IV SA/Wa 1011/13

Uzasadnienie

Decyzją z dnia [...] marca 2013r. Nr [...] Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej działając na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 Kodeksu postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.), w związku z art. 88I ust. 7 pkt 2 i ust. 11 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. 2012 r., poz. 145 z późn. zm.), oraz art. 100 i art. 101 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 ze zm.), po rozpatrzeniu odwołania Towarzystwa [...] z siedzibą w W. od decyzji Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w K. z dnia [...] listopada 2012 r., znak: [...], utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję.

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ odwoławczy wskazał, że cytowaną w sentencji decyzją Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w K. (Dyrektor RZGW) nakazał Regionalnemu Zarządowi Gospodarki Wodnej w K., Zarządowi [...] w S., usunięcie (wycinka wraz z karczowaniem) przerostów wiklinowych:

- o pow. [...] ha znajdujących się na terenie działki nr [...], o pow. [...] ha znajdujących się na terenie działki nr [...], o pow. [...] ha znajdujących się na terenie działki nr [...] - obręb nr [...],

- o pow. [...] ha znajdujących się na terenie działki nr [...], o pow. [...] ha znajdujących się na terenie działki nr [...], - obręb nr [...],

- o pow. [...] ha znajdujących się na terenie działki nr [...] - obręb nr [...],

a także krzewów wiklinowych: o pow. [...] ha oraz przerostów wiklinowych o pow. [...] ha znajdujących się na terenie działki nr [...] - obręb nr [...], gm. S., pow. s., woj. [...], na obszarze szczególnego zagrożenia powodzią, w międzywalu rzeki [...], w terminie: do końca lutego 2013 r. oraz od 16 października 2013 r. do końca lutego 2014 r. tj. poza okresem lęgowym ptaków. Decyzji nadano rygor natychmiastowej wykonalności.

Działając na podstawie art. 44 ust. 2 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, odwołanie od powyższej decyzji złożył Pan W. N. w imieniu Towarzystwa [...] (T[...]). Jednocześnie na podstawie art. 142 Kodeksu postępowania administracyjnego - T[...] zaskarżyło w przedmiotowym odwołaniu postanowienie Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska (RDOŚ w K.), wydane po przeprowadzeniu postępowania w sprawie oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000 "[...]" uzgadniającego realizację wydanego nakazu usunięcia przerostów wiklinowych i karczowania pni drzew pozostałych po ich wycince. Na podstawie art. 99 ustawy z dnia 3 października 2008r. T[...] wniosło o uchylenie decyzji Dyrektora RZGW w K. z dnia [...] listopada 2012 r. w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji oraz o uchylenie postanowienia RDOŚ w K. z dnia [...] listopada 2012 r. w całości. T[...] wniósł również o uchylenie nadanego zaskarżonej decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności.

Towarzystwo zarzuciło, że decyzja została wydana po przeprowadzeniu przez organ I instancji postępowania administracyjnego z rażącym naruszeniem:

- art. 44 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r.,

- art. 7 oraz art. 77 §1 k.p.a, gdyż błędnie został ustalony stan faktyczny sprawy, ponieważ w przeprowadzonym przez organ I instancji udziale społeczeństwa w omawianej sprawie nie wzięto pod uwagę wniosków i uwag T[...], nadanych w pocztowej przesyłce poleconej w Urzędzie Pocztowym W. [...] w dniu [...] listopada 2012 r., czyli w ostatnim dniu terminu wyznaczonego przez Dyrektora RZGW w K. na składanie tych wniosków - zapewne z powodu nie wzięcia pod uwagę okoliczności przepisu art. 57 § 5 pkt 2 k.p.a - co miało istotny wpływ na wynik wydanego nakazu usunięcia przerostów wiklinowych i karczowania krzewów,

- art. 98 ust. 5 ustawy z dnia 3 października 2008 r. - gdyż organ I instancji, który przeprowadzał procedurę udziału społeczeństwa w omawianym postępowaniu, odstąpił od spoczywającego na nim obowiązku przekazania organowi współdziałającemu I instancji - RDOŚ w K. - uwag i wniosków zgłoszonych przez społeczeństwo, w szczególności przez dwie organizacje ekologiczne - T[...] i OT[...] w terminie wyznaczonym przez Dyrektora RZGW w K. ([...] października - [...] listopada 2012 r.), podanym w obwieszczeniu tego organu z dnia [...] października 2012 r.

- art. 10 § 1 k.p.a - ponieważ dwóm organizacjom ekologicznym - T[...] oraz OT[...], które zgłosiły swoją chęć uczestniczenia w omawianym postępowaniu na prawach strony (jeszcze przed wydaniem decyzji z dnia [...] listopada 2012 r.) nie zapewniono czynnego udziału w tym postępowaniu, włącznie z okolicznością iż wydana decyzja nie została im doręczona, jak również nie zostały one wymienione w rozdzielniku wydanej decyzji.

Postanowieniu RDOŚ w K., T[...] zarzucił, że:

- zostało wydane z rażącym naruszeniem art. 99 ust. 2 pkt 1 ustawy "ocenowej", gdyż w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia odstąpiono od podania informacji w jaki sposób zostały wzięte pod uwagę i w jakim zakresie zostały uwzględnione uwagi i wnioski T[...] oraz OT[...], wniesione w związku z procedurą udziału społeczeństwa, przeprowadzoną przez organ I instancji,

- uzgodniono w nim uwarunkowania realizacji przedsięwzięcia ze względu na zatwierdzony przez KE specjalny obszar ochrony siedlisk przyrodniczych sieci Natura 2000 o nazwie "[...]" na podstawie raportu sporządzonego w omawianej sprawie niezgodnie z warunkami określonymi w prawomocnym postanowieniu RDOŚ w K. z dnia [...] września 2012 r., jak również niezgodnie z wymogami art. 66 ust. 1 pkt 7 lit. "a", art. 66 ust. 1 pkt 15, 16, 17 ustawy "ocenowej", w związku z art. 97 ust. 4 tej ustawy.

Analizując akta sprawy organ odwoławczy nie podzielił zastrzeżeń zawartych w odwołaniu i stwierdził co następuje.

Podstawę materiaInoprawną zaskarżonej decyzji stanowi art. 881 ust. 7 pkt 2 i ust. 11 ustawy Prawo wodne. Zgodnie z art. 881 ust. 7 pkt 2 Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej może, w drodze decyzji, nakazać usunięcie drzew lub krzewów na obszarach szczególnego zagrożenia powodzą, w celu zapewnienia właściwych warunków przepływu wód powodziowych. W myśl natomiast art. 881 ust. 11 decyzja taka wymaga uzgodnienia z właściwym regionalnym dyrektorem ochrony środowiska.

W przypadku postępowania prowadzonego w trybie art. 88I ust. 7 pkt 2 Prawa wodnego postanowienie regionalnego dyrektora ochrony środowiska wydawane na podstawie art. 88! ust. 11 tej ustawy ma charakter wiążący organ orzekający w sprawie nakazu usunięcia drzew lub krzewów na obszarze szczególnego zagrożenia powodzią, czyli w sprawie głównej. W związku z powyższym stanowisko regionalnego dyrektora ochrony środowiska wyrażone w postanowieniu jest podstawowym materiałem dowodowym, czasem determinującym końcowe rozstrzygnięcie w sprawie głównej.

Jak wynika z materiału dowodowego rozpatrywanej sprawy, w związku z wnioskiem Zarządu [...] z siedzibą w S. z dnia 21 maja 2012 r. o wydanie decyzji nakazującej usunięcie przerostów wiklinowych (wraz z karczowaniem), zgodnie z art. 88! ust. 7 pkt 2 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r., Prawo wodne (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 145) znajdujących się na obszarze szczególnego zagrożenia powodzią w międzywalu rzeki [...], na działkach o numerach: [...] - obręb nr [...], [...] - obręb nr [...] oraz [...] - obręb nr [...], pow. s., woj. [...] - etap 1, Dyrektor RZGW w K. przesłał do uzgodnienia Regionalnemu Dyrektorowi Ochrony Środowiska w K. projekt decyzji nakazującej usunięcie przerostów wiklinowych (zgodnie z art. 881 ust 11 Prawa wodnego).

RDOŚ w K., pismem z dnia [...] sierpnia 2012 r., znak: [...], wniósł o rozważenie przez Dyrektora RZGW w K. nałożenia na Zarząd [...] obowiązku, o którym mowa w art. 96 ust. 3 ustawy z dnia 3 października 2008 r., w celu przeprowadzenia procedury przewidzianej w art. 97 ww. ustawy (tj. obowiązku przeprowadzenia oceny oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000).

Postanowieniem z dnia [...] sierpnia 2012 r., Dyrektor RZGW w K. nałożył na Zarząd [...] obowiązek przedłożenia dokumentów, o których mowa w art. 96 ust. 3 ustawy o udostępnianiu informacji.... RDOŚ w K. postanowieniem z dnia [...] września 2012 r., znak: [...] nałożył obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania na obszar Natura 2000 [...] dla planowanego przedsięwzięcia polegającego na wycince wraz z karczowaniem odrostów i krzewów wiklinowych na terenie miasta S. i gm. S. w związku z możliwością znaczącego negatywnego oddziaływania przedmiotowych prac na siedliska przyrodnicze, będące przedmiotami ochrony obszaru Natura 2000 [...].

Pismem znak: [...] z dnia [...] października 2012 r. Zarząd [...] złożył raporty oddziaływania na obszar Natura 2000 dla przedmiotowego zamierzenia. RDOŚ w K. na podstawie art. 98 ust. 4 ustawy z dnia 3 października 2008 r., pismem z dnia [...] października 2012 r. zwrócił się do Dyrektora RZGW w K. o zapewnienie udziału społeczeństwa w trybie art. 33 - 36 i 38 ww. ustawy oraz o zwrotne przekazanie organowi zgłoszonych przez społeczeństwo uwag i wniosków oraz protokołu z rozprawy administracyjnej otwartej dla społeczeństwa, jeżeli będzie przeprowadzona.

Dyrektor RZGW w K. stosownie do wymaganych przepisów zapewnił udział społeczeństwa w przedmiotowym postępowaniu, w terminie od [...] października 2012 r. do [...] listopada 2012 r., w ten sposób że, obwieszczenia dotyczące przedmiotowego zamierzenia wywieszono na tablicach ogłoszeń Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w K., Urzędu Miasta i Gminy w S., Urzędu Gminy w S., Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w K. oraz w miejscu planowanych robót. Ponadto RZGW w K. zamieścił obwieszczenia w Biuletynie Informacji Publicznej. Pismem z dnia [...] listopada 2012 r., RDOŚ w K. poinformował RZGW w K., że nie wpłynęły żadne wnioski i uwagi społeczne w związku z przedmiotową sprawą. Urząd Gminy w S. pismem z dnia [...] listopada 2012 r., również poinformował, że nie wpłynęły wnioski ani uwagi dotyczące ww. sprawy. Zgodnie z informacją zawartą w piśmie Urzędu Miasta i Gminy w S. z dnia [...] listopada 2012 r., nie wpłynęła żadna uwaga ani wniosek dotyczący realizacji przedmiotowego przedsięwzięcia.

Dyrektor RZGW w K. w piśmie z dnia [...] listopada 2012 r., skierowanym do RDOŚ w K. poinformował, że zapewniono udział społeczeństwa w postępowaniu dotyczącym przedmiotowego przedsięwzięcia polegającego na karczowaniu odrostów i krzewów wiklinowych, zlokalizowanych w międzywalu rzeki [...]. W ramach udziału społeczeństwa na wniosek z dnia [...] października 2012 r. Pana W. N., działającego w imieniu OT[...], udostępniono raport oddziaływania przedsięwzięcia na obszar Natura 2000, kopię postanowienia RDOŚ w K. z dnia [...] września 2012 r., kopię obwieszczenia Dyrektora RZGW w K. z dnia [...] października 2012 r.. Dyrektor RZGW w K. poinformował również RDOŚ, że nie wpłynęły żadne wnioski i uwagi społeczeństwa w związku z przedmiotową sprawą i przekazał ww. pisma Urzędu Gminy w S. i Urzędu Miasta i Gminy w S.

Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska postanowieniem z dnia [...] listopada 2012 r., znak: [...], wydanym na podstawie przepisu art. 98 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko uzgodnił realizację przedsięwzięcia realizowanego przez Zarząd [...] w zakresie oddziaływania na obszar Natura 2000 i określił warunki jego wykonania. Następnie po rozpatrzeniu wniosku Dyrektora RZGW w K. z dnia [...] listopada 2012 r., postanowieniem z dnia [...] listopada 2012 r., znak: [...], RDOŚ w K. na podstawie art. 88I ustawy Prawo wodne uzgodnił przedłożony projekt decyzji.

W dniu [...] listopada 2012 r., do Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w K. w związku z ww. obwieszczeniem Dyrektora RZGW w K. z dnia [...] października 2012 r., wpłynęły wnioski i uwagi w sprawie udostępnionego raportu i samego postępowania wniesione przez Pana W. N. i D. B. w imieniu OT[...] oraz Pana W. N. w imieniu T[...]. Pismem z dnia [...] listopada 2012 r., Dyrektor RZGW w K. poinformował OT[...], oraz T[...], że uwagi i wnioski wpłynęły po wymaganym 21 dniowym terminie do ich składania.

Prezes Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej, po analizie akt sprawy, aprobuje stanowisko organu I instancji, że rosnące we wskazanym międzywalu rzeki W., w zwartym skupisku, przerośnięte krzewy wiklinowe, mogą istotnie oddziaływać na osadzanie się w międzywalu niesionego przez rzekę materiału, przyczyniając się potencjalnie do zmniejszenia jego przekroju, a tym samym do podpiętrzania fali powodziowej. Zarośnięte międzywale może przyczynić się także do powstawania zatorów lodowych. Planowane usunięcie krzewów na powierzchni [...] ha jest pierwszym etapem koniecznego zakresu usuwania drzew i krzewów, na terenie międzywala rzeki [...], w granicach miasta S. Proponowany przez RZGW zasięg wycinki ma największe znaczenie dla wody zbliżonej do i na tym, na razie ograniczonym odcinku [...] km międzywala, daje obniżenie wysokości zwierciadła tej wody o ok. [...] cm. Generalnie należy uznać, że uzyskane obniżenie zwierciadła wody 100 - letniej jest znaczące, zarówno co do wielkości jak i co do zmiany udziału międzywala w przejęciu części tego przepływu katastrofalnego, który szacowany jest na ponad 10% (do 15%). Ma to istotne znaczenie z punktu widzenia poprawy dynamiki przepływu wód wielkich, a tym samym podniesienia bezpieczeństwa ich przeprowadzenia w rejonie S. Należy podkreślić, że uzyskane obniżenie zwierciadła wody będzie oddziaływało w podobnym zakresie w górę rzeki - co najmniej na odcinku [...] kilometrów. Aby obniżyć bezwzględną rzędną zwierciadła wód wysokich poniżej S. należy kontynuować realizowane obecnie usuwanie roślinności przesuwając się w dół [...]. Minimalizowanie w minionych latach prac związanych z wycinką krzewów i przerostów w międzywalu [...] pozwoliło na powstanie na tym terenie obszaru Natura 2000 [...], który obejmuje dolinę [...] od ujścia [...] do S., ograniczoną do międzywala z dużymi starorzeczami. Planowana w okresie pozalęgowym wycinka zakrzaczeń z powierzchni poniżej [...] ha, stanowi minimalny zakres w stosunku do powierzchni prawie[...] ha obszaru Natura 2000, a jak wykazano powyżej, jest niezbędna. Pozostawienie tych zakrzaczeń umożliwi ich dalszy rozrost, a tym samym dalsze pogorszenie warunków przepływu wód powodziowych i zwiększenie zagrożenia dla zabudowy m. S.

Przechodząc do zarzutów strony, sformułowanych w odwołaniu, nie można podzielić stanowiska Pana W. N. działającego w imieniu T[...] w W., że Dyrektor RZGW w K. uniemożliwił Towarzystwu wzięcie udziału na prawach strony w zakończonym w dniu [...] listopada 2012 r. postępowaniu wymagającym udziału społeczeństwa, a tym samym naruszył procedurę określoną w ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Należy bowiem zwrócić uwagę, że Dyrektor RZGW w K. zgodnie z art. 33 ustawy z dnia 3 października 2008 r. zawiadomił o możliwości składania przez wszystkich zainteresowanych uwag i wniosków wskazując termin od [...].10.2012 r. do [...].11.2012 r. w siedzibie RZGW K., ul. [...]. Zgodnie z art. 33 ust. 1 pkt 7 przedmiotowej ustawy, przed wydaniem i zmianą decyzji wymagających udziału społeczeństwa organ właściwy do wydania decyzji, bez zbędnej zwłoki, podaje do publicznej wiadomości informacje o sposobie i miejscu składania uwag i wniosków, wskazując jednocześnie 21-dniowy termin ich składania. W tym miejscu należy podkreśli, że termin do wniesienia uwag i wniosków ma charakter materialnoprawny, a nie procesowy, a za takim charakterem tego terminu przemawiają postanowienia art. 35 wskazanej wyżej ustawy przewidujące, że uwagi lub wnioski złożone po upływie terminu wynikającego z art. 33 ust. 1 pkt 7 ustawy pozostawia się bez rozpoznania. Przesłane zatem uwagi i wnioski Pana W. N. w imieniu T[...], za pośrednictwem poczty, w świetle powyższych rozważań należy uznać za wniesione z uchybieniem terminu. Niezależnie od powyższego Pan W. N. czynnie uczestniczył w prowadzonym postępowaniu w imieniu OT[...], o czym już pisano powyżej, otrzymał do wglądu wszystkie wymagane materiały. Zgodnie z art. 44 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r., organizacje ekologiczne, które powołując się na swoje cele statutowe, zgłoszą chęć uczestniczenia w określonym postępowaniu wymagającym udziału społeczeństwa, uczestniczą w nim na prawach strony. Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 27 maja 2010 r., sygn. akt II SA/Wr 89/10 wskazał, że "Dopuszczenie organizacji ekologicznej do udziału w postępowaniu nie wymaga wydania postanowienia. Organ prowadzący postępowanie wydaje postanowienie jedynie w przypadku odmowy dopuszczenia organizacji do udziału w sprawie". Ponadto zgodnie z art. 881 ust. 10 Prawa wodnego stroną postępowania o wydanie decyzji o której mowa w ust. 7, jest właściciel wody i posiadacz nieruchomości, której dotyczy ta decyzja. Nie można zgodzić się również ze stanowiskiem T[...] w W., że postanowienie uzgadniające realizację przedsięwzięcia na obszarze Natura 2000 zostało wydane z naruszeniem przepisu art. 99 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r., w myśl którego uzasadnienie postanowienia powinno zawierać m.in. informacje o przeprowadzonym postępowaniu wymagającym udziału społeczeństwa oraz o tym, w jaki sposób zostały wzięte pod uwagę i w jakim zakresie zostały uwzględnione zgłoszone uwagi. Jak powyżej wskazano, uwagi i wnioski T[...] i OT[...] nie zostały złożone w terminie wskazanym w obwieszczeniu Dyrektora RZGW w K. z dnia [...] października 2012 r. Należy mieć również na uwadze, że wydanie postanowienia w sprawie uzgodnienia warunków realizacji przedsięwzięcia wiąże organ wydający decyzję w zakresie kwestii środowiskowych i praktycznie tę decyzję kształtuje. Konieczność uzasadnienia tego postanowienia podkreśla przy tym merytoryczny charakter takiego postanowienia, rozstrzygającego faktycznie sprawę, co do istoty.

Odnosząc się do merytorycznych kwestii podnoszonych w odwołaniu należy zauważyć, że usuwanie wiklin prowadzone będzie w miejscach gdzie zgodnie z danymi GDOŚ- opracowanymi w 2008 r. przez Wojewódzkie Zespoły Specjalistyczne na potrzeby wyznaczenia obszaru Natura 2000 zaznaczono występowanie siedliska przyrodniczego [...] łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe. Ponieważ prace polegające na usuwaniu przerostów wiklinowych mogłyby wiązać się z oddziaływaniem na to siedlisko - przedmiot ochrony, w raporcie OON szczegółowo analizowano naturalność i stopień przekształcenia biotopu, wcześniejsze i obecne użytkowanie terenu oraz aktualny stan roślinności mającej ulec przekształceniu w wyniku zaplanowanych prac.

Zebrane na potrzeby opracowania raportu dane zestawiono z opisami siedliska przyrodniczego [...] zamieszczonymi w publikacjach "Poradniki ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 - podręcznik metodyczny; tom 5 Lasy i bory" wydanym przez Ministerstwo Środowiska w 2004 r. oraz "Monitoring siedlisk przyrodniczych - przewodnik metodyczny część pierwsza" wydanym przez Inspekcję Ochrony Środowiska w 2010 r. Przeprowadzono także waloryzację parametrów stanu oraz wskaźników specyficznej struktury i funkcji siedliska przyrodniczego [...] w oparciu o drugą z wymienionych publikacji. W wyniku dokonanego zestawienia ocena wskaźników, w tym wskaźników kardynalnych nie jest możliwa z powodu braku ocenianych elementów lub oceniono je co najwyżej na [...]. Ponadto zaznaczyć należy, że w stosunku do takich wskaźników jak np.:

- gatunki obce geograficznie w drzewostanie;

- inwazyjne gatunki obce w podszycie i runie;

- "martwe drewno wielkowymiarowe (leżące lub stojące > 3 m długości i >50 cm średnicy);

- naturalność koryta rzecznego (stosować tylko, jeżeli występowanie łęgu jest związane z ciekiem);

- reżim wodny w tym rytm zalewów, jeśli występują;

- inne zniekształcenia;

nie jest możliwa poprawa stanu w dającej się przewidzieć przyszłości.

Wyeliminowanie przekształceń przedmiotowego terenu wiązałoby się z ogromnymi nakładami finansowymi (koszt wykupu terenów zabudowanych i przemysłowych, rozebrania wałów przeciwpowodziowych, przywrócenia roztokowego charakteru[...]).

W wyniku powyższych analiz udowodniono brak występowania siedliska [...] w miejscu gdzie zaplanowano usuwanie wiklinowisk. Błędne wskazanie występowania w przedmiotowym terenie siedliska [...] opiera się prawdopodobnie na określeniu miejsc gdzie potencjalnie siedlisko to mogłoby się wykształcić, lecz nie będzie funkcjonowało w sprzyjających warunkach, wymagałoby ciągłej ochrony czynnej (np. usuwania gatunków obcych) i mimo jej prowadzenia prawdopodobnie nigdy nie będzie w dobrym stanie ochrony. Kwalifikowanie przedmiotowych wiklinowisk do łęgów jak wykazywano w raporcie nie jest zasadne i może powodować zmniejszenie liczby gatunków występujących w międzywalu. W raporcie wykazano, że celowe i korzystne dla niemal wszystkich przedmiotów ochrony obszaru Natura 2000 oraz licznych gatunków chronionych prawem polskim jest przywrócenie użytkowania rolniczego w międzywalu [...] w S.

W raporcie Oceny Oddziaływania na obszar Natura 2000 (OON) na str. 51 oceniono wpływ zaplanowanego usuwania wiklinowisk na bezkręgowce a ocenę oddziaływania zawarto w rozdziale "6. Podsumowanie."

Skargi na powyższą decyzję wnieśli Ogólnopolskie Towarzystwo [...] z siedzibą w M. i Towarzystwo [...] z siedzibą w W., domagając się stwierdzenia nieważności zaskarżonej decyzji ewentualnie uchylenia decyzji obu instancji.

Ponadto strony skarżące zarzuciły zaskarżonej decyzji naruszenie prawa administracyjnego i materialnego, które miało istotny wpływ na wynik zaskarżonego rozstrzygnięcia, poprzez:

- dokonanie rażąco błędnej oceny w przedmiocie zachowania przez uczestniczące w postępowaniu I instancyjnym dwie organizacje ekologiczne terminu na wniesienie uwag i wniosków w wyznaczonym przez organ I instancji terminie na wniesienie uwag i wniosków w postępowaniu wymagającym udziału społeczeństwa - wskutek błędnej wykładni art. 57 § 5 pkt. 2 k.p.a,

- błędną ocenę, iż OT[...] i T[...] - jako organizacje ekologiczne - nie miały prawa uczestniczyć na prawach strony na podstawie art. 44 ust. 1 ustawy "ocenowej" w postępowaniu przeprowadzonym przez organ I instancji,

- błędne ustosunkowanie się do zarzutów wniesionych na podstawie art. 142 K.P.A. w odwołaniu drugiej organizacji ekologicznej - Stowarzyszenia zwykłego "Towarzystwo [...]" (T[...]) wobec Postanowienia Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska (RDOŚ) w K. (organu współdziałającego) wydanego w dniu [...] listopada 2012r. w sprawie uzgodnienia realizacji przedsięwzięcia polegającego na karczowaniu przerostów wiklinowych, nakazanego do wykonania przez Dyrektora RZGW w K. w zakresie oddziaływania na obszary sieci Natura 2000.

Natomiast Decyzji organu I instancji (Dyrektora RZGW w K.) z dnia [...] listopada 2012r. strony zarzuciły, że zostały one wydana po przeprowadzeniu postępowania z rażącym naruszeniem: art. 44 ust. 1 ustawy "ocenowej", art. 7 oraz art. 77 par. 1 k.p.a, gdyż błędnie został ustalony faktyczny sprawy, ponieważ w przeprowadzonym przez organ I instancji udziale społeczeństwa w omawianej sprawie nie wzięto pod uwagę wniosków i uwag OT[...] i T[...], nadanych w pocztowej przesyłce poleconej w Urzędzie Pocztowym W. [...] w ostatnim dniu terminu wyznaczonego przez Dyrektora RZGW w K. na składanie tych wniosków -z powodu nieuwzględnienia przepisu art. 57 § 5 pkt. 2 k.p.a — co miało istotny wpływ na wynik wydanego nakazu usunięcia przerostów wiklinowych i karczowania krzewów,

-art. 98 ust. 5 ustawy "ocenowej" - gdyż organ I instancji, który przeprowadzał procedurę udziału społeczeństwa w omawianym postępowaniu, odstąpił od spoczywającego na nim obowiązku przekazania organowi współdziałającemu I instancji - RDOŚ w K. - przekazania uwag i wniosków zgłoszonych przez społeczeństwo, w szczególności przez dwie organizacje ekologiczne - Towarzystwo [...] i Ogólnopolskie Towarzystwo [...] w terminie wyznaczonym przez Dyrektora RZGW w K., podanym w obwieszczeniu tego organu z dnia [...] października 2012r. ,

-art. 10 §1 k.p.a - ponieważ dwóm organizacjom ekologicznym - Towarzystwu [...] oraz Ogólnopolskiemu Towarzystwu [...], które zgłosiły swoją chęć uczestniczenia w omawianym postępowaniu na prawach strony (jeszcze przed wydaniem decyzji z dnia [...] listopada 2012r.) nie zapewniono czynnego udziału w tym postępowaniu, włącznie z okolicznością iż wydana decyzja nie została im doręczona, jak również nie zostały one wymienione w rozdzielniku wydanej decyzji, co także miało istotny wpływ na jej błędne rozstrzygnięcie i dokonane w niej nieprawidłowe ustalenia organu I instancji.

W odpowiedzi na skargi organ wniósł o ich oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył co następuje:

Uprawnienia wojewódzkich sądów administracyjnych, określone między innymi art. 1 § 1 i § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U Nr 153, poz. 1269) oraz art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 2012, poz. 270 ze zm. zwanej w dalszej części p.p.s.a.), sprowadzają się do kontroli działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, tj. kontroli zgodności zaskarżonego aktu z przepisami postępowania administracyjnego, a także prawidłowości zastosowania i wykładni norm prawa materialnego.

Przedmiotem rozpoznania w niniejszej sprawie jest decyzja z dnia [...] marca 2013r. Prezesa Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej wydana w związku z art. 881 ust. 7 pkt 2 i ust. 11 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. 2012 r., poz. 145 z późn. zm.), oraz art. 100 i art. 101 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 ze zm.), utrzymująca w mocy decyzję Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w K. z dnia [...] listopada 2012 r. nakazującą Regionalnemu Zarządowi Gospodarki Wodnej w K., Zarządowi [...] w S., usunięcie (wycinka wraz z karczowaniem) przerostów wiklinowych na określonym w niej obszarze.

Dokonując kontroli zgodności w/w decyzji z przepisami prawa Sąd uznał, za zasadne uchylenie obu decyzji z uwagi na to, iż wydane one zostały z naruszeniem zarówno przepisów prawa materialnego, jak i procesowego. Powyższe naruszenie zdaniem Sądu polega na pozbawieniu możliwości czynnego udziału w postępowaniu stron skarżących.

Wskazać bowiem należy, iż zaskarżone decyzje wydane zostały w oparciu o art. 88 I ust. 7 pkt 2 i ust. 11 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. 2012 r., poz. 145 z późn. zm.), oraz przepisy ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227 ze zm.).

Zgodnie z art. 88I ust. 7 pkt 2 na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią, w celu zapewnienia właściwych warunków przepływu wód powodziowych, dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej może, w drodze decyzji:

1) wskazać sposób uprawy i zagospodarowania gruntów oraz rodzaje upraw wynikające z wymagań ochrony przed powodzią;

2) nakazać usunięcie drzew lub krzewów.

Dodatkowo zgodnie z ust. 11 tegoż przepisu decyzja wymaga uzgodnienia z właściwym regionalnym dyrektorem ochrony środowiska.

Wprawdzie zgodnie z art. 88 i ust. 10 stroną postępowania o wydanie decyzji, o której mowa w ust. 7, jest właściciel wody i posiadacz nieruchomości, której dotyczy ta decyzja, jednak mając na uwadze, iż przepis ten nie wskazuje, iż w tej kwestii nie stosuje się przepisów k.p.a w zakresie udziału organizacji społecznych, w ocenie Sądu w uzasadnionych przypadkach istnieje możliwość dopuszczenia ich do udziału w postępowaniu. Jak wynika zaś z akt sprawy w toku niniejszego postępowania, postanowieniem z dnia [...] sierpnia 2012 r., Dyrektor RZGW w K. nałożył na wnioskodawcę-Zarząd [...] obowiązek przedłożenia dokumentów, o których mowa w art. 96 ust. 3 o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, a Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w K. postanowieniem z dnia [...] września 2012 r., znak: [...] nałożył obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania na obszar Natura 2000 [...] dla planowanego przedsięwzięcia polegającego na wycince wraz z karczowaniem odrostów i krzewów wiklinowych na terenie miasta S. i gm. S. w związku z możliwością znaczącego negatywnego oddziaływania przedmiotowych prac na siedliska przyrodnicze, będące przedmiotami ochrony obszaru Natura 2000 [...].

Zasady udziału społeczeństwa w tym organizacji ekologicznych w tym postępowaniu określone zostały w Dziale III ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko.

W świetle art. 44 ust. 1 w/w ustawy organizacje ekologiczne, które powołując się na swoje cele statutowe, zgłoszą chęć uczestniczenia w określonym postępowaniu wymagającym udziału społeczeństwa, uczestniczą w nim na prawach strony. Przepisu art. 31 § 4 Kodeksu postępowania administracyjnego nie stosuje się. Nie ulega zatem wątpliwości, iż w sytuacji gdy mamy do czynienie tak jak w rozpoznawanej sprawie z postępowaniem, któro wymagało udziału społeczeństwa uznać należy, iż w przypadku organizacji ekologicznych uczestniczących w postępowaniu administracyjnym w sprawach z zakresu ochrony środowiska ustawodawca odstąpił od obowiązku zgłaszania przez te podmioty uwag lub wniosków (dotychczas wymaganych na podstawie art. 33 ust. 1 prawa ochrony środowiska), a także - pośrednio - od obowiązku zgłaszania przez nie swojego udziału w terminie 21 dni (pośrednio wynikającego w poprzednim stanie prawnym z zestawienia postanowień art. 33 ust. 1a i art. 32 ust. 1 pkt 1 prawa ochrony środowiska), należy przyjąć, że w obecnej chwili wbrew stanowisku prezentowanemu przez organ odwoławczy, który uznał, iż uwagi i wnioski skarżących zostały zgłoszone po 21 dniowym terminie o którym mowa w art. 33 ust. 1 pkt 7 w/w ustawy, zgłoszenie udziału organizacji ekologicznej może mieć miejsce na każdym etapie postępowania administracyjnego i nie musi się ono wiązać ze szczególną aktywnością tego podmiotu w prowadzonym postępowaniu. Takie stanowisko nawiązuje również do zagadnienia zakresu udziału społeczeństwa w sprawach dotyczących ochrony środowiska - udział ten nie ma granic czasowych, a zinstytucjonalizowanym przedstawicielem społeczeństwa mogą być właśnie organizacje ekologiczne.

Dodatkowo jak wynika z dotychczasowego orzecznictwa (wyrok NSA z dnia 17 listopada 1988 r., IV SA 855/88, wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 27 maja 2010 r., II SA/Wr 89/10, LEX nr 674622) dopuszczenie organizacji ekologicznej do udziału w postępowaniu nie wymaga wydawania postanowienia bowiem w art. 44 ust. 4 ustawy forma postanowienia została zastrzeżona wyłącznie dla orzeczeń negatywnych.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy należy wskazać, iż analiza akt sprawy wskazuje, że w toku postępowania jakie toczyło się przed organem I instancji obie skarżące organizacje jeszcze przed wydaniem decyzji wystąpiły z wnioskiem o dopuszczenie ich do udziału w sprawie - Ogólnopolskie Towarzystwo [...] pismem z dnia [...] października 2012r, potwierdzonym pismem z dnia [...] listopada 2012r., a Towarzystwo [...] pismem z dnia [...] listopada 2012r. (data wpływu do organu [...] listopada 2012r.) Wprawdzie zredagowane one zostały w taki sposób, iż zatytułowano je jako " zgłoszenie zamiaru", niemniej jednak w ocenie Sądu, analiza ich treści nie pozostawia wątpliwości, iż obie organizacje zgłosiły nie tylko chęć uczestniczenia w tym postępowaniu ale również wniosły szereg uwag do raportu oddziaływania oraz samego postępowania.

Pomimo tego, organ I instancji nie uwzględnił w/w wniosków. Powyższe przyczyniło się zaś do tego, że nie tylko organ I instancji ale także uzgadniający projekt decyzji organu I instancji Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska, który nie został zapoznany ze stanowiskiem organizacji, nie odniósł się do niego. Powyższe w ocenie Sądu narusza nie tylko interes stron, poprzez uniemożliwienie im czynnego udziału (art. 10 § 1 k.p.a) w toku postępowania ale również zasadę pogłębiania zaufania obywateli (art. 8 k.p.a) oraz art. 7 i 77 § 1 k.p.a, w stopniu mogącym w ocenie Sądu mieć istotne znaczenia dla rozpoznania sprawy.

Z tych względów Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie działając na podstawie art. art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c oraz art. 135 p.p.s.a uchylił obie zaskarżone decyzje. Jednocześnie na podstawie art. 152 i 200 w/w ustawy Sąd rozstrzygnął w przedmiocie wstrzymania wykonania zaskarżonej decyzji i zwrotu kosztów postępowania sądowego.