. W uzasadnieniu wniosku skarżąca podała, że podany dochód z najmu jest jej dochodem brutto, a w związku z najmem lokalu ponosi znaczne koszty związane utrzymanie czystości, bieżącą konserwacją i remontami, podatkiem dochodowym od nieruchomości oraz ogrzewaniem, opłatami za wodę i prąd.
Skarżąca przesłała wyciąg z banku za okres od 12 listopada do 30 listopada 2012 r. z saldem końcowym w kwocie 33.202,04 zł. i pierwszą stronę druku PIT 28 za 2012 r., z którego wynika, że z tytułu najmu w 2012 r. osiągnęła przychód w kwocie 53.969,56 zł.
Skarżąca wskazała, że zgromadzone oszczędności są przeznaczone na dokończenie inwestycji - rozbudowę budynku pozostającego w stanie surowym otwartym.
Odmawiając przyznania prawa pomocy Sąd I instancji wskazał, że niewystarczające jest powoływanie się tylko na koszty własnego utrzymania i inne zobowiązania, które strona ponosi. Nawet ponoszenie wysokich kosztów leczenia oraz koniecznego bieżącego utrzymania nie uzasadniania skorzystania z prawa pomocy w sytuacji uzyskiwania na tyle wysokich dochodów, że po uiszczeniu tych kosztów pozostają wolne środki.
W ocenie Sądu I instancji, skarżąca nie może być uznana za osobę, która nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. Wnioskodawczyni nie może być również uznana za osobę, która nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku dla utrzymania siebie. Z formularza wniosku o przyznanie prawa pomocy wynika, że skarżąca uzyskuje stały dochód z emerytury w kwocie 1273,12 zł oraz dochód wynajmu lokalu, który jak wynika z przedłożonego zeznania PIT 28 wyniósł w 2012 r. 53.969,56 zł (4497,46 zł miesięcznie).
Zażalenie na powyższe postanowienie wniosła skarżąca. Ponownie podkreśliła, że dochód z wynajmu nie uwzględnia kosztów, jaki ponosi w związku z utrzymaniem lokalu. Wniosła o rozważenie przyznania jej prawa pomocy w zakresie częściowym bądź całkowitym.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył co następuje:
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
Z treści przepisów art. 243 § 1, art. 244 § 1, art. 245, art. 246 § 1 oraz art. 252 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm. dalej jako "p.p.s.a.") wynika, że osobie fizycznej może być przyznane na jej wniosek prawo pomocy w zakresie całkowitym, jeżeli wykaże, iż nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. Natomiast przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym jest możliwe, gdy strona wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Wykazanie powyższych okoliczności powinno nastąpić poprzez złożenie stosownego oświadczenia obejmującego dokładne dane o stanie rodzinnym i majątkowym. Od Sądu zależy uznanie oświadczenia za wystarczające dla przyznania pomocy prawnej.
Instytucja prawa pomocy ma na celu umożliwienie dochodzenia swoich praw przed sądem osobom o bardzo niskich dochodach lub całkowicie tych dochodów pozbawionych, które z uwagi na swoją sytuację materialną nie są w stanie pokryć kosztów związanych z postępowaniem sądowym. Zasadą jest, że strona powinna partycypować w kosztach postępowania, w szczególności, jeśli posiada stały miesięczny dochód. Prawo pomocy jest zaś instytucją, która stanowi wyjątek od tej zasady. Z tego względu przesłanki zastosowania tej instytucji powinny być interpretowane w sposób ścisły. Udzielenie prawa pomocy jest formą dofinansowania strony postępowania z budżetu państwa i powinno mieć miejsce tylko w sytuacjach, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu jest obiektywnie niemożliwe.
Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że Sąd I instancji, rozpoznając wniosek o przyznanie prawa pomocy, trafnie ocenił sytuację materialną skarżącej. Niewątpliwie skarżąca dysponuje stałym miesięcznym dochodem z emerytury oraz z tytułu umowy najmu lokalu. Wprawdzie strona skarżąca wskazuje, że dochód z tytułu najmu nie obejmuje kosztów utrzymania lokalu, niemniej jednak skarżąca w żaden sposób, ani we wniosku ani też w zażaleniu, nie przedstawiła kosztów jakie wiążą się z lokalem, a więc zarówno Sąd I instancji, jak i Naczelny Sąd Administracyjny nie miał możliwości odnieść się do podnoszonych twierdzeń. Należy także zauważyć, że skarżąca dysponuje znaczną kwotą oszczędności (ponad 30 tysięcy złotych). Tej okoliczności skarżąca nie kwestionuje, wywodząc jedynie, że kwota ta przeznaczona jest na koszty związane z inwestycją. Argument taki nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem oznacza on, że skarżąca daje pierwszeństwo wydatkom nie będącym kosztami "utrzymania koniecznego", co oznaczałoby, że skarżąca w sposób nieuzasadniony przenosi koszty prowadzenia postępowania sądowoadministracyjnego na Skarb Państwa. Jak już natomiast wskazano, prawo pomocy jest wyjątkiem od ogólnej, wyrażonej w art. 199 p.p.s.a., zasady, że strona partycypuje w kosztach postępowania prowadzonego z jej udziałem.
Należy więc podzielić stanowisko Sądu I instancji wyrażone w zaskarżonym postanowieniu. Nie można bowiem uznać, że skarżąca nie dysponuje środkami finansowymi, które pozwoliłyby jej na poniesienie jakichkolwiek czy też pełnych kosztów postępowania. Na podkreślenie zasługuje także, że Sąd I instancji dokonał analizy wniosku skarżącej w sposób rzetelny, rozważając zarówno możliwość przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym jak i częściowym.
Z tych względów Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 184 w związku z art. 197 § 1 i 2 ustawy p.p.s.a., orzekł jak w sentencji postanowienia.
-----------------------
2
3
Nietezowane
Artykuły przypisane do orzeczenia
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.
Skład sądu
Jerzy Stelmasiak /przewodniczący sprawozdawca/Sentencja
Dnia 7 maja 2013 roku Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Jerzy Stelmasiak po rozpoznaniu w dniu 7 maja 2013 roku na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia T.S. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 26 marca 2013 roku sygn. akt IV SA/Po 1249/12 w przedmiocie prawa pomocy w sprawie ze skargi T.S. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Lesznie z dnia [...] października 2012 roku nr [...] w przedmiocie warunków zabudowy postanawia: oddalić zażalenie. 4 1
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 26 marca 2013 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu odmówił T.S. (dalej jako "skarżąca") przyznania prawa pomocy w sprawie ze skargi na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Lesznie z dnia [...] października 2012 r. w przedmiocie warunków zabudowy.
W uzasadnieniu Sąd I instancji wskazał, że z informacji zawartych w formularzu wniosku o przyznanie prawa pomocy wynika, że wnioskodawczyni prowadzi samodzielne gospodarstwo domowe, a źródłem jej utrzymania jest emerytura wynosząca 1273,12 zł i dochód z najmu lokalu w kwocie 3396,38 zł. Z informacji zawartych we wniosku wynika, że wnioskodawczyni jest osobą niepełnosprawną (I grupa), w związku z czym ponosi koszty leczenia, rehabilitacji i opieki medycznej w kwocie ok. 1000 – 1200 zł. Skarżąca wyjaśniła również, że jest osobą samotną, nie korzystającą z opieki osób najbliższych, w związku z czym korzysta z pomocy osoby pomagającej jej w codziennych obowiązkach i ponosi koszty z tym związane w kwocie ok. 700 – 800 zł. Skarżąca przedstawiła również zestawienie wydatków, z którego wynika, że koszty utrzymania mieszkania wynoszą około 900 zł, a koszty codziennych zakupów i wydatków na życie wynoszą najmniej 700 zł. Do tego dochodzą wydatki na zakup odzieży i obuwia, które są trudne do określenia. Opisując swój stan majątkowy skarżąca podała, że posiada dom o pow. mieszkalnej 110 m2 i nieczynny warsztat rzemieślniczy o powierzchni 40 m2, który jest obecnie wynajmowany. W uzasadnieniu wniosku skarżąca podała, że podany dochód z najmu jest jej dochodem brutto, a w związku z najmem lokalu ponosi znaczne koszty związane utrzymanie czystości, bieżącą konserwacją i remontami, podatkiem dochodowym od nieruchomości oraz ogrzewaniem, opłatami za wodę i prąd.
Skarżąca przesłała wyciąg z banku za okres od 12 listopada do 30 listopada 2012 r. z saldem końcowym w kwocie 33.202,04 zł. i pierwszą stronę druku PIT 28 za 2012 r., z którego wynika, że z tytułu najmu w 2012 r. osiągnęła przychód w kwocie 53.969,56 zł.
Skarżąca wskazała, że zgromadzone oszczędności są przeznaczone na dokończenie inwestycji - rozbudowę budynku pozostającego w stanie surowym otwartym.
Odmawiając przyznania prawa pomocy Sąd I instancji wskazał, że niewystarczające jest powoływanie się tylko na koszty własnego utrzymania i inne zobowiązania, które strona ponosi. Nawet ponoszenie wysokich kosztów leczenia oraz koniecznego bieżącego utrzymania nie uzasadniania skorzystania z prawa pomocy w sytuacji uzyskiwania na tyle wysokich dochodów, że po uiszczeniu tych kosztów pozostają wolne środki.
W ocenie Sądu I instancji, skarżąca nie może być uznana za osobę, która nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. Wnioskodawczyni nie może być również uznana za osobę, która nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku dla utrzymania siebie. Z formularza wniosku o przyznanie prawa pomocy wynika, że skarżąca uzyskuje stały dochód z emerytury w kwocie 1273,12 zł oraz dochód wynajmu lokalu, który jak wynika z przedłożonego zeznania PIT 28 wyniósł w 2012 r. 53.969,56 zł (4497,46 zł miesięcznie).
Zażalenie na powyższe postanowienie wniosła skarżąca. Ponownie podkreśliła, że dochód z wynajmu nie uwzględnia kosztów, jaki ponosi w związku z utrzymaniem lokalu. Wniosła o rozważenie przyznania jej prawa pomocy w zakresie częściowym bądź całkowitym.
Naczelny Sąd Administracyjny zważył co następuje:
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.
Z treści przepisów art. 243 § 1, art. 244 § 1, art. 245, art. 246 § 1 oraz art. 252 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 roku - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm. dalej jako "p.p.s.a.") wynika, że osobie fizycznej może być przyznane na jej wniosek prawo pomocy w zakresie całkowitym, jeżeli wykaże, iż nie jest w stanie ponieść jakichkolwiek kosztów postępowania. Natomiast przyznanie prawa pomocy w zakresie częściowym jest możliwe, gdy strona wykaże, że nie jest w stanie ponieść pełnych kosztów postępowania, bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Wykazanie powyższych okoliczności powinno nastąpić poprzez złożenie stosownego oświadczenia obejmującego dokładne dane o stanie rodzinnym i majątkowym. Od Sądu zależy uznanie oświadczenia za wystarczające dla przyznania pomocy prawnej.
Instytucja prawa pomocy ma na celu umożliwienie dochodzenia swoich praw przed sądem osobom o bardzo niskich dochodach lub całkowicie tych dochodów pozbawionych, które z uwagi na swoją sytuację materialną nie są w stanie pokryć kosztów związanych z postępowaniem sądowym. Zasadą jest, że strona powinna partycypować w kosztach postępowania, w szczególności, jeśli posiada stały miesięczny dochód. Prawo pomocy jest zaś instytucją, która stanowi wyjątek od tej zasady. Z tego względu przesłanki zastosowania tej instytucji powinny być interpretowane w sposób ścisły. Udzielenie prawa pomocy jest formą dofinansowania strony postępowania z budżetu państwa i powinno mieć miejsce tylko w sytuacjach, w których zdobycie przez stronę środków na sfinansowanie udziału w postępowaniu jest obiektywnie niemożliwe.
Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że Sąd I instancji, rozpoznając wniosek o przyznanie prawa pomocy, trafnie ocenił sytuację materialną skarżącej. Niewątpliwie skarżąca dysponuje stałym miesięcznym dochodem z emerytury oraz z tytułu umowy najmu lokalu. Wprawdzie strona skarżąca wskazuje, że dochód z tytułu najmu nie obejmuje kosztów utrzymania lokalu, niemniej jednak skarżąca w żaden sposób, ani we wniosku ani też w zażaleniu, nie przedstawiła kosztów jakie wiążą się z lokalem, a więc zarówno Sąd I instancji, jak i Naczelny Sąd Administracyjny nie miał możliwości odnieść się do podnoszonych twierdzeń. Należy także zauważyć, że skarżąca dysponuje znaczną kwotą oszczędności (ponad 30 tysięcy złotych). Tej okoliczności skarżąca nie kwestionuje, wywodząc jedynie, że kwota ta przeznaczona jest na koszty związane z inwestycją. Argument taki nie zasługuje na uwzględnienie, bowiem oznacza on, że skarżąca daje pierwszeństwo wydatkom nie będącym kosztami "utrzymania koniecznego", co oznaczałoby, że skarżąca w sposób nieuzasadniony przenosi koszty prowadzenia postępowania sądowoadministracyjnego na Skarb Państwa. Jak już natomiast wskazano, prawo pomocy jest wyjątkiem od ogólnej, wyrażonej w art. 199 p.p.s.a., zasady, że strona partycypuje w kosztach postępowania prowadzonego z jej udziałem.
Należy więc podzielić stanowisko Sądu I instancji wyrażone w zaskarżonym postanowieniu. Nie można bowiem uznać, że skarżąca nie dysponuje środkami finansowymi, które pozwoliłyby jej na poniesienie jakichkolwiek czy też pełnych kosztów postępowania. Na podkreślenie zasługuje także, że Sąd I instancji dokonał analizy wniosku skarżącej w sposób rzetelny, rozważając zarówno możliwość przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym jak i częściowym.
Z tych względów Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 184 w związku z art. 197 § 1 i 2 ustawy p.p.s.a., orzekł jak w sentencji postanowienia.
-----------------------
2
3
