II SA/Bk 411/14

Uzasadnienie

Dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Z. decyzją z dnia [...] lutego 2014 r. nr [...] przyznał K. M. zasiłek stały od stycznia do grudnia 2014 r. w wysokości 350,53 zł miesięcznie.

Z powyższą decyzją nie zgodził się K. M. i w odwołaniu wnosząc o uchylenie jej w całości podniósł, że decyzja ta narusza ustawę o pomocy społecznej, ustawę ordynacja podatkowa oraz ustawę o promocji zatrudnienia i rynku pracy. Według tych przepisów dochód to należne wynagrodzenie (świadczenie), chociaż faktycznie nieotrzymane za dany okres rozliczeniowy. W ocenie odwołującego się urząd nie może dowolnie interpretować przepisów, a zwłaszcza zaliczać dochodów z różnych okresów. Ponadto brak jest zdaniem K. M. podstawy prawnej do dzielenia kwoty 1.340, 30 zł – uznanej przez MOPS jako dochód w miesiącu wrześniu 2013 r. – powyższą kwotę otrzymał jako zaległe stypendium – jednorazowo.

Decyzją z dnia [...] marca 2014 r., znak: [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Ł. utrzymało w mocy zaskarżoną decyzję.

Organ odwoławczy powołując się na przepisy art. 8 ust. 3-4 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 182 ze zm.; dalej powoływana jako: "u.p.s.") stwierdził, że ustawodawca jednoznacznie zdefiniował pojęcie dochodu i enumeratywnie wymienił składniki, których się do niego nie wlicza. Katalog obciążeń pomniejszających dochód, jak i katalog przychodów odliczanych od dochodu jest na gruncie u.p.s. zamknięty i wiąże organ przy ustalaniu dochodu w sprawach o przyznanie pomocy społecznej.

W ocenie Kolegium organ I instancji prawidłowo uznał, że kwota stypendium w wysokości 1.340, 30 zł z Funduszu Pracy otrzymanego we wrześniu 2013 r. za okres odbywania praktyki w okresie od 20 sierpnia 2011 r. do 29 lutego 2012 r. z punktu widzenia u.p.s. stanowi dochód wnioskodawcy i 1/7 tej kwoty organ przyjął za dochód strony w grudniu, tj. w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku oraz wyliczył przy jej uwzględnieniu wysokość zasiłku stałego.

Jak stwierdziło Kolegium skarżący zakwestionował przyjęte do obliczeń źródło dochodu, stanowiące podstawę do wyliczenia wysokości zasiłku. Okres na jaki został przydzielony zasiłek okresowy nie był kwestionowany.

Na powyższą decyzję skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego złożył K. M., powtarzając zarzuty zawarte w odwołaniu od decyzji Dyrektora Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Z. z dnia [...] lutego 2014 r. nr [...].

Organ odwoławczy w odpowiedzi na skargę podtrzymał swoją dotychczasową argumentację w sprawie i wniósł o oddalenie skargi.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku zważył, co następuje:

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie, ponieważ zaskarżona decyzja oraz poprzedzająca jej wydanie decyzja organu I instancji nie naruszają prawa.

W niniejszej sprawie przedmiotem skargi jest decyzja przyznająca K. M. świadczenie pieniężne w formie zasiłku stałego od stycznia do grudnia 2014 r. w wysokości 350, 53 zł miesięcznie.

Podstawą prawną przyznania tej formy pomocy społecznej są przepisy u.p.s., w której ustawodawca precyzyjnie określił warunki jej przyznawania. Jak wynika z art. 2 ust. 1 i art. 3 ust. 1 i 2 u.p.s. pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Jej celem nie jest jednak wyręczanie strony w zaspokajaniu jej wszelkich potrzeb życiowych, lecz jedynie wspieranie w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwienie jej życia w warunkach odpowiadających godności człowieka. Celem tym nie może więc stać się zapewnienie wnioskodawcy stałego źródła dochodów. Odmienna interpretacja przepisów u.p.s. byłaby sprzeczna z intencją ustawodawcy, który pomocy społecznej wyznaczył jedynie funkcję wspierania tych wysiłków, a nie ich zastępowania. Jak stanowi art. 3 ust. 4 u.p.s. potrzeby osób i rodzin korzystających z pomocy powinny zostać uwzględnione, jeżeli odpowiadają celom i mieszczą się w możliwościach pomocy społecznej. Obydwie te przesłanki pozostają jednakowo ważne.

Podkreślenia przy tym wymaga, że przyznanie lub odmowa przyznania świadczenia może nastąpić jedynie po starannym i wszechstronnym wyjaśnieniu okoliczności danej sprawy, a wydana decyzja musi być wyczerpująco uzasadniona przez wskazanie, dlaczego dokonano takiego, a nie innego rozstrzygnięcia - zgodnie z regułami wynikającymi z art. 6 i art. 7 k.p.a.

Wysokość zasiłku stałego ustalona została przez ustawodawcę w wysokości minimalnej i maksymalnej, co wynika to z treści art. 37 ust. 2 i 3 u.p.s., w którym ustawodawca użył zwrotu "zasiłek okresowy ustala się". Określenie maksymalnej i minimalnej wysokości zasiłku okresowego, oznacza, iż organ przyznający zasiłek o ile stwierdzi, że osoba ubiegająca się spełnia kryterium wskazane w art. 37 ust. 1 u.p.s., działa w granicach uznania administracyjnego. Organ nie może stronie przyznać świadczenia w niższej kwocie (a także wyższej) niż to zostało określone w u.p.s. W ustalonych w ten sposób widełkach organ poruszać się może jednak swobodnie, przy czym powinien ustalić to świadczenie w wysokości adekwatnej do sytuacji wnioskodawcy, jego potrzeb i możliwości zaspokojenia swoich potrzeb we własnym zakresie oraz posiadanych przez organ środków finansowych na realizacją zadań pomocowych (por. wyrok WSA w Poznaniu, z dnia 30 kwietnia 2013 r., II SA/Po 223/13, LEX nr 1316899).

Zgodnie z art. 8 ust. 3 u.p.s. za dochód uważa się sumę miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku lub w przypadku utraty dochodu z miesiąca, w którym wniosek został złożony, bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, pomniejszoną o:

1) miesięczne obciążenie podatkiem dochodowym od osób fizycznych;

2) składki na ubezpieczenie zdrowotne określone w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz ubezpieczenia społeczne określone w odrębnych przepisach;

3) kwotę alimentów świadczonych na rzecz innych osób.

Natomiast na podstawie art. 8 ust. 4 u.p.s. do dochodu ustalonego zgodnie z ww. ust. 3 nie wlicza się:

1) jednorazowego pieniężnego świadczenia socjalnego;

2) zasiłku celowego;

3) pomocy materialnej mającej charakter socjalny albo motywacyjny, przyznawanej na podstawie przepisów o systemie oświaty;

4) wartości świadczenia w naturze;

5) świadczenia przysługującego osobie bezrobotnej na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z tytułu wykonywania prac społecznie użytecznych;

6) dochodu z powierzchni użytków rolnych poniżej 1 ha przeliczeniowego.

Składniki dochodu unormowane zostały w katalogu zamkniętym, przy enumeratywnie wskazanych składnikach niebędących składową dochodu, także nie stosuje się do tego pojęcia przy ustalaniu zasiłku ostałego ani ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.), ani ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t. j. Dz. U. z 2013 r., poz. 674 ze zm.), także zarzuty naruszenia przepisów tych ustaw należy uznać za bezzasadne.

Konstrukcja prawna niewliczania do dochodu określonych składników nie pozwala na rozszerzającą interpretację przepisu art. 8 ust. 4 u.p.s., bowiem enumerację negatywną w nim określoną uznać należy za zamkniętą (por. wyrok WSA w Łodzi z dnia 5 lutego 2014 r., sygn. akt II S.A./Łd 1247/13, LEX nr 1429764).

W sprawie niespornym było, że K. M. otrzymał stypendium z Funduszu Pracy za okres odbywania praktyki w okresie od 20 sierpnia 2011 r. do 29 lutego 2012 r. w wysokości 1.340, zł.

W ocenie Sądu organ prawidłowo przyjął, że przepisy u.p.s. nie pozwalają na uznanie, że kwota stypendium z Fundusz u Pracy za okres odbywania praktyki nie stanowi dochodu w rozumieniu przytaczanych przepisów. W związku z czym należało uznać, że przedmiotowe stypendium stanowi dochód K. M.

Biorąc pod uwagę treść art. 8 ust. 12 u.p.s. zgodnie z którym w przypadku uzyskania jednorazowo dochodu należnego za dany okres, kwotę tego dochodu uwzględnia się w dochodzie osoby lub rodziny przez okres, za który uzyskano ten dochód, organy prawidłowo przyjęły w granicy uznania administracyjnego jakie ustawodawca dozwala przy kształtowaniu zasiłku stałego, że uzyskany dochód należny, należy podzielić na 7 części (stypendium otrzymywane było przez okres siedmiu miesięcy), co daje kwotę 191, 47 zł, którą to kwotę przyporządkowano do grudnia 2013 r., tj. miesiąca poprzedzającego miesiąc złożenia wniosku przez skarżącego, co spowodowało uwzględnienie tej kwoty w wyliczeniu wysokości zasiłku stałego.

Mając powyższe na uwadze Sąd na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2012 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.), skargę jako niezasadną oddalił.