VI SAB/Wa 134/13

Uzasadnienie

Pismem z dnia 18 marca 2013 r. S.D. (dalej także: "skarżący") wniósł bezpośrednio do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na przewlekłość w udzieleniu przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny (dalej także: "UFG") informacji w sprawie nr [...], dotyczącej prowadzonego postępowania egzekucyjnego. W uzasadnieniu skarżący wskazał, że wnioskiem z dnia [...] lutego 2013 r. wystąpił do Funduszu o udzielenie informacji, czy jego sprawa została skierowana do egzekucji administracyjnej, lecz nie uzyskał stosownej odpowiedzi ze strony UFG. W konsekwencji skarżący wniósł o zobowiązanie Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego do udzielenia informacji i odpowiedzi na wniosek z dnia [...] lutego 2013 r. oraz o zasądzenie na rzecz skarżącego kwoty 500 złotych tytułem zadośćuczynienia za złamanie prawa.

Zarządzeniem z dnia 22 marca 2013 r., sygn. akt VI KO 86/13, WSA w Warszawie przesłał niniejszą skargę do UFG z informacją o treści art. 54 § 1 p.p.s.a.

W dniu 23 kwietnia 2013 r. UFG nadesłał do WSA w Warszawie skargę wraz z odpowiedzią na skargę, w której wniósł o odrzucenie skargi.

W odpowiedzi na skargę Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny wskazał na wstępie, że udzielił skarżącemu odpowiedzi na wniosek z dnia [...] lutego 2013 r. oraz wyjaśnił, że skierował tytuł wykonawczy do Urzędu Skarbowego w A. do dalszego prowadzenia postępowania egzekucyjnego w sprawie opłaty za brak zawarcia obowiązkowego ubezpieczenia OC w związku z wprowadzeniem od ruchu niezarejestrowanego pojazdu marki [...] [...] w dniu [...] listopada 2010 r. W odpowiedzi na skargę UFG wniósł o odrzucenie skargi, jako niedopuszczalnej, podnosząc, że niniejsza sprawa nie należy do właściwości sądów administracyjnych. W uzasadnieniu UFG wskazał ponadto, że pismo informujące z dnia [...] kwietnia 2013 r. stanowiące odpowiedź UFG na wniosek skarżącego z dnia [...] kwietnia 2013 r. nie jest decyzją, ani innym - wymienionym w art. 3 § 2 p.p.s.a. - aktem administracyjnym, od którego stronie służy prawo do wniesienia skargi do WSA w Warszawie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

W myśl art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2002 r. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Innymi słowy, sąd administracyjny bada akty lub czynności z zakresu administracji publicznej pod kątem ich zgodności z prawem materialnym i przepisami procesowymi.

Ponadto, co wymaga podkreślenia, Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (vide: art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm. - dalej: "p.p.s.a.").

Zgodnie z art. 58 § 1 pkt 1 p.p.s.a., sąd odrzuca skargę, jeżeli sprawa nie należy do właściwości sądu administracyjnego.

W niniejszej sprawie rozważenia wymagało, czy w związku z treścią przepisu art. 3 § 2 p.p.s.a., bezczynność w zakresie udzielenia odpowiedzi na wniosek skarżącego przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny podlega zaskarżeniu do sądu administracyjnego.

Należy zauważyć, iż sądy administracyjne działają wyłącznie w granicach określonej w art. 3, art. 4, oraz art. 5 p.p.s.a. właściwości rzeczowej, co oznacza, iż kognicja tych sądów obejmuje tylko orzekanie w sprawach, które w/w przepisami zostały objęte.

Zgodnie z art. 3 § 2 p.p.s.a., sądy wykonując kontrolę działalności administracji publicznej orzekają w sprawach skarg na:

1) decyzje administracyjne;

2) postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo kończące postępowanie, a także na postanowienia rozstrzygające sprawę co do istoty;

3) postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie;

4) inne niż określone w pkt 1-3 akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa;

4a) pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane w indywidualnych sprawach;

5) akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej;

6) akty organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, inne niż określone w pkt 5, podejmowane w sprawach z zakresu administracji publicznej;

7) akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego;

8) bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania w przypadkach określonych w pkt 1-4a.

Sądy administracyjne rozstrzygają również spory o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego i między samorządowymi kolegiami odwoławczymi oraz spory kompetencyjne miedzy organami tych jednostek, a organami administracji rządowej (art. 4 p.p.s.a.). Natomiast nie są właściwe w sprawach określonych w art. 5 p.p.s.a.

W myśl art. 3 § 1 p.p.s.a - sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej i stosują środki określone w ustawie.

Pod pojęciem sprawy sądowoadministracyjnej mieści się kontrola działalności administracji publicznej, w zakresie wyznaczonym enumeratywnie w przepisie art. 3 p.p.s.a. oraz inne kwestie rozpoznawane w postępowaniu prowadzonym na podstawie przepisów tej ustawy. Oznacza to, że sąd administracyjny nie jest właściwy do rozpoznania spraw, które nie zostały wymienione w cytowanych przepisach. W szczególności nie jest właściwy do rozpoznania spraw wynikających z roszczeń o charakterze cywilnym.

Przez działalność administracji publicznej rozumie się realizację przez organy administracji publicznej zwierzchniej władzy (imperium) przysługującej państwu. Organem państwowym jest wyodrębniona organizacyjnie część aparatu państwowego powołana do wykonywania określonych przez prawo zadań państwa przy zastosowaniu środków (form) wynikających z przysługujących państwu zwierzchniej władzy (imperium) (por. m. In. T. Woś, /w:/ T. Woś (red), Postępowanie sądowoadministracyjne, s. 46 i J. Zimmermann, Prawo administracyjne, Kraków 2006, s. 98-103).

W świetle art. 96. ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. Nr 124, poz. 1152 ze zm.) - Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny jest instytucją wykonującą zadania określone w ustawie. Natomiast ust. 2 cyt. ustawy stanowi, iż UFG jest właściwy w zakresie egzekucji administracyjnej należności pieniężnych w związku z kontrolą spełnienia obowiązku zawierania umów obowiązkowych ubezpieczeń odpowiedzialności cywilnej, o których mowa w art. 4 pkt 1 i 2. Zgodnie z ust. 3 tej ustawy Fundusz ma osobowość prawną. Nadzór nad działalnością Funduszu sprawuje minister właściwy do spraw instytucji finansowych w oparciu o kryterium legalności i zgodności ze statutem.

Natomiast art. 98 ust. 1 pkt 3 lit. a) cyt. ustawy stanowi, że do zadań UFG należy zaspokajanie roszczeń z tytułu ubezpieczeń obowiązkowych, o których mowa w art. 4 pkt 1 i 2, w granicach określonych na podstawie przepisów rozdziałów 2 i 3, za szkody powstałe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na osobie, w mieniu, w mieniu i na osobie, gdy posiadacz zidentyfikowanego pojazdu mechanicznego, którego ruchem szkodę tę wyrządzono, nie był ubezpieczony obowiązkowym ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych,

W doktrynie wskazuje się, że w konstrukcji UFG można doszukać się zarówno cech publiczno-, jak i prywatnoprawnych. Nadzór nad jego działalnością sprawuje minister właściwy do spraw instytucji finansowych - co do legalności i zgodności ze statutem sposobu wykonywania zadań. O publicznoprawnym charakterze Funduszu świadczą również jego kompetencje w zakresie egzekucji administracyjnej należności pieniężnych w związku z kontrolą spełnienia obowiązku zawierania umów obowiązkowych ubezpieczeń. Fundusz wystawia tytuł wykonawczy w trybie egzekucji administracyjnej w zakresie egzekucji karnej opłaty pieniężnej w stosunku do podmiotów naruszających obowiązek zawarcia umowy ubezpieczenia OC komunikacyjnego i OC rolników. Nie wydaje jednak decyzji administracyjnych w sprawie nałożenia powyższej opłaty, ale decyduje o ewentualnym umorzeniu opłaty lub udzieleniu ulgi w jej spłacie (por. art. 94 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych). UFG nie jest więc organem administracji publicznej, lecz jedynie instytucją quasi-ubezpieczeniową, wypłacającą świadczenia ubezpieczeniowe, a nieposiadającą statusu zakładu ubezpieczeń.

Analizując dopuszczalność przedmiotowej skargi stwierdzić należy, że stosownie do treści art. 19 oraz art. 20 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych sprawy z zakresu roszczeń wynikających z umów ubezpieczeń obowiązkowych lub obejmujących roszczenia z tytułu tych ubezpieczeń należą do właściwości sądów powszechnych.

Ponadto Sąd zauważa, że pismo UFG z dnia [...] kwietnia 2013 r. r. stanowiące odpowiedź UFG na pismo skarżącego nie jest decyzją administracyjną, ani innym wymienionym w art. 3 § 2 p.p.s.a. aktem administracyjnym, od którego służy stronie prawo do wniesienia skargi do sądu administracyjnego na podstawie przepisu art. 52 § 1 p.p.s.a.

Zdaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, po stronie Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego nie istniał obowiązek prawny wszczęcia postępowania administracyjnego i wydania aktu, o których mowa w art. 3

§ 2 pkt 1 - 4a p.p.s.a.

Zgodnie z przepisem art. 58 § 1 pkt 1 p.p.s.a., Sąd odrzuca skargę, jeżeli sprawa nie należy do właściwości sądu administracyjnego.

Mając powyższe na względzie, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie - działając na podstawie przepisów art. 58 § 1 pkt 1 i § 3 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - orzekł, jak w sentencji postanowienia