• II FZ 505/13 - Postanowie...
  29.03.2024

II FZ 505/13

Postanowienie
Naczelny Sąd Administracyjny
2013-07-26

Nietezowane

Artykuły przypisane do orzeczenia

Do tego artykulu posiadamy jeszcze 13 orzeczeń.
Kup dostęp i zobacz, do jakich przepisów odnosi się orzeczenie. Znajdź inne potrzebne orzeczenia.

Skład sądu

Tomasz Zborzyński /przewodniczący sprawozdawca/

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Tomasz Zborzyński, po rozpoznaniu w dniu 26 lipca 2013 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej zażalenia J.S. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy z dnia 7 marca 2013 r. sygn. akt I SA/Bd 502/12 w zakresie odmowy przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym w sprawie ze skargi J.S. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w B. z dnia 4 kwietnia 2012 r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia niedopuszczalności zażalenia postanawia: oddalić zażalenie.

Uzasadnienie

W sprawie ze skargi J.S. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w B. z dnia 4 kwietnia 2012 r. w przedmiocie stwierdzenia niedopuszczalności zażalenia, skarżący złożył wniosek o przyznanie prawa pomocy w zakresie całkowitym poprzez zwolnienie od kosztów sądowych i ustanowienie adwokata z urzędu.

Postanowieniem z dnia 7 marca 2013 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy odmówił skarżącemu przyznania prawa pomocy w zakresie całkowitym, argumentując, że domaganie się przez skarżącego prawa pomocy stanowi nadużycie tego prawa. Wniosek o przyznanie prawa pomocy jest kolejnym wnioskiem strony w tym zakresie, a postępowania sądowe zainicjowane przez skarżącego stanowią cel sam w sobie.

W zażaleniu na powyższe postanowienie J.S. wniósł o zmianę zaskarżonego postanowienia i przyznanie prawa pomocy. Skarżący zarzucił naruszenie art. 244 § 1 i art. 245 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2012r. poz. 270, dalej: P.p.s.a.) oraz podkreślił, że nie jest w stanie ponieść kosztów postępowania.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie podlega oddaleniu.

Jak wskazuje się w doktrynie, nadużycie praw procesowych należy uznać za samoistną instytucję prawa procesowego (por. Piotr Przybysz, Nadużycie prawa w prawie administracyjnym, [w:] H. Izdebski, A. Stępkowski, Nadużycie prawa, Warszawa 2003). Do nadużycia prawa dochodzi w sytuacjach, gdy strona podejmuje prawnie dozwolone działania dla celów innych niż przewidziane przez ustawodawcę. Każde prawo podmiotowe, w tym prawo do sądu, przyznane jest przez normę prawną w celu ochrony interesów uprawnionego; prawo to powinno być wykonywane zgodnie z celem, ze względu na który zostało przyznane. W konsekwencji, zachowanie, które formalnie zgodne jest z literą prawa, lecz sprzeciwia się jej sensowi, nie może zasługiwać na ochronę (por. Marcin Warchoł, Pojęcie nadużycia prawa w procesie karnym; Prokuratura i prawo, nr 11/2007). Tak też należy ocenić działania podmiotu, który inicjuje szereg postępowań sądowych w celu innym, niż ochrona swoich praw. Stanowisko takie znajduje aprobatę nie tylko w doktrynie oraz orzecznictwie sądów polskich, ale także akceptowane jest przez Europejski Trybunał Praw Człowieka, który wielokrotnie zwracał uwagę, że określone działania strony w procesie można uznać za nadużycie prawa do sądu. Za dopuszczalną uznano m.in. odmowę przyznania pomocy prawnej z uwagi na nadużycie prawa do sądu (por. Europejska konwencja praw człowieka i jej system kontrolny - perspektywa systemowa i orzecznicza, red. M. Balcerzak, T. Jasudowicz, J. Kapelańska-Pręgowska, Toruń 2011). W wyroku z dnia 1 lipca 1997 r. o sygn. 23196/94 w sprawie Gustafson przeciwko Szwecji, ETPCz wskazał, że zasadne jest sprawdzenie, czy żądania strony nie są "lekkomyślne, dokuczliwe lub w inny sposób pozbawione podstaw". Podkreślenia wymaga, że ocena działań stron postępowania sądowoadministracyjnego pod kątem nadużycia prawa wymaga każdorazowo wnikliwej analizy, tak by mieć pewność, że rzeczywiste prawo do sądu nie doznało żadnego uszczerbku.

W rozpoznawanej sprawie Sąd pierwszej instancji zasadnie ocenił żądanie przyznania prawa pomocy jako nadużycie tego uprawnienia. Charakter rozstrzygnięć poddanych kontroli sądowoadministracyjnej jednoznacznie dowodzi, że celem skarżącego nie jest faktyczna obrona swych praw w postępowaniu sądowoadministracyjnym, lecz inicjowanie postępowań sądowych, stanowiące cel sam w sobie. Jakkolwiek Sąd zobligowany jest wszcząć postępowanie na skutek samego wniesienia skargi, to już przyznanie uprawnienia procesowego, które wiąże się z przejęciem przez Skarb Państwa kosztów udziału strony w postępowaniu, musi być racjonalnie uzasadnione. Sąd, jako gospodarz postępowania, będący jednocześnie dysponentem środków publicznych w tym zakresie, nie może akceptować sytuacji, w której koszty wszczętych przez skarżącego licznych, merytorycznie wątpliwych postępowań sądowych, zostałyby sfinansowane przez Skarb Państwa. W związku z powyższym, Naczelny Sąd Administracyjny aprobuje ocenę wyrażoną w zaskarżonym postanowieniu przez WSA w Bydgoszczy, że działania procesowe skarżącego stanowiły przykład nadużycia prawa do sądu i jako takie nie zasługiwały na ochronę. W konsekwencji, odmowę zastosowania przez Sąd pierwszej instancji art. 246 § 1 pkt 1 P.p.s.a. uznać należało za zgodną z prawem.

Naczelny Sąd Administracyjny oddalił zażalenie na podstawie art. 246 § 1 pkt 1 oraz art. 184 w związku z art. 197 § 2 P.p.s.a.

Szukaj: Filtry
Ładowanie ...