II SA/Wr 520/12

Uzasadnienie

D. W. złożyła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu skargę na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w L. z dnia [...] r. Nr [...] w przedmiocie odmowy stwierdzenia nieważności postanowienia w sprawie uzgodnienia w zakresie ochrony gatunków rolnych zamierzenia inwestycyjnego polegającego na budowie zbiornika na nieczystości płynne o charakterze socjalno-bytowym.

Pismem z dnia 23 kwietnia 2013 r. skarżąca D. W. i uczestnik postepowania M. W. złożyli wniosek o wyłączenie od orzekania wszystkich sędziów Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu.

Precyzując zakres podmiotowy złożonego wniosku oraz uprawdopodobniając przyczyny wyłączenia wnioskodawcy w piśmie z dnia 22 maja 2013 r. zarzucili sędziom: Halinie Kremis, Annie Moskale, Oldze Białek, Annie Siedleckiej, Alicji Palus, Józefowi Kremisowi, Jerzemu Strzebińczykowi, Zygmuntowi Wiśniewskiemu, Andrzejowi Wawrzyniakowi, Mieczysławowi Górkiewiczowi wykorzystywanie stanowisk służbowych, ochronę "bezprawia i układów t. w. mafii powiązanej z A[...] we W.", legalizowanie bezprawia kosztem skarżących, pozbawienie ich prawa do dokumentów, prawa do rzetelnego procesu, prawa do obrony, niszczenie i przerabianie dokumentów, jak też stronnicze, wadliwe i niesprawiedliwe rozstrzyganie ich spraw.

Ponadto wnioskodawcy sędziom w osobach: Ryszard Pęk, Alojzy Wyszkowski, Lidia Serwiniowska, Henryka Łysikowska, Katarzyna Radom, Halina Betta, Lidia Błystak, Katarzyna Borońska, Anetta Chołuj, Dagmara Dominiak, Ludmiła Jajkiewicz, Ewa Kamieniecka, Zbigniew Łoboda, Jadwiga Danuta Mróz, Marek Olejnik, Marta Semiczek, Maria Tkacz-Rutkowska, Tomasz Świetlikowski zarzucili stronniczość, a sędziom: Mirosławie Rozbickiej – Ostrowskiej, Jolancie Sikorskiej, Tadeuszowi Kuczyńskiemu oraz Wandzie Wiatkowskiej – Ilków również niesprawiedliwość.

W niniejszym piśmie wnioskodawcy nadmienili także, iż sędziowie tutejszego Sądu nie chcieli złożyć oświadczeń "jakie nieruchomości, gdzie, za ile o jakiej powierzchni i w jakim trybie kupowali" od A[...] we W. i jej spółki – T[...]. D. i M. W. zarzucili również, że Sąd sprzyjał rodzinie Z. we wszystkich sprawach, w których była ona stroną, a wnioskodawców bezprawnie karał grzywną za składane wnioski dowodowe.

Sędziowie w osobach: Ryszard Pęk, Alojzy Wyszkowski, Lidia Serwiniowska, Henryka Łysikowska, Katarzyna Radom, Halina Betta, Lidia Błystak, Katarzyna Borońska, Anetta Chołuj, Dagmara Dominiak, Ludmiła Jajkiewicz, Ewa Kamieniecka, Zbigniew Łoboda, Jadwiga Danuta Mróz, Marek Olejnik, Marta Semiczek, Maria Tkacz-Rutkowska, Tomasz Świetlikowski, Mirosława Rozbicka – Ostrowska, Jolanta Sikorska, Tadeusz Kuczyńsk, Wanda Wiatkowska – Ilków, Halina Kremis, Anna Moskała, Olga Białek, Anna Siedlecka, Alicja Palus, Józef Kremis, Jerzy Strzebińczyk, Zygmunt Wiśniewski, Andrzej Wawrzyniak, Mieczysław Górkiewiczow złożyli oświadczenia, że w niniejszej sprawie nie zachodzą okoliczności wymienione w art. 18 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi ani inne tego rodzaju, które mogłyby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do ich bezstronności.

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu zważył, co następuje:

Stosownie do postanowień art. 18 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), zwanej dalej p.p.s.a. Sędzia jest wyłączony z mocy samej ustawy w sprawach:

1) w których jest stroną lub pozostaje z jedną z nich w takim stosunku prawnym, że wynik sprawy oddziałuje na jego prawa lub obowiązki;

2) swojego małżonka, krewnych lub powinowatych w linii prostej, krewnych bocznych do czwartego stopnia i powinowatych bocznych do drugiego stopnia;

3) osób związanych z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli;

4) w których był lub jest jeszcze pełnomocnikiem jednej ze stron;

5) w których świadczył usługi prawne na rzecz jednej ze stron lub jakiekolwiek inne usługi związane ze sprawą;

6) w których brał udział w wydaniu zaskarżonego orzeczenia, jak też w sprawach o ważność aktu prawnego z jego udziałem sporządzonego lub przez niego rozpoznanego oraz w sprawach, w których występował jako prokurator;

6a) dotyczących skargi na decyzję albo postanowienie, jeżeli w prowadzonym wcześniej postępowaniu w sprawie brał udział w wydaniu wyroku lub postanowienia kończącego postępowanie w sprawie;

7) w których brał udział w rozstrzyganiu sprawy w organach administracji publicznej.

Powody wyłączenia trwają także po ustaniu uzasadniającego je małżeństwa, przysposobienia, opieki lub kurateli (art. 18 § 2 p.p.s.a.). Sędzia natomiast, który brał udział w wydaniu orzeczenia objętego skargą o wznowienie postępowania, nie może orzekać co do tej skargi (art. 18 § 3 p.p.s.a.).

Zgodnie z przepisem z art. 19 powyższej ustawy niezależnie od przyczyn wymienionych w art. 18, sąd wyłącza sędziego na jego żądanie lub na wniosek strony, jeżeli istnieje okoliczność tego rodzaju, że mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności w danej sprawie. Wniosek o wyłączenie sędziego strona zgłasza na piśmie lub ustnie do protokołu posiedzenia w sądzie, w którym sprawa się toczy, uprawdopodabniając przyczyny wyłączenia (art. 20 § 1 p.p.s.a).

Po myśli natomiast art. 21 p.p.s.a. Sędzia powinien zawiadomić sąd o zachodzącej podstawie swojego wyłączenia i wstrzymać się od udziału w sprawie. O wyłączeniu sędziego rozstrzyga sąd administracyjny, w którym sprawa się toczy. Postanowienie wydaje sąd w składzie trzech sędziów, na posiedzeniu niejawnym, po złożeniu wyjaśnienia przez sędziego, którego wniosek dotyczy.

W judykaturze powszechne jest stanowisko, że instytucja wyłączenia sędziego zarówno z mocy prawa, jak i na wniosek strony stanowi gwarancję, która ma zapewnić rozpoznanie sprawy przez sąd w takim składzie orzekającym, którego sędziowie nie pozostają w relacjach osobistych ze stronami oraz nie mieli określonych wcześniej związków z rozpoznawaną sprawą. Ratio legis przepisów o wyłączeniu sędziego, we wszystkich procedurach sądowych sprowadza się więc do eliminowania przyczyn, które mogą skutkować wątpliwościami, co do bezstronności i obiektywizmu sędziego w rozpoznaniu określonej sprawy (por. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 11 stycznia 2012 r., sygn. akt I OZ 1101/11, postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 13 stycznia 2012 r., sygn. akt I OZ 1/12, postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 1 września 2011 r., I OZ 617/11, postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 13 listopada 2009 r., sygn. akt I OZ 1048/09). W piśmiennictwie wskazuje się, że "przesłanką wyłączenia sędziego mogą być wszelkie obiektywne okoliczności, dające podstawę do podniesienia uzasadnionych zastrzeżeń co do bezstronności sędziego przy rozstrzyganiu danej sprawy. Wyłączeniu na podstawie art. 19 p.p.s.a. podlegać może sędzia, który z określonej przyczyny mógłby być zainteresowany wynikiem sprawy lub uprzedzony do strony" (B. Dauter, B. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, LEX, 2011, wyd. IV.).

Mając zatem na względzie okoliczności stanu faktycznego niniejszej sprawy i przywołane powyżej regulacje normatywne Sąd uznał, że złożony przez skarżącą D. W. i uczestnika postępowania M. W. wniosek o wyłączenie od orzekania sędziego NSA Anny Moskały, sędziego NSA Andrzeja Wawrzyniaka, sędziego NSA Ryszarda Pęka, sędziego WSA Jerzego Strzebińczyka, sędziego WSA Alicji Palus, sędziego NSA Jolanty Sikorskiej, sędziego WSA Mieczysława Górkiewicza, sędziego NSA Jadwigi Danuty Mróz, sędziego NSA Zygmunta Wiśniewskiego, sędziego WSA Anny Siedleckiej, sędziego NSA Haliny Kremis, sędziego WSA Lidii Serwiniowskiej, sędziego NSA Tadeusza Kuczyńskiego, sędziego WSA Ewy Kamienieckiej, sędziego WSA Alojzego Wyszkowskiego, sędziego NSA Mirosławy Rozbickiej-Ostrowskiej, sędziego WSA Tomasza Świetlikowskiego, sędziego WSA Dagmary Dominik-Ogińskiej, sędziego NSA Lidii Błystak, sędziego NSA Henryki Łysikowskiej, sędziego WSA Wandy Wiatkowskiej-Ilków, sędziego WSA Katarzyny Radom, sędziego WSA Katarzyny Borońskiej, sędziego WSA Anetty Chołuj, sędziego WSA Zbigniewa Łobody, sędziego NSA Józefa Kremisa, sędziego WSA Marka Olejnika, sędziego WSA Marii Tkacz-Rutkowskiej, sędziego WSA Marty Semiczek, sędziego NSA Haliny Betty, sędziego WSA Olgi Białek nie zasługuje na uwzględnienie. Wnioskodawcy nie podali bowiem żadnych okoliczności faktycznych uzasadniających wyłączenie wskazanych sędziów od rozpoznawania niniejszej sprawy. Przywołane okoliczności co do stronniczości, wykorzystywania stanowiska jak też legalizowania bezprawia kosztem skarżących wynikają wyłącznie z subiektywnego przeświadczenia strony o istnieniu takich okoliczności. Nie zostały jednak uprawdopodobnione przez wnioskodawców i tym samym nie mogą stanowić wystarczającej przesłanki do zastosowania art. 19 p.p.s.a. Nie można bowiem kwestionować obiektywizmu sędziego, bez przywołania faktycznych podstaw, które w sposób uzasadniający wskazywałyby na utratę zaufania co do bezstronności sędziego. Przywołane przez wnioskodawców podstawy wyłączenia nie stanowią również okoliczności obligujących Sąd do ich wyłączenia z mocy prawa. Ponadto należy zauważyć, że także w złożonych wyjaśnieniach, wskazani Sędziowie oświadczyli, że nie zachodzą żadne okoliczności określone w art. 18 i art. 19 p.p.s.a., dające podstawę do ich wyłączenia od rozpoznawania niniejszej sprawy.

W ocenie Sądu uwzględnienia niniejszego wniosku nie uzasadnia również subiektywne przeświadczenie strony co do tego, że sędzia prowadzi postępowanie z naruszeniem prawa procesowego i w sposób uchybiający prawu jednostki do rzetelnego procesu. Samo bowiem zawiedzenie strony z rozstrzygnięcia sprawy czy sposobu procedowania nie stanowi podstawy do wyłączenia sędziego, gdyż rozpoznając niniejszy wniosek Sąd nie bada prawidłowości podejmowanych przez skład orzekający czynności procesowych (por. postanowienie WSA we Wrocławiu z dnia 14 czerwca 2012 r., sygn. akt IV SAB/Wr 33/12, CBOSA; postanowienie WSA we Wrocławiu z dnia 1 grudnia 2009 r., sygn. akt IV SA/Wr 315/09, CBOSA; postanowienie WSA w Olsztynie (16.10 2009), sygn. akt II SO/Ol 13/09, CBOSA). Okoliczność ta może jednakże stanowić zarzut podnoszony w środkach odwoławczych od orzeczeń sądu pierwszej instancji.

Wobec zatem braku oczywistych faktycznych i prawnych przesłanek wyłączenia sędziego, należało na podstawie art. 22 § 1 i 2 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – orzec jak w punkcie I sentencji postanowienia. Orzeczenie w punkcie II sentencji wynikał zaś z faktu, że sędzia NSA Ludmiła Jajkiewicz nie orzeka już w tutejszym sądzie. W związku z tym, postępowanie z wniosku o wyłączenie w/w sędziego należało na podstawie art. 161 § 1 i § 2 umorzyć jako bezprzedmiotowe.