ILPP1/443-1442/09-2/MK

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Miasta przedstawione we wniosku z dnia 16 listopada 2009 r. (data wpływu 23 listopada 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia podstawy opodatkowania podatkiem VAT dla czynności przeniesienia własności części nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa – jest prawidłowe.

Uzasadnienie

W dniu 23 listopada 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia podstawy opodatkowania podatkiem VAT dla czynności przeniesienia własności części nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Na wniosek Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad z dnia 31 grudnia 2008 r. Wojewoda X, na podstawie ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczegółowych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (t. j. Dz. U. z 2008 r. Nr 193, poz. 1194 ze zm.), wszczął postępowanie w sprawie stwierdzenia nabycia z mocy prawa przez Skarb Państwa, prawa własności części nieruchomości, stanowiących własność Miasta B. W dniu 23 października 2009 r. Wojewoda X wydał Decyzje: xxx o nabyciu z mocy prawa własności działek oznaczonych w ewidencji gruntów jako działki numer 15/2 o powierzchni 0,0836 ha, 15/5 o powierzchni 0,0007 ha, 28/1 o powierzchni 0,2374 ha oraz xxx o nabyciu z mocy prawa własności działek oznaczonych w ewidencji gruntów jako działki numer 25/4 o powierzchni 0,1356 ha, 25/6 o powierzchni 0,0167 ha, 25/7 o powierzchni 0,4854 ha. Ostateczna decyzja o stwierdzeniu nabycia prawa własności nieruchomości przez Skarb Państwa, stanowi podstawę do dokonania wpisu w księdze wieczystej. Zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, w decyzjach ustalono wartość odszkodowania na rzecz Miasta B. według stanu nieruchomości na dzień wydania decyzji o lokalizacji drogi według ich wartości rynkowej w dniu wydania decyzji ustalających wysokość odszkodowania. Wojewoda X, ustosunkowując się do Pisma Prezydenta Miasta B., zawierającego prośbę o uwzględnienie w kwocie należnego Miastu odszkodowania – podatku VAT, stwierdził iż brak jest podstaw prawnych do dokonania takich zapisów. Miasto B. jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Co stanowi podstawę opodatkowania podatkiem VAT w przypadku przejęcia na własność przez Skarb Państwa części nieruchomości (działek wydzielonych pod realizację dróg publicznych) na podstawie przepisów ustawy o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, za które w drodze decyzji administracyjnej przyznawane jest odszkodowanie czynnemu podatnikowi podatku VAT...

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), opodatkowaniu podlega m. in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. W myśl art. 2 pkt 6 ustawy, przez towary rozumie się rzeczy ruchome jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a także grunty. Natomiast zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy, przez pojęcie dostawy towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie. W myśl natomiast art. 29 ust. 1 ustawy, odszkodowanie jako jedyne wynagrodzenie z tytułu przeniesienia prawa własności nieruchomości stanowi kwotę należną, w związku z tym zawiera podatek VAT.

Zatem w przeprowadzonym postępowaniu administracyjnym należy ustalając wysokość odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość zachować wyrażoną w art. 21 ust. 2 Konstytucji RP klauzulę wywłaszczeniową – dopuszczając wywłaszczenie wyłącznie za słusznym odszkodowaniem. Wykładnię „słusznego” odszkodowania zawiera orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 19 czerwca 1990 r. sygn. akt K.2/90 (opublikowany w OTK z 1990 r. poz. 3), z którego wynika, że „odszkodowanie słuszne” to odszkodowanie, które ma charakter ekwiwalentny w stosunku do wywłaszczonego mienia. Słuszne odszkodowanie, w każdym przypadku musi być rozumiane, zgodnie z uregulowaniami przyjętymi w polskim systemie prawnym, jako wynagrodzenie poniesionej szkody, ponieważ osoba wywłaszczana nie może ponieść straty materialnej z tego powodu, że jej nieruchomość została wywłaszczona. W przypadku kiedy wywłaszczenie nieruchomości dotyczy nieruchomości będących własnością gminy, która jest czynnym podatnikiem podatku VAT, w kwocie należnego odszkodowania musi być zawarta wartość rynkowa nieruchomości (obrót) oraz należny podatek VAT. Obowiązkiem organu wydającego decyzję wywłaszczeniową jest zbadanie wszystkich okoliczności mających znaczenie dla ustalenia należnej kwoty odszkodowania. Zgodnie z art. 77 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.) organ wydający decyzję zobowiązany jest zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy oraz dokonać prawidłowej oceny dowodów (art. 80 Kpa.).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w części dotyczącej ustalenia podstawy opodatkowania podatkiem VAT, w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez towary – stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy – rozumie się rzeczy ruchome jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Według art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

Z powyższych przepisów wynika zatem, iż przeniesienie prawa własności w zamian za odszkodowania nieruchomości gruntowej (będącej w świetle ww. przepisów towarem) stanowi de facto dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy. W takim przypadku bowiem odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie prawa własności towaru, czyniąc wspomnianą dostawę towaru faktycznie odpłatną.

Przepis art. 29 ust. 1 ustawy stanowi, że podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i ust. 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczonych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Jak stanowi art. 11f ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (t. j. Dz. U. z 2008 r. Nr 193, poz. 1194 ze zm.), decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej zawiera w szczególności oznaczenie nieruchomości lub ich części, według katastru nieruchomości, które stają się własnością Skarbu Państwa lub właściwej jednostki samorządu terytorialnego.

W myśl art. 12 ust. 4 cyt. ustawy, nieruchomości lub ich części, o których mowa w art. 11f ust. 1 pkt 6, stają się z mocy prawa:

1. własnością Skarbu Państwa w odniesieniu do dróg krajowych,

2. własnością odpowiednich jednostek samorządu terytorialnego w odniesieniu do dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych

- z dniem, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna. Stosownie do treści ust. 4a powołanego przepisu, decyzję ustalającą wysokość odszkodowania za nieruchomości, o których mowa w ust. 4, wydaje organ, który wydał decyzję o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej.

A zatem skoro odszkodowanie jest jedynym wynagrodzeniem z tytułu przeniesienia własności nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa, to w świetle powołanego art. 29 ust. 1 ustawy stanowi ono kwotę należną zawierającą podatek od towarów i usług.

Z opisanego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż na wniosek Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad z dnia 31 grudnia 2008 r. Wojewoda X, na podstawie ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczegółowych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, wszczął postępowanie w sprawie stwierdzenia nabycia z mocy prawa przez Skarb Państwa, prawa własności części nieruchomości, stanowiących własność Miasta B. W dniu 23 października 2009 r. Wojewoda X wydał Decyzje: xxx o nabyciu z mocy prawa własności działek oznaczonych w ewidencji gruntów jako działki numer 15/2 o powierzchni 0,0836 ha, 15/5 o powierzchni 0,0007 ha, 28/1 o powierzchni 0,2374 ha oraz xxx o nabyciu z mocy prawa własności działek oznaczonych w ewidencji gruntów jako działki numer 25/4 o powierzchni 0,1356 ha, 25/6 o powierzchni 0,0167 ha, 25/7 o powierzchni 0,4854 ha. W decyzjach ustalono wartość odszkodowania na rzecz Miasta B. według stanu nieruchomości na dzień wydania decyzji o lokalizacji drogi według ich wartości rynkowej w dniu wydania decyzji ustalających wysokość odszkodowania. Miasto B. jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Mając na względzie powołane przepisy prawa oraz stan faktyczny sprawy wskazać należy, iż przeniesienie z mocy prawa prawa własności części nieruchomości w zamian za odszkodowanie stanowi odpłatną dostawę towarów, dla której – w myśl art. 29 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług podstawą opodatkowania jest kwota należna pomniejszona o kwotę podatku należnego. Odszkodowanie jako jedyne wynagrodzenie z tytułu przeniesienia prawa własności części nieruchomości stanowi kwotę należną, zawierającą podatek od towarów i usług.

W kwestii powołanego przez Wnioskodawcę orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 19 czerwca 1990 r. sygn. akt K 2/90 tut. Organ wyjaśnia, iż nie odnosi się ono do opodatkowania podatkiem od towarów i usług odszkodowania za wywłaszczenie nieruchomości. Orzeczenie Trybunału zapadło na wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich z dnia 7 lutego 1990 r. i dotyczyło stwierdzenia nieważności art. 58 ust. 2 ustawy z dnia 29 kwietnia 1985 r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (t. j. Dz. U. z 1989 r. Nr 14, poz. 74 ze zm.) z art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich powołany przepis art. 58 stał w sprzeczności z Konstytucją ze względu na sposób wypłaty przyznanego za wywłaszczoną nieruchomość odszkodowania. Stosownie bowiem do tego przepisu odszkodowanie wypłacane było w ratach rocznych. Trybunał Konstytucyjny w przedmiotowy rozstrzygnięciu orzekł, iż kwestionowany przez Rzecznika Praw Obywatelskich art. 58 ust. 2 ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości „nie dotyczy ustalania wysokości odszkodowania, lecz trybu jego wypłacania”. Tryb ten (polegający na wypłacie odszkodowania w ratach) – jak orzekł Trybunał – cechował się wadliwością. Jak wynika z powyższego powołane orzeczenie nie odnosi się zawartych w pytaniach kwestii, tj. podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług wywłaszczenia nieruchomości oraz zawarcia w odszkodowaniu podatku VAT, a ponadto stanowić miało o stwierdzeniu nieważności zapisów ustawowych z Konstytucją.

Jednocześnie organ podatkowy wskazuje, iż stosownie do treści art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 8, poz. 60 ze zm.), minister właściwy do spraw finansów publicznych na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Powyższy przepis określa zatem zakres kompetencji Ministra Finansów w przedmiocie wydawanych interpretacji, który – jak wynika z przepisu – ogranicza się do przepisów prawa podatkowego. W konsekwencji Minister Finansów nie posiada kompetencji do analizy przepisów prawa administracyjnego lub orzekania zgodności aktów prawa miejscowego lub aktów administracyjnych (decyzji) z obowiązującymi przepisami prawa. Oceny takiej dokonać może jedynie sąd administracyjny.

Tutejszy Organ informuje ponadto, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Zainteresowanego. Inne kwestie przedstawione w opisywanym stanie faktycznym, które nie zostały objęte pytaniem - nie mogą być zgodnie z art. 14b § 1 oraz art. 14f § 2 Ordynacji podatkowej - rozpatrzone.

Niniejszą interpretacją został załatwiony wniosek w części dotyczącej ustalenia podstawy opodatkowania podatkiem VAT dla czynności przeniesienia własności części nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa. Rozstrzygnięcie w zakresie powiększenia kwoty należnego odszkodowania o podatek VAT zostało zawarte w postanowieniu nr ILPP1/443-1442/09-3/MK z dnia 15 lutego 2010 r.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, ul. Piotrkowska 135, 90-434 Łódź po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.