IV SA/Wa 1836/13

Uzasadnienie

W dniu [...] lipca 2012 r. D. C. zbył nieruchomość położoną w miejscowości K. na działce o numerze ewidencyjnym [...], obręb [...] K., o powierzchni 1,79 ha, za łączną kwotę 1 432 000 (milion czterysta trzydzieści dwa tysiące) złotych, co potwierdza akt notarialny z dnia [...] lipca 2012 r. repertorium A nr [...]. Przedmiotowa nieruchomość była objęta użytkowaniem rolnym do czasu wejścia w życie w dniu [...] czerwca 2012 r. uchwały Rady Miejskiej w G. z dnia [...] maja 2012 r. nr [...] w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla terenu części wsi K., części wsi T. oraz części wsi C. w Gminie G. (Dz. Urz. Woj. [...] z dnia [...] maja 2012 r., poz. [...]), kiedy to nieruchomość została przeznaczona na teren usług wielofunkcyjnego parku rozrywki.

W decyzji z dnia [...] listopada 2012 r. nr [...] Burmistrz G. ustalił D. C., zamieszkałemu w W. przy Alei [...], jednorazową opłatę z tytułu wzrostu wartości nieruchomości spowodowanego uchwaleniem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w wysokości 163 400 (sto sześćdziesiąt trzy tysiące czterysta) złotych. Zawiadomienie o wszczęciu postępowania w sprawie, zawiadomienie o możliwości zapoznania się ze zgromadzonymi materiałem dowodowym oraz informacja z dnia [...] stycznia 2013 r. o ustalonej opłacie planistycznej, zostały doręczone skarżącemu pod wyżej wskazanym adresem, odbiór korespondencji potwierdzał T. C. Z kolei decyzja z dnia [...] listopada 2012 r. została wysłana na ten sam adres, jednak po dwukrotnej awizacji pozostawiono ją w aktach sprawy z fikcją doręczenia w dniu [...] grudnia 2012 r.

D. C. w dniu [...] lutego 2013 r. złożył odwołanie od decyzji z dnia [...] listopada 2012 r. oraz wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania. Odwołujący się podniósł, że dowiedział się o prowadzeniu i zakończeniu postępowania w dniu [...] stycznia 2013 r., kiedy przeglądał w siedzibie organu akta administracyjne sprawy i dlatego należy przyjąć, że jest to dzień, w którym doręczona została mu decyzja z dnia [...] listopada 2012 r. Pisma w postępowaniu były wysyłane na adres Aleja [...], gdzie D. C. nie mieszka od 2010 r. Odwołujący się wskazał, że od września 2010 r. mieszka przy ul. [...], gdzie wynajmuje mieszkanie oraz miejsce garażowe, natomiast pod adresem Aleja [...] prowadzi działalność gospodarczą. Korespondencję pod tym adresem odbierał brat odwołującego się – T. C. i nie przekazał jej D. C.

W dniu [...] czerwca 2013 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. wydało postanowienie nr [...], w którym orzekło w punkcie pierwszym "na zasadzie art. 59 § 2 kpa odmówić przywrócenia terminu do wniesienia odwołania" i w punkcie drugim "na zasadzie art. 134 kpa stwierdzić uchybienie terminu do wniesienia odwołania". Kolegium podniosło, że adres, na który została wysłana decyzja z dnia [...] listopada 2012 r., podano w akcie notarialnym z dnia [...] lipca 2012 r., a także we wniosku z dnia [...] lipca 2012 r. o wydanie wypisu i wyrysu z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Ten sam adres znajduje się również w wypisie z rejestru gruntów oraz na decyzji Burmistrza G. z dnia [...] lutego 2012 r. nr [...] w sprawie wymiaru podatku rolnego na 2012 r. Zdaniem Kolegium słusznie organ I instancji kierował korespondencję na adres Aleja [...], dlatego wniosek o przywrócenie terminu nie mógł zostać uwzględniony. Wobec nieuwzględnienia wniosku o przywrócenie terminu Kolegium stwierdziło jednocześnie uchybienie terminu do złożenia odwołania.

Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na postanowienie z dnia [...] czerwca 2013 r. złożył D. C., wnosząc o uchylenie postanowienia w całości. Skarżący zarzucił postanowieniu naruszenie:

– art. 134 w zw. z art. 59 § 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity Dz. U. z 2013 r., poz. 267) zwanej dalej "k.p.a.", poprzez orzeczenie w jednym postanowieniu o stwierdzeniu uchybienia terminu do wniesienia odwołania oraz odmówieniu przywrócenia terminu do wniesienia odwołania,

– art. 42 § 1 k.p.a. poprzez przyjęcie, że adresem skarżącego do korespondencji jest adres wskazany w akcie notarialnym oraz art. 42 § 1 w zw. z art. 44 § 1 k.p.a. poprzez powoływanie się w przedmiotowej sprawie na adres do korespondencji wskazany w innych sprawach i dokonanie doręczenia zastępczego poprzez podwójną awizację w miejscu pracy skarżącego,

– art. 44 § 4 w zw. z art. 110 k.p.a. poprzez błędne uznanie, że doręczenie decyzji nastąpiło dnia [...] grudnia 2012 r. w ostatnim dniu terminu awizacji przesyłki, w sytuacji gdy skarżący faktycznie zapoznał się z decyzją w dniu [...] stycznia 2013 r. i to ten dzień należy uznać za dzień doręczenia decyzji,

– art. 9 i art. 10 w zw. z art. 42 § 1 k.p.a. oraz art. 7, art. 77 § 1 i § 3, art. 78 § 1 i art. 79 § 1 i § 2 w zw. z art. 42 k.p.a. poprzez uniemożliwienie stronie czynnego udziału w postępowaniu, w tym złożenia wyjaśnień do operatu szacunkowego nieruchomości, złożenia wniosków dowodowych w tym opinii biegłego rzeczoznawcy, a w konsekwencji niezebranie i nierozpatrzenie przez organ w sposób wyczerpujący materiału dowodowego.

W odpowiedzi na skargę Kolegium podtrzymało stanowisko przedstawione w postanowieniu z dnia [...] czerwca 2013 r. oraz wniosło o oddalenie skargi.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Skarga zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 134 k.p.a. organ odwoławczy stwierdza w drodze postanowienia niedopuszczalność odwołania oraz uchybienie terminu do wniesienia odwołania. W przypadku wniesienia odwołania po terminie i jednoczesnego złożenia wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania uchybienie terminu do wniesienia odwołania może zostać stwierdzone dopiero po zapadnięciu ostatecznego postanowienia o odmowie przywrócenia terminu. Ponieważ na postanowienie o odmowie przywrócenia terminu do wniesienia odwołania zgodnie z art. 59 § 1 zd. 2 k.p.a. służy zażalenie, to dopiero wydanie tego postanowienia i nabranie przez to postanowienie przymiotu ostateczności pozwala na wydanie postanowienia stwierdzającego uchybienie terminu do wniesienia odwołania. Jednocześnie odmowa przywrócenia terminu do wniesienia odwołania powoduje, że organ odwoławczy musi wydać postanowienie o stwierdzeniu uchybienia terminu do wniesienia odwołania. Zatem organ w razie uznania, że brak jest podstaw do uwzględnienia wniosku o przywrócenie terminu wydaje dwa postanowienia i to właśnie drugie z wymienionych wyżej należy uznać za kończące postępowanie w sprawie, na które służy skarga do sądu administracyjnego (por. postanowienie WSA w Krakowie z dnia 3 marca 2009 r. sygn. akt II SA/Kr 3/09).

Wobec powyższego należy stwierdzić, że zasadny jest zarzut skargi odnośnie do naruszenia art. 134 w zw. z art. 59 § 2 k.p.a. Kolegium uniemożliwiło skarżącemu zaskarżenie postanowienia o odmowie przywrócenia terminu do wniesienia odwołania i wydało w tym przedmiocie postanowienie ostateczne. W myśl przedstawionego wyżej stanowiska, Kolegium powinno było najpierw wydać rozstrzygnięcie w przedmiocie wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia zażalenia, a następnie po wydaniu w tym przedmiocie postanowienia ostatecznego przez organ właściwy w sprawie, stwierdzić uchybienie terminu do wniesienia odwołania. Dopiero to ostatnie postanowienie byłoby zaskarżalne do sądu administracyjnego. Wydanie jednego postanowienia, w którym łącznie orzeczono o odmowie przywrócenia terminu do wniesienia odwołania oraz stwierdzono uchybienie terminu do wniesienia odwołania stanowi na podstawie art. 145 § 1 lit. c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.) zwanej dalej "p.p.s.a", inne naruszenie przepisów postępowania, niż naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy i w związku z tym skutkuje uchyleniem zaskarżonego postanowienia przez tutejszy Sąd.

Jednocześnie Sąd zwraca uwagę, że podczas ponownego rozpoznawania sprawy konieczne jest wyjaśnienie kwestii miejsca zamieszkania skarżącego. Zgodnie z art. 42 § 1 k.p.a. pisma doręcza się osobom fizycznym w ich mieszkaniu lub miejscu pracy. Organ I instancji przyjął, że adres "mieszkania" skarżącego to adres, który został wskazany przez skarżącego w akcie notarialnym z dnia [...] lipca 2013 r. Organ odwoławczy stwierdził, że wyjaśnienia skarżącego, przedstawione we wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania co do miejsca zamieszkania, nie są wiarygodne. Kolegium oparło się na wskazanym akcie notarialnym oraz na pismach w innych sprawach administracyjnych, dotyczących D. C. Zdaniem Sądu, w sprawie brak wyjaśnienia prawdziwości twierdzeń skarżącego, że nie mieszka pod wskazanym adresem. Skarżący twierdzi, że adres Aleja [...] to miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, natomiast adres ul. [...] to miejsce, gdzie skarżący wynajmuje lokal mieszkalny. Po pierwsze więc należy podkreślić, że w akcie notarialnym notariusz podał jako adres zamieszkania skarżącego- adres przy Alei [...]. Trudno przyjąć, aby notariusz podał nieprawdziwą informację w akcie notarialnym oraz aby notariusz nie rozróżniał adresu zamieszkania od adresu prowadzenia działalności gospodarczej. Jednakże adres zamieszkania skarżącego mógł ulec zmianie pomiędzy sporządzeniem aktu notarialnego a wszczęciem postępowania i w szczególności doręczeniem pism w sprawie niniejszej. W sytuacji kwestionowania przez skarżacego adresu zamieszkania, organ powinien był ustalić, pod jakim adresem zamieszkiwał skarżący podczas dokonywania mu doręczeń. Zdaniem Sądu, nie ma tu przesądzającego znaczenia kwestia wynajmowania lokalu mieszkalnego, ponieważ z zasady swobody umów wynika, że każdy może wynajmować tyle lokali mieszkalnych, ile chce. Ilość wynajmowanych lokali mieszkalnych nie świadczy ani nie musi mieć związku z zamieszkiwaniem, o którym mowa w art. 42 § 1 k.p.a. Jednakże z uwagi na kwestionowanie przesłanki "mieszkania", potrzebnej dla ustalenia prawidłowości doręczeń, brak przeprowadzenia ustaleń w tym zakresie stanowi naruszenie art. 7 k.p.a., w którym wyrażona jest zasada uwzględniania z urzędu interesu społecznego i słusznego interesu obywateli. Organ powinien szczegółowo zbadać okoliczności powołane we wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania i ocenić, czy skarżącemu zgodnie z art. 10 k.p.a. zapewniono możliwość udziału w postępowaniu, a także, czy skarżący był zgodnie z art. 9 k.p.a. prawidłowo informowany o sprawie w związku z wątpliwościami co do adresu zamieszkania, a dalej idąc, ewentualnym wadliwym doręczeniem korespondencji.

Co do pozostałych zarzutów skargi, w ocenie Sądu odnoszenie się do nich byłoby przedwczesne ze względu na oczywistą wadliwość zaskarżonego postanowienia, co Sąd wyżej uargumentował.

Rozpoznając ponownie sprawę organ powinien rozstrzygnąć wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania, badając kwestię faktycznego adresu mieszkania skarżącego, pod który organ I instancji powinien kierować pisma w postępowaniu. Dopiero po wydaniu ostatecznego postanowienia w przedmiocie wniosku, organ powinien rozważyć wydanie orzeczenia co do terminowości wniesienia odwołania lub też rozpoznać odwołanie.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 145 § 1 lit. c p.p.s.a., należało orzec jak w punkcie 1 sentencji.

O punkcie 2 sentencji orzeczono na podstawie art. 152 p.p.s.a.

O punkcie 3 sentencji orzeczono na podstawie art. 200 i art. 205 § 2 p.p.s.a.