I SA/Op 444/13

Uzasadnienie

W związku z wnioskiem skarżącej o zwrot nadpłaty w podatku od gier hazardowych, m.in. za styczeń 2010 r., złożonym wraz z korektą deklaracji na podstawie art. 74 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749) – dalej jako: [O.p.], który wedle skarżącej alternatywnie winien zostać potraktowany jako wniosek o stwierdzenie nadpłaty w tym podatku (art. 75 § 2 pkt 1 lit. b) O.p.), Naczelnik Urzędu Celnego w Opolu postanowieniem z dnia 5 listopada 2012 r. wszczął z urzędu postępowanie podatkowe w sprawie określenia wysokości tego zobowiązania, jako że złożona korekta budziła wątpliwości organu co do jej prawidłowości.

W deklaracji tego podatku złożonej za wskazany miesiąc skarżąca wykazała (i zapłaciła) podatek należny do zapłaty w wysokości 34.000 zł, natomiast w złożonej korekcie zadeklarowana do zapłaty kwota wyniosła 12.246 zł, przez co dochodzona nadpłata wyraziła się kwotą 21.754 zł. Motywując wniosek skarżąca wskazała, że obowiązująca w krajowym porządku prawnym od dnia 1 stycznia 2010 r. ustawa o grach hazardowych została wprowadzona z naruszeniem przepisów wspólnotowych, a zatem jej przepisy nie mogą być wobec strony uznane za skuteczne. Wskazano w tym zakresie na wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 19 lipca 2012 r. w sprawach połączonych C-213/11, C-214/11 i C-217/11, który w opinii skarżącej ma zastosowanie do zaistniałego w sprawie stanu faktycznego i stanowi podstawę do dokonania zwrotu nadpłaty.

W następstwie przeprowadzonego postępowania podatkowego organ I instancji wydał w dniu 7 stycznia 2013 r. decyzję określającą Spółce prawidłową wysokość podatku od gier za styczeń 2010 r. w kwocie odmiennej niż wykazana w korekcie deklaracji, natomiast tożsamej z tą, jaka została wykazana w deklaracji pierwotnej.

Decyzja powyższa została utrzymana w mocy decyzją Dyrektora Izby Celnej z dnia 26 marca 2013 r.

We wniesionej na tę decyzję skardze pełnomocnik skarżącej zakwestionował m.in. tryb postępowania organów z uwagi na bezpodstawne, jego zdaniem, wszczęcie z urzędu, w związku z wnioskiem strony o stwierdzenie nadpłaty, odrębnego postępowania podatkowego w przedmiocie określenia prawidłowej wysokości zobowiązania podatkowego. W jego ocenie rozdzielenie spraw (na postępowanie wymiarowe i o zwrot/stwierdzenie nadpłaty) było sztuczne i nieznajdujące oparcia w przepisach Ordynacji, a organ w jednym postępowaniu winien orzec zarówno o prawidłowej wysokości tego zobowiązania jak i o nadpłacie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 125 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012, poz. 270, j.t.) – dalej jako: [p.p.s.a.] sąd może zawiesić postępowanie z urzędu, jeżeli rozstrzygnięcie sprawy zależy od wyniku innego toczącego się postępowania administracyjnego, sadowoadministracyjnego, sądowego lub przed Trybunałem Konstytucyjnym. Przepis ten reguluje podstawę fakultatywnego zawieszenia postępowania, o czym decydują względy celowościowe. Zagadnienie wstępne musi mieć wpływ na wynik danego postępowania.

Ze względu na przyjęty przez organy podatkowe tryb procedowania oraz podnoszone przez skarżącą zarzuty, sprowadzające się do kwestionowania zasadności wszczęcia z urzędu odrębnego postępowania wymiarowego, w realiach niniejszej sprawy pojawiło się zagadnienie, czy w przypadku wystąpienia przez podatnika z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty i złożeniem przez niego skorygowanej deklaracji podatkowej, koniecznym staje się wszczęcie postępowania celem uprzedniego określenia w drodze decyzji wysokości zobowiązania podatkowego.

Sądowi z urzędu wiadomym jest, że zagadnienie to, ze względu na występujące w orzecznictwie sądów administracyjnych rozbieżności, zostało objęte wnioskiem Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 lipca 2013 r., BO-4660-47/13 o podjęcie przez skład siedmiu sędziów tego Sądu uchwały wyjaśniającej: "Czy w przypadku zakwestionowania przez organ podatkowy prawidłowości skorygowanej deklaracji podatkowej złożonej wraz z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty, zgodnie z art. 75 § 3 O.p., w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2003 r., organ podatkowy przed rozpatrzeniem tego wniosku powinien wszcząć z urzędu postępowanie podatkowe celem określenia wysokości zobowiązania podatkowego, o którym mowa w art. 21 § 3 tej ustawy?".

W orzecznictwie sądów administracyjnych (por. postanowienie NSA z dnia 13 czerwca 2008 r., sygn. akt: I FZ 221/08, wyrok WSA z dnia 18 czerwca 2009 r., sygn. akt: III SA/Wa 3321/08), przyjmuje się, że zawieszenie postępowania sądowego powinno być uzasadnione ze względów celowości, sprawiedliwości jak również ekonomiki procesowej, przy czym celowość zawieszenia postępowania sądowoadministracyjnego na podstawie art. 125 § 1 pkt 1 p.p.s.a. powinna być analizowana z punktu widzenia wystąpienia w przyszłości ewentualnej konieczności uruchomienia nadzwyczajnych środków wzruszania rozstrzygnięć ostatecznych np. przesłanek do wznowienia postępowania administracyjnego lub stwierdzenia nieważności decyzji. W ocenie tut. Sądu, podjęcie przez poszerzony skład Naczelnego Sądu Administracyjnego uchwały opowiadającej się za odmiennym od zastosowanego przez organy trybu postępowania może mieć wpływ na wynik niniejszego postępowania, biorąc pod uwagę wynikającą z art. 269 § 1 p.p.s.a. moc wiążącą uchwał tego Sądu. W przypadku bowiem zajęcia stanowiska o zbędności uruchomienia takiego trybu, brak byłoby podstaw do merytorycznego rozstrzygania przez organy w sprawie będącej przedmiotem kontroli.

Należy nadto wskazać, że w sprawach sądowoadministracyjnych zjawiskiem wielce niepożądanym i utrudniającym praworządne działanie administracji jest odmienne stanowisko sądów co do wykładni i stosowania prawa w sprawach o analogicznym lub zbliżonym stanie prawnym i faktycznym (por.: postanowienie NSA z dnia 13 czerwca 2008 r. sygn. akt: I FZ 221/08 LEX nr 479145 oraz B. Dauter, B. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Zakamycze 2005, s. 302-303). Jednolitość orzecznictwa - dając stan stałości, pewności i bezpieczeństwa prawnego - służy respektowaniu zasady równości wobec prawa. Równe traktowanie stron znajdujących się w takiej samej sytuacji faktycznej i prawnej oznacza, że wobec nich powinno zapaść takie samo rozstrzygnięcie, a przeciwdziałanie rozbieżnościom w orzecznictwie ma dodatkowe znaczenie w sferze prawa publicznego.

W ocenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu, ze względu na zakres zagadnień spornych objętych zaskarżoną decyzją oraz tych, które stały się przedmiotem ww. wniosku o podjęcie uchwały wyjaśniającej, występuje w niniejszej sprawie zależność, o której mowa w art. 125 § 1 pkt 1 p.p.s.a., która daje podstawę do zawieszenia postępowania sądowego przed tut. Sądem.